وقتی مشابه، مشابه را درمان می‌کند

«داروی هر زهری خود آن زهر است» این جمله در نوشته‌های بقراط نشان می‌دهد هومیوپاتی از زمان‌های دور در یونان باستان رواج داشته است. در باورهای مردم هم به صورت تدوین نشده استفاده از مشابه درمانی (هومیوپاتی) وجود دارد.
به طور مثال وقتی کسی را که بر اثر ترس دچار عارضه‌ای شده است به امید بهبود دوباره می‌ترسانند، در واقع از هومیوپاتی استفاده می‌کنند. اما پایه‌گذاری هومیوپاتی به شکل علمی، مدون و قانونمند نخستین بار توسط ساموئل هانمن انجام شد.
این پزشک آلمانی در کتابی به درمان بیماری مالاریا به وسیله تلقی گیاه گنه‌گنه برخورد کرد و طی پژوهش‌ها و آزمایش‌های خود متوجه شد خوردن گیاه گنه گنه باعث ایجاد علائم خاص بیماری مالاریا (تب، لرز و تعریق) می‌شود. او در تکرار مشاهدات و آزمایشات خود به این نتیجه رسید که مشابه، مشابه را درمان می‌کند. در واقع دارویی می‌تواند یک بیماری را درمان کند که خواص دارویی آن مشابه با آن بیماری باشد. این نظریه اساس هومیوپاتی را تشکیل می‌دهد. نتایج سال‌ها کار و تحقیق دکتر هانمن در کتابی به نام ارغنون پزشکی آورده شده است. این کتاب‌ حاوی اصول و روش‌های درمان هومیوپاتی است که شش بار توسط این پزشک نابغه تکمیل و به روز شده است.
● آشنایی با هومیوپاتی
هومیوپاتی در لغت از دو واژه «هومیو» به معنای «مشابه» و «پاتی» به معنی‌ «درد یا بیماری» است. اساس این شیوه درمانی از طب کل نگر برپایه مشاهده و تجربه است.
هومیوپاتی با استفاده از داروهای ویژه‌ای سیستم ایمنی و حیاتی بیمار را در جهت بهبودی تحریک می‌کند. در این شیوه از درمان بدون اینکه از یک ماده خارجی برای مبارزه با عوامل بیماری‌زا استفاده شود، بدن فرد وادار به حل مشکلش می‌شود. یکی از ویژگی‌های هومیوپاتی، نگرش کلی آن به انسان‌ها از سه دیدگاه جسم، ذهن و احساس است.براساس هومیوپاتی عامل حفظ حیات، بقا، رشد، ترمیم، تامین سلامتی و مبارزه باعوامل بیماری‌زا وجود نیرو یا قدرتی در بدن است که هانمن آن را «نیروی حیاتی» نامید و طب مدرن از آن تحت عنوان «سیستم ایمنی» بدن یاد می‌کند. در واقع سلامت و بیماری به نوعی موازنه این دو نیرو (عامل بیماری‌زای بیرونی و نیروی حیاتی) است. هنگامی که تعادل بین این دو نیرو به هر دلیلی مختل شود، مجموعه‌ای از علائم و عوارض در فرد بروز می‌کند که هشداری است بر اختلال نیروی حیاتی فرد بیمار.هومیوپاتی در شناخت عوامل بیماری‌زا و دور نگه داشتن آنها از افراد سالم تلاش می‌کند .
این شیوه درمانی بیماری را منحصر و محدود به یک عضو و یا اندام نمی‌داند و معتقد است بیماری مجموعه علائمی در ذهن و جسم فرد به وجود می‌آورد که برای شناخت و درمان آن باید به همه تغییرات بیمارگونه فرد توجه کرد و بیماری فرد را با توجه به بروز مجموعه اختلالات در سه سطح جسم، ذهن و احساس مورد بررسی قرار داد. به همین منظور یک هومیوپات (پزشک هومیوپاتی) به جز پرسش و پاسخ در مورد بیماری و درد و علائم آن در رابطه با خصوصی‌ترین ویژگی‌ها، احساسات تا علایق و نفرت‌ها و روابط اجتماعی بیمار سوال می‌کند تا بتواند به یک شناخت کلی از او دست پیدا کرده و براساس آن با تجویز دارو به او در بهبود علائم بیماری و برقراری تعادل بین دو نیروی حیاتی و بیماری‌زا کمک کند.
● طبیعت و هومیوپاتی
منشا داروهای هومیوپاتی طبیعت است. گیاهان، مواد معدنی (جیوه، کلسیم و فسفر و...) مواد جانوری (سم مار، نیش زنبور و...) موادی هستند که از آنها در ساخت انواع داروهای هومیوپاتی استفاده می‌شود. حدود ۷۵ درصد از داروهای هومیوپاتی از گونه‌های مختلف گیاهان در سراسر دنیا تهیه می‌شوند. برای تهیه این داروها، ماده معدنی جانوری و یا قسمت‌های مختلف گیاه را در حلال‌هایی که شامل آب و الکل است خیس می‌کنند و طبق دستور‌العمل‌های خاص هر دارو، بعد از مدتی که گیاه در حلال ماند، باقی‌مانده آن را با روش‌های فیزیکی صاف و سپس با شیوه‌های مختلف به شدت رقیق می‌کنند و در هر بار رقیق کردن ضربات و تکان‌های شدیدی به محلول ‌وارد می‌کنند تا جایی که گاه بعد از چندین بار رقیق کردن و ضربه زدن به دارو هیچ مولکولی از ماده اولیه در حلال باقی نخواهد ماند.
هومیوپات‌ها معتقدند در این روش بعد مادی دارو گرفته می‌شود و آنچه می‌ماند نیرویی است که از آن در درمان بیماری استفاده می‌شود. هومیوپات‌ها با توجه به ویژگی‌های هر ماده روی بدن از آنها دارو تهیه می‌کنند. به طور مثال پیاز در حین خرد کردن و پوست کندن در خود علائمی شبیه بیماری سرماخوردگی ایجاد می‌کند یعنی چشم فرد اشک‌آلود و قرمز شده و به خارش و سوزش می‌افتد. هومیوپات‌ها با توجه به همین علائم و تاثیرات و به عبارتی همانندی از آن در تهیه دارویی برای درمان علائم سرماخوردگی‌هایی از این نوع استفاده می‌کنند.
● چه بخوریم، چه نخوریم
در طول مدت درمان با کمک هومیوپاتی مانند بسیاری از شیوه‌های درمانی ممنوعیت‌ها و پرهیز‌های غذایی وجود دارد.در این دوران پزشکان هومیوپات به بیماران توصیه می‌کنند موادی مانند قهوه و ترکیباتی که در آنها نعناع، سیر و سرکه وجود دارد مصرف نکنند و از خوردن برخی داروهای شیمیایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و کورتن به جز در موارد ضروری خودداری کنند، چون این مواد باعث کمرنگ شدن تاثیر داروهای هومیوپاتی در فرد می‌شود و شانس بهبودی را کاهش می‌دهد. عدم استعمال هرگونه دخانیات و مواد مخدر پرهیز از ماندن در اتاق‌های گرم و خودداری از پوشیدن لباس‌های پشمی از دیگر مواردی است که رعایت آنها در تسهیل و تسریع روند بهبود موثر است.ساموئل هانمن شروط رسیدن به درمانی موفق را در اصول بنیادی زیر می‌داند: سرعت در درمان، آرامش روانی، دوام و ادامه.
● جایگاه هومیوپاتی در جهان
هومیوپاتی از سوی سازمان بهداشت جهانی یک روش درمانی پذیرفته شده است. در حال حاضر کاربرد هومیوپاتی در شبکه بهداشتی و درمان بسیاری از کشورها، ازجمله کشور ما از سوی وزارت بهداشت و درمان مورد قبول قرار گرفته است و به این پزشکان مجوز طبابت داده می‌شود. سازمان غذا و داروی آمریکا FDA کلیه داروهای هومیوپاتی را به رسمیت شناخته و در بسیاری از کشورها مانند: انگلیس، آلمان، فرانسه، هلند، سوئد، کانادا، آمریکا، هندوستان، پاکستان و برزیل خدمات درمانی هومیوپاتی به بخش زیادی از بیماران ارائه می‌شود. دو‌سوم مردم فرانسه یا به طور مستقیم از هومیوپاتی استفاده کرده‌اند و یا با آن آشنایی دارند و تعداد هومیوپات‌ها در هندوستان بسیار بیشتر از طب مدرن است. در بسیاری از کشورها هومیوپاتی یک مقوله کاملا جدا از پزشکی است و لزومی وجود ندارد که یک هومیوپات حتما پزشک باشد.

شهرزاد عبدیه

منبع : روزنامه تهران امروز