اعتیاد خاموش در کمین جوانان ایرانی

آنان قضیه را به شوخی برگزار می‌كنند اما اعتیاد به داروهای مسكن و خواب‌آور خیلی هم جدی است. مدتی قبل مركز ملی مطالعات و درمان اعتیاد از افزایش اعتیاد به داروهای مسكن در جامعه خبر داد و از تبعات این نوع اعتیاد در بین اقشار مختلف جامعه ابراز نگرانی كرد. این در حالی است كه دكتر محسن وزیریان، رئیس اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد وزارت بهداشت، به سلامت می‌گوید: <در حال حاضر به‌دلیل نبود آموزش‌های لازم در كشور اقشار مختلف جامعه از این موضوع بی‌اطلاع هستند واین نوع اعتیاد را جدی نمی‌گیرند.>
به گفته دكتر وزیریان، داروهای مسكن معمولی، داروهای خواب‌آور (گروه بنزودیازپین‌ها مثل دیازپام، لورازپام و...) و همچنین مسكن هایی كه در تركیب آنها مواد مخدر وجود دارد مانند استامینوفن كدئین و اكسپكتورانت كدئین از جمله داروهایی هستند كه در صورت مصرف خودسرانه و طولانی مدت منجر به اعتیاد افراد می‌شوند. دكتر وزیریان در مورد استفاده از این داروها می‌گوید: <البته مصرف داروهای ضددرد كه جنبه مخدر دارند گاهی ناگزیر است، اما این مصرف باید با تجویز پزشك و تحت نظر او صورت بگیرد چون به هرحال این داروها خاصیت اعتیادآوری دارند.> دكتر وزیریان با تاكید بر اینكه دوز مصرف و زمان استفاده ای كه ممكن است منجر به اعتیاد شود با توجه به نوع دارو متفاوت است، می‌گوید: <به‌طور كلی استفاده از این داروها در زمانی بیش از دو ماه توصیه نمی‌شود.> عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران دلیل انتخاب نام خاموش برای این نوع اعتیاد را در كشور نبود اطلاعات كافی در راستای شناخت این نوع بیماری می‌داند و ابراز امیدواری می‌كند وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی با تعیین برنامه مدون جهت اطلاع‌رسانی به مردم قدم بردارد.
این درحالی است كه كارشناسان یكی از دلایل افزایش این نوع اعتیاد را در دسترس بودن انواع مسكن‌ها می‌دانند. در حال حاضر در كشور ما هر شخصی می‌تواند به راحتی و بدون نسخه پزشك به انواع مسكن‌ها دسترسی داشته باشد. بد نیست بدانید كه به گفته دكتر رسول دیناروند معاون غذا و داروی وزارت بهداشت ایرانیان سال گذشته حدود یك میلیارد و ۰۰۱ میلیون قرص استامینوفن مصرف كردند و این قرص پر مصرف‌ترین دارو در كشور از نظر عددی در سال گذشته بوده است.
● از مسكن تا خواب‌آور
به گفته محققان مصرف داروهای مسكن و خواب‌آور دارای آثار و عوارض مخربی است كه معمولا تا چند ساعت باقی می‌ماند. داروهای مسكن و خواب‌آور باعث تغییرات رفتاری یا روانی همچون سرخوشی مختصر، رفتار نامناسب جنسی، پرخاشگری، اختلالات دركی، اختلال قضاوت، گیجی، رخوت، خواب آلودگی، شل شدن عضلات، بهم خوردن تعادل و اختلال عملكرد شغلی و اجتماعی می‌شوند.
همچنین مصرف طولانی داروهای مسكن و خواب‌آور عوارضی شامل افسردگی، سردرد، ناراحتی گوارشی، آسیب كبدی و اختلال حافظه درپی دارد. همچنین بر اساس تحقیقات به عمل آمده زنانی كه به طور مداوم از داروی مسكن استامینوفن، بروفن و از این قبیل استفاده می‌كنند، دو برابر افراد معمولی در خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند.
اما علاوه بر عوارض مصرف، ترك این داروها نیز عوارضی به دنبال دارد. بر اساس گزارش اداره كل حراست وزارت علوم، ترك داروهای مسكن و خواب‌آور دارای علایمی است كه این علایم معمولا روز بعد از قطع دارو شروع شده، در طول یك هفته فروكش می‌كند. علایم ترك این داروها شامل افسردگی، اضطراب، بی‌قراری، اختلال خواب، بی‌اشتهایی، تهوع، كاهش فشارخون، افزایش درجه حرارت بدن، تشنج و حتی اغماء و مرگ است. این علایم بخصوص در قطع ناگهانی باربیتورات‌ها پدید می‌آیند.
دكتر وزیریان در این زمینه می‌گوید: <فردی كه به مصرف داروهای مسكن و خواب‌آور معتاد باشد در صورت قطع دارو و یا كم كردن دوز مصرف آن دچار علایم ترك می شود. البته شدت و نوع این علایم بسته به نوع دارو متفاوت است. مثلا فردی كه به استفاده از داروهای كدئین دار معتاد باشد در صورت ترك دارو دچار بدن درد و اسهال می‌شود.>
دكتر وزیریان ادامه می‌دهد: <ترك داروهای خواب‌آور، عوارض خطرناك‌تری دارد و ترك ناگهانی این مواد باعث بروز تشنج در فرد می‌شود، بنابراین افراد باید حتما زیر نظر پزشك برای كاهش مصرف و سپس ترك این داروها اقدام كنند.>
وی درمان اعتیاد به مسكن را سخت‌تر از اعتیاد به مخدرهای معمول می‌خواند و ادامه می‌دهد: <حتی در بعضی از موارد درمان ناممكن است زیرا بدن فرد معتاد به این‌گونه مسكن‌ها عادت كرده و به نوعی نسبت به مسكن‌ها مقاوم شده است و به همین دلیل دیگر در درمان فرد معتاد نمی‌توان از مسكن‌های مشابه استفاده كرد.>
به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران اگر شخصی را كه به تریاك اعتیاد دارد چند روز در اتاقی در بسته محبوس كنند، برای فرد مشكلی پیش نمیآید اما فرد معتاد به مسكن‌ در این شرایط ممكن است حتی جان خود را از دست بدهد.

منبع : پزشک آن لاین