گیاه مسواک چوج( Salavadora Persica (Salvadoraceae

این درختچه از خانواه «سالوادوراسه» بوده که در اطراف بندرعباس، نای بند، میناب و منطقه جاسک و چاه بهار,هند, مصر و حبشه می روید. برگ, میوه, دانه, پوست و ریشه آن, مصارف درمانی دارد… علّت نامگذاری آن به درخت مسواک, این است که مسواکِ ساخته شده از چوب این درختچه, لثه ها را تقویت می کند(گیاهان دارویی, دکتر علی زرگری, انتشارات دانشگاه تهران, ج۳, ص۳۵۲(
درختچه ای است همیشه سبز با شاخه های صاف و براق کم رنگ و آویزان، برگ هایش استخوانی، بیضی نیزه ای به ابعاد ۵/۳×۲/۱ سانتی متر و دمبرگ آن کوتاه به طول ۵ میلیمتر گل آذین آن خوشه ای باز و محوری یا انتهایی راست میوه آن شفت کوچک سرخ رنگ می باشد
در بندر عباس و چاه بهار به آن چوج گویند، عربی آن شجرالمسواک است ولی در کتب سنتی به آن اراک لقب داده اند ، برگهای متقابل این گیاه گوشتی است و دارای گلهای سفید رنگ خوشه ای است . میوه آن هسته ای زرد رنگ داشته و آن را کباث نامند که در موقع نارسی سبز رنگ است ، و به آن خمط و جهاض ‍ می گویند. از ریشه این گیاه که چوبی است سابقا به جای مسواک استفاده می کردند.
● گیاه مسواک
بیش از یکهزار سال است که مسلمانان به دستور طبّ اسلامی با چوب خوشبوی اراک, مسواک می کنند. پوسیدگی کمتر دندان مصرف کنندگان این چوب, گروهی از محقّقان را برانگیخته تا به بررسی مواد مؤثّر شیمیایی آن بپردازند و به خواصّ ضد میکروبی و ضد پلاک آن پی ببرند.
این چوب, حاوی تری متیل آمین و آلکالوئیدی به نام سالوادورین است که اثر تحریک ملایمی بر روی لثه ها دارد و مقادیر زیادی از کلرورها بخصوص کلرور سدیم, فلوئور, سیلیکا, گوگرد, رِزین, ویتامین ث و مقادیر کمتری تانن فلاونوئید و بتاشیتوسترول آن, نقش مؤثّری در جلوگیری از پوسیدگی دندان دارد. تری متیل آمین به عدم تجمّع ذرّات مواد غذایی بین دندانها کمک می کند. کلرورها, نقش ضدّ عفونی ملایم دارند و موقعیّت فلوئور نیز واضح است. سیلیکا در سفیدتر کردن دندانها رُل [/نقش] اساسی دارد. سولفور نیز ضدّ میکروب است و ویتامین ث به طور وسیعی در عفونتهای دهان و خونریزی, مصرف دارد و…
براساس مطالعات انجام شده در برخی از کشورها, آثار ضدّ پلاک پودر چوب اراک با بهترین فرم خمیر دندانهای تجاری, یکسان بوده و در سالهای اخیر, بعضی از کارخانه جات داروسازی, اقدام به تهیه خمیر دندانهایی که حاوی عصاره ریشه و ساقه های چوب اراک است, نموده اند.

منبع : P۳۰WORLD