آلودگی محیط زیست تقصیر کیست؟

آلودگی محیط زیست از منابع گوناگونی سرچشمه می‌گیرد و متاسفانه محیط اطراف‌مان با پیشرفت تمدن بشری، توسعه فن‌آوری و همچنین افزایش روز افزون جمعیت با مساله‌ای تحت عنوان آلودگی هوا مواجه شده و در نهایت زندگی ساکنان کره خاکی را تهدید می‌کند. امروزه وضعیت زیست محیطی به‌گونه‌ای شده است که مردم یک شهر یا یک کشور حتی از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر نیز در امان نیستند و تمام این آلودگی‌های زیست محیطی در نهایت به بیماری‌های عفونی، در خطر افتادن سلامت افراد و از بین رفتن محیط زیست منجر می‌شود.
● امواج
امواج می‌توانند محیط زیست را آلوده کرده و یا کره زمین را گرم کنند. استفاده از خطوط مخابراتی، تلویزیون، رادیو، ماهواره‌‌ها، امواج الکتریسیته که هر روز با آن سر و کار داریم، دکل‌‌های برق، همه و همه موجب آلودگی محیط زیست می‌شوند. همان‌طور که می‌دانیم، امواج چیزی غیر از ارتعاش مولوکول‌‌های محیط نیستند که با قدرت‌‌ها و طول موج‌‌های گوناگون سایر مولکول‌‌های محیط را به ارتعاش در می‌آورند و این حرکت برابر است با بالا رفتن دمای کره زمین. در این میان، به آلودگی‌‌های صوتی که یکی از معضلات امروز شهرهای صنعتی و پرجمعیت است نیز می‌توان به عنوان یکی از آلودگی‌‌های امواجی محیط زیست اشاره کرد.
● خورشید
بزرگ‌ترین ستاره منظومه شمسی که حیات تمام جانداران کره زمین به وجود آن بستگی دارد، خورشید است. نور خورشید به جز ایجاد دمای مناسب برای زندگی انسان‌ها، گیاهان و دیگر موجودات زنده و فراهم آوردن محیطی روشن و پرنور، سبب افزایش جذب ویتامین D در بدن انسان شده و به حفظ سلامت کمک می‌کند. اما جالب است بدانید که پرتوهای ماورای بنفش، این نور حیات‌بخش چهره خطرناکی نیز از خورشید ساخته است. به‌طور کلی بیشترین گستره نور خورشید که به زمین می‌رسد، در محدوده نامریی قرار دارد. از کل طول موج‌‌ها و نور خورشید حدود ۵۰ درصد آن به زمین می‌رسد. اوزن یکی از لایه‌‌های محافظ نور خورشید در فاصله ۱۰ تا ۱۷ کیلومتری بالای زمین است. وجود این لایه در اطراف کره خاکی موجب می‌شود که اشعه‌‌های مضر کمتری از خورشید به سطح زمین راه یابد. لایه اوزن، لایه بسیار نازکی است اما نقشی اساسی و حیاتی در زندگی بشر دارد و زمین را از ۷۰ درصد اشعه‌‌های ماورای بنفش مضر خورشید محافظت می‌کند.
● آلودگی هوا
یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا، باران اسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌های کارخانه‌ها، میزان دی‌اکسیدگوگرد و دی‌اکسیدنیتروژن در هوا افزایش یافته است. این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند و به صورت اسید نیتریک و اسید سولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی، مسافت‌های طولانی را به‌وسیله باد طی می‌کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید. البته گازهای خطرناکی نیز در سطح هوا وجود دارند که بالارفتن میزان آنها زندگی بشر را تهدید می‌کند. از این جمله می‌توان به گاز سمی‌مونوکسیدکربن اشاره کرد. به‌طور عمده افزایش این گاز در هوا مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنها بنزین است. دی‌اکسید گوگرد گاز خطرناک دیگری است که به‌‌طور عمده مربوط به نفت کوره (نفت سیاه) است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.اکسیدهای نیتروژن دار، هیدروکربن‌های سوخته نشده، ذرات ریز معلق، برمید سرب و سایر ترکیبات خطرناک معلق در هوا، از دیگر آلاینده‌‌های محیط زیست محسوب می‌شوند.
مواد شیمیایی به بخش جدا نشدنی از زندگی تبدیل شده‌‌‌اند. ما از وسایل رفاهی مانند پلاستیک‌ها و پودرهای رختشویی که از مواد شیمیایی ساخته شده‌اند، استفاده می‌کنیم. ولی اغلب از هزینه پنهانی که ناشی از آنهاست بی‌خبریم. اگر چه بیشتر افراد به ندرت محصولات پلاستیکی را که روزانه ساخته می‌شود و بسته‌بندی‌ که در آن خرید می‌کنند، به مساله آلودگی سمی ‌ربط می‌دهند اما باید دانست که بیشتر مواد شیمیایی که در تولید و ساخت پلاستیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار سمی‌هستند. برحسب درجه‌بندی سازمان محیط زیست آمریکا از ۲۰ ماده شیمیایی که تهیه آنها موجب تولید بیشترین مواد زاید خطرناک می‌شود، پنج ماده شیمیایی که اولویت سمی‌بودن آنها بسیار بالاست، از جمله موادی هستند که به‌طور مستمر در صنایع پلاستیک‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
● حشره‌کش‌‌ها
امروزه برخی از ساخته‌‌های دست بشر به شدت به محیط زیست آسیب می‌رسانند. برای مثال، بیشتر آفت‌کش‌‌ها کلردار هستند. این نوع از حشره‌کش‌‌ها در برابر تجزیه شدن یا تخریب شدن در محیط زیست پایداری بسیاری دارند، ضمن اینکه در آب انحلال پذیر نیستند و به دلیل سمومی‌که برای از بین بردن آفات دارند، برای سلامت مضر هستند. جالب است بدانید که فشار بخار این نوع حشره‌کش‌‌ها پایین و در نتیجه، سرعت تبخیر آن کم است، در برابر نور و مواد شیمیایی در محیط زیست واکنش‌پذیری کمی‌ دارد و در حلال‌های آلی به خوبی حل می‌شود. این آفت‌کش‌‌ها در فرآیند سوخت و ساز بسیاری از گونه‌های حیوانی شرکت می‌کند و ترکیبی به نام د.د.ایی را به وجود می‌آورد که بسیار مقاوم و از لحاظ زیستی تخریب‌ناپذیر است.
طی سال‌های اخیر، صنعت الکترونیک از رشد بالا و سریعی برخوردار بوده است. همراه با این رشد، ضایعات الکترونیکی اکنون بیشترین رشد را در دنیای صنعت امروز دارد و بیشتر کشورهای صنعتی دست به گریبان این مساله هستند. با وجود اینکه ضایعات الکترونیکی حاوی موادی سمی‌هستند، افراد کمی ‌با این موضوع آشنا هستند. موادی مانند سرب و کادمیوم که در ساخت صفحه مدارات، جیوه در صفحات مانیتورهای صفحه تخت، کادمیوم در باتری‌‌های رایانه، پلاستیک‌هایی که در کیس‌‌های رایانه استفاده می‌شود، کابل‌‌های معمولی و کابل‌‌های حاوی پلی‌وینیل کلراید که در هنگام سوختن (برای آزادسازی مس از درون سیم‌‌ها) اکسیدهای سمی‌آزاد می‌کنند.
● آب
آب یکی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین عوامل حیات موجودات زنده است. از این نظر، جلوگیری از آلودگی آب نیز به همان نسبت مهم و مورد توجه است. عوامل آلوده‌کننده آب بسیار گوناگون‌ هستند و می‌توانند هم منابع آب‌های زیرزمینی و هم آب‌های سطحی را آلوده کنند. کانی‌های موجود در معادن سطحی، جمع شدن فاضلاب‌های شهری، ضایعات رادیواکتیوی،آلوده‌کننده‌های صنعتی و وارد شدن ترکیبات فسفردار و نیتروژن‌دار در آب موجب رشد جلبک‌هایی می‌شود که ضمن ایجاد بو و مزه غیرطبیعی آب، اکسیژن آب را مصرف کرده و سبب کاهش میزان آن و بروز صدمات و تلفات به ماهی‌‌ها می‌شود. ضمن اینکه آب آشامیدنی را نیز مسموم می‌کند و زندگی آبزیان آب‌ها را به مخاطره می‌اندازد. همچنین این آبها منبع تغذیه خاک‌‌های حاصل‌خیز محسوب شده و حیات گیاهان را نیز تهدید می‌کند.

منبع : روزنامه سلامت