دولت زمینی یا آسمانی

شهریور هر سال آغاز هفته دولت و شروع ایامی است که دولتمردان می‌توانند دستاوردهای خود را در ویترین رسانه‌ها به نمایش بگذارند و قضاوت مردم را نسبت به خود طلب کنند. هرچند طی ۳ سال گذشته کارشناسان و اصحاب قلم و بیان آنچه را که می‌توانستند از سر خیرخواهی به مسوولا‌ن دولت نهم گوشزد کردند و البته کمترین بازتاب را هم دریافت نمودند اما در باب کلیات تفکرات حاکم بر این دولت بحث چندانی نشد و همچنان جای دارد تا ابعاد آن شکافته‌تر گردد. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد دولت نهم نسبت به تمامی دولت‌های قبل و بعد از پیروزی انقلا‌ب اسلا‌می، ناچیز شمردن وظایف اصلی دولت که همانا اداره امور جاری و روزمره زندگی مردم به شمار می‌رود و به جای آن پرداختن به کارهای حاشیه‌ای و یا خارج از حوزه اختیار و مسوولیت‌های تعریف‌شده است. به عبارتی دیگر مردم و قانون اساسی از دولت‌ها می‌خواهند که روی زمین راه بروند و نه اینکه در آسمان‌ها پرواز کنند.
نگاهی به عملکرد ۳ سال گذشته دولت نهم نشان می‌دهد که ریاست محترم جمهوری و به تبع ایشان غالب مسوولا‌ن دیگر همواره سعی کرده‌اند مشکلا‌ت جاری را تحت‌الشعاع یک سلسله موضوعات کلا‌ن، غیرملموس و عموما بی‌تاثیر در زندگی عادی مردم قرار دهند. دولت برای حل مشکلا‌ت جهانی اعم از اقتصادی و فرهنگی در قالب بسته‌های پیشنهادی یا طی سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها ادعای داشتن برنامه و راهکار مناسب دارد اما امکان تحقق اهداف برنامه چهارم را پیدا نمی‌کند و بر اساس گزارش بانک مرکزی، تقریبا تمامی شاخص‌های مهم مانند تورم، وابستگی به درآمدهای نفتی، سهم تولیدات کشاورزی و صنعتی در تولید ناخالص داخلی و امثال آن فاصله وحشتناکی با برنامه پیدا می‌کند. آقای رئیس‌جمهور به سران کشورهای جهان نامه می‌نویسد اما حاضر نیست پاسخ مکتوبی ولو کوتاه به نامه ۵۰ نفر از اقتصاددان‌های کشورمان که از روی احساس وظیفه، یک سال و نیم قبل افزایش تورم امروز را پیش‌بینی کرده بودند، بدهد و تنها به برگزاری جلسه با آنان اکتفا می‌کند. جناب آقای رئیس‌جمهور در حالی که موج فزاینده بیکاری، کرامت جوانان این مرز و بوم را خدشه‌دار کرده و یا کمبود برق و گاز بر تولیدات و گذران زندگی مردم سایه انداخته به دنبال رونق بخشیدن به اقتصاد کشورهای آمریکای جنوبی است. از سویی برخی از دولتمردان خود را در تیم تبلیغات ظهور می‌دانند اما کوچک‌ترین عکس‌العملی نسبت به برخی اطرافیان و رسانه‌های وابسته که ارزش‌های اخلا‌قی را برای کوبیدن رقبا زیر پا می‌گذارند نشان نمی‌دهند. رئیس‌جمهور ما حاضر است در نشست‌هایی مانند دوحه و سران کشورهای حاشیه خزر که بی‌پروا حاکمیت ایران را در شمال و جنوب به چالش می‌کشانند شرکت نماید اما طی سال‌های گذشته حتی یک جلسه با منتقدان داخلی برگزار ننموده است.
به‌هرحال از این دست حرکات به‌طور فراوان می‌توان یادآوری نمود که اینها چیزی جز یک مشکل فرهنگی نمی‌تواند باشد. هانتینگتون جامعه‌شناس مشهور یکی از ویژگی‌های جوامع توسعه‌نیافته را عدم توجه و مراقبت مردم به امور خرد و پرداختن بیش از حد به موضوعات بسیط و کلا‌ن می‌داند، مثلا‌ در نظر و کلا‌م مردم ارزش‌هایی مقدس مانند فداکاری موج می‌زند اما همین مردم در ترافیک شهری راه را بر یکدیگر می‌بندند. این جامعه‌شناس یکی از وظایف دولت‌های توسعه‌گرا را عملیاتی کردن این ارزش‌های والا‌ و مقدس در زندگی جاری مردم از طریق مدیریت‌های اعمالی می‌داند. متاسفانه باید اذعان نمود که در کشور ما از این لحاظ‌جای مردم و دولت عوض شده است.
این وضعیت را چنان به افراط کشید‌ه‌اند که حتی تصمیم‌گیری‌های بزرگ اقتصادی مانند طرح اخیر هدفمند کردن یارانه‌ها نیز در پشت پرده ابهام و صرفا با تاکید بر خروجی طرح یعنی پرداخت پول توأم گردیده و تا امروز هیچ راهکار اجرایی مشخص یا پاسخی به سوالا‌ت و ابهامات آن نداده‌اند. البته جای امیدواری است که از مدت‌ها قبل عناصری از اصولگرایان به صورت واقع‌بینانه این جریان را رصد کرده و به دنبال تغییر وضع موجود هستند. اینان به خوبی دریافته‌اند که اگر زمین خود را آماده نکنیم در آسمان جایی نداریم.

هدایت آقایی

منبع : روزنامه اعتماد ملی