هشدار نماینده مجلس شورای اسلامی درباره مصرف قند و شکر

شکر، نمک و هرویین سه پودر سفیدی هستند که لقب «سموم سفید» را به خود گرفته‌اند. سه ماده‌ای که سوءمصرف آنها در بین ایرانیان، به گفته بسیاری از متخصصان و کارشناسان، سلامت جامعه را به مخاطره انداخته است. از همین رو این هفته نیز به دنبال سلسله گزارش‌‌هایی که طی هفته‌‌های گذشته در خصوص میزان مصرف بالای قند و شکر در هفته نامه سلامت ارایه شد، به میان مردم رفتیم و نظرات آنها را در مورد این سم سفید جویا شدیم. علاوه بر این پای صحبت برخی از پزشکان حاضر در خانه ملت نیز نشستیم تا از منظر آنها نیز به بررسی تبعات مصرف بالای قند و شکر و علل و راهکارهای رفع این مشکل بپردازیم...
سراغ یکی از رستوران‌‌های سنتی بزرگ مرکز تهران می‌رویم تا از نزدیک میزان مصرف قند و شکر کنار چای را بررسی کنیم. مسوول این رستوران سنتی می‌گوید: «طی چند سالی که در قهوه خانه‌‌ها و رستوران‌‌های سنتی برای مشتریان چای سرو می‌کنم، به‌این باور رسیده‌ام که چای خور‌‌های حرفه‌ای چای تلخ می‌خورند و اعتقاد دارند که چای خوش طعم باید گس باشد نه شیرین.» وی اضافه می‌کند: «البته ما مجبور هستیم قند هم کنار چای سرو کنیم. اگر فرهنگ سازی شود و مشتری که وارد قهوه خانه می‌شود، قند تقاضا نکند من هم که کم و بیش از مضرات قند مطلع هستم اصراری به استفاده آن ندارم.» وی ادامه می‌دهد:«البته در این رستوران، خرما و توت خشک نیز در کنار چای سرو می‌شود اما متاسفانه اغلب افراد به خوردن قند تمایل بیشتری دارند.» وی می‌گوید: «مشتریانی داریم که از کسبه اطراف هستند و روزانه چهار یا پنج بار برای نوشیدن چای به ما مراجعه کرده. اغلب هر بار کنار چای چند قند مصرف می‌کنند. چه بسا شمار قند‌‌هایی که تا آخر وقت کنار چای استفاده می‌کنند دو رقمی‌هم می‌شود.»
● طعم اصلی چای تلخ و گس است
در کافی شاپ سراغ یک زوج جوان می‌رویم که منتظر سفارش چای خود هستند. مرد جوان می‌گوید: «از کودکی عادت کرده‌ام که چای‌ام را با قند بخورم. این درست است که طعم اصلی چای گس و تلخ است اما متاسفانه از کودکی به ما یاد داده‌اند که چای را شیرین بخوریم.» وی ادامه می‌دهد: «مطمئنا اگر والدین ما چای تلخ می‌خوردند امروز از نظر ما طعم اصلی چای تلخ بود اما امروز تصور اینکه چای تلخ را جایگزین چای با قند کنیم برایمان سخت است.»
مسوول این کافی شاپ نیز می‌گوید: «به هیچ عنوان قهوه یا چای شیرین به مشتری نمی‌دهیم اما اغلب موارد افراد مراجعه کننده تمایل به شیرین کردن نوشیدنی‌‌های خود دارند و از ما قند و شکر طلب می‌کنند. نمی‌شود که جواب منفی به مشتری داد. راه‌حل کم کردن قند از سرو چای و قهوه در دست کسبه ‌این کار نیست بلکه باید مردم با علم به مضرات قند مصرف این ماده غذایی را کم کنند.»
● مصرف قند و شکر ایرانیان بیش از ۱۵۰ درصد سطح مطلوب
اما دکتر حسین حسنی بافرانی، متخصص قلب و عروق و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هشتم از فرهنگ تغذیه‌ای غلط ایرانیان یاد می‌کند و می‌گوید: «‌متاسفانه یکی از این عادات غلط تغذیه‌ای در بین ما ایرانیان مصرف بی حد قند و شکر است که از همان دوران طفولیت با مصرف آب قند برای نوزادانی که شیر مادر نمی‌خورند،‌ شکل می‌گیرد و تا دم مرگ این ذایقه عادت کرده به شیرینی به همراه فرد وجود دارد.» وی می‌افزاید: «البته باید پذیرفت که مردم مشرق زمین به‌طور کلی مردمانی با ذایقه بسیار شیرین شناخته می‌شوند و متاسفانه همین امر باعث شده که قند و شکر، شیرینی‌جات و انواع کربوهیدرات‌‌ها در سبد مطلوب غذایی این مردمان که‌ایرانیان نیز از آنها مستثنا نیستند همواره جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.»
این نماینده مجلس میزان مصرف قند و شکر را در بین ایرانیان بیش از ۱۵۰ درصد سطح مطلوب مصرف می‌خواند و می‌گوید:‌ «یکی از دلایل مهم این امر را باید در عملکرد دولت در اختصاص یارانه به‌این اقلام غذایی دانست و امیدواریم که در بحث هدفمند کردن یارانه‌‌ها فکری اساسی برای این قضیه بشود و یارانه‌‌ها به موادی تعلق پیدا کنند که برای سلامتی ضرری نداشته باشند زیرا با استناد به قانون برنامه و سند چشم‌انداز ۲۰ ساله، ایرانیان باید تا پایان سال ۱۴۰۴ مردمی ‌برخوردار از سلامت و رفاه باشند و رفاه مادامی ‌که سلامت نباشد اصلا مفهوم پیدا نمی‌کند.» به گفته وی مصرف بالای قند و شکر در ایران آمار شیوع و بروز دیابت تیپ دو را به صورت تکان‌دهنده‌ای افزایش داده است و به باور وی هم‌اکنون دیابت تیپ دو، یکی از دلایل اصلی بروز بیماری‌‌های قلبی و عروقی و سکته‌‌های قلبی در کشور ما است که آمار وحشتناکی را به خود اختصاص داده است. این متخصص قلب و عروق با اعتقاد به‌اینکه سلامت در جامعه‌ایران همواره بسیار مظلوم واقع می‌شود، می‌گوید: «اگر بخواهیم متهم اصلی را در بحث بیماری‌های قلبی، چاقی و مرگ و میر ناشی از آنها معرفی کنیم، مسلما بین سیگار، مصرف چربی و قندو شکر متهم اول، قند و شکر است که باید با کار رسانه‌ای کاری کرد که ‌این سم سفید کم کم از سفره‌‌های سنتی مردم کنار گذاشته شود.» وی می‌افزاید:‌ «عادت ناپسند دیگری که در بین ایرانیان است نوشیدن چای داغ است زیرا به‌این ترتیب مجبورند با هر چای دو تا سه حبه قند بخورند که هر حبه قند هم ۴۰ کالری دارد البته در مواردی دیده‌ایم که به مردم به ویژه بیماران دیابتی توصیه اشتباهی می‌شود که می‌گویند به جای قند عسل بخورند، در حالی که در بسیاری موارد عسل‌‌های موجود طبیعی نیستند و محصول مصرف شکر توسط زنبورها است ضمن آنکه حتی عسل طبیعی هم نباید خیلی توسط بیماران دیابتی مصرف شود.»
این متخصص قلب و عروق، رشد چاقی را به عنوان مادر بسیاری از بیماری‌‌ها از دیگر مخاطرات سوء مصرف قند و شکر در کشور عنوان می‌کند و می‌افزاید: «مصرف نوشابه‌‌های قندی که سرانه مصرف آن در همه دنیا ۱۲ لیتر است در کشور ما ۴۵ لیتر است. در همین راستا مجلس گذشته، بحث مالیات سلامت را مطرح کرد و برای اولین بار کارخانه‌‌های تولید کننده مواد مضر برای سلامت جامعه، نظیر نوشابه سازی و شرکت‌‌های تولید کننده دخانیات را مکلف کرد تا مالیات ویژه‌ای به ‌این منظور بپردازند اما متاسفانه امسال عددی را که دولت در لایحه بودجه سال ۸۸ برای این منظور لحاظ کرده است به هیچ عنوان جالب نیست.» وی ادامه می‌دهد: «تاسف آورتر آنکه شنیده‌ایم سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان در تلاش است تا قیمت نوشابه‌‌ها را پایین بیاورد، در حالی که به اعتقاد بنده ‌این نه تنها خدمت به مصرف‌کننده نیست بلکه دقیقا ظلم به مصرف‌کنندگان است زیرا به ‌این ترتیب ما زمینه را فراهم می‌کنیم تا مردم نوشابه قندی و گازدار زیاد استفاده کنند که تبعات منفی آن مانند دیابت، پوکی استخوان و امثالهم برکسی پوشیده نیست.» دکتر حسنی بافرانی با تاکید بر لزوم فرهنگسازی در زمینه مصرف بهینه قند و شکر در کشور از عملکرد صدا و سیما در این حوزه گلایه می‌کند و می‌گوید: «بنده تبلیغاتی نظیر روغن جامد، نوشابه‌‌های قندی، کره، چیپس، پفک و مانند اینها را در صدا و سیما کاملا غیرقانونی می‌دانم زیرا به استناد بند «ب» ماده ۸۴ قانون چهارم توسعه که در مجلس هفتم نهایی شد سازمان صدا و سیما حق ندارد موادی که مضر به حال سلامت مردم است را تبلیغ کند.» وی می‌افزاید: «بنده خود بارها در تلویزیون دیده‌ام که تبلیغ کره گیاهی و نوشابه گازدار به راحتی انجام می‌شود و حتی با تعیین جایزه‌‌های ویژه نظیر طلا هم وزن قالب کره یا سکه در پشت درهای نوشابه مردم را در مصرف این مواد به ولع می‌اندازد. مردم ما به اندازه کافی بی تحرک هستند و رغبتی به ورزش ندارند و به حد کافی پر استرس هستند و نباید با تبلیغ این مواد مضر سلامت مردم را بیش از این تهدید کرد زیرا براساس آمارها هر روز حداقل ۲۰۰ نفر براثر سکته قلبی در ایران فوت می‌کنند و دیگر رسانه ملی که به تعبیر امام راحل باید دانشگاه بزرگ جامعه باشد، نباید ذهن مردم را برای مصرف مواد غذایی مضر پر کنند.» وی با اشاره به تاکید مکرر مقام معظم رهبری و قوانین کشوری به اصلاح الگوی تغذیه‌ای مردم می‌گوید:‌ «البته شورای عالی سلامت در همین راستا تشکیل شد و چند جلسه نیز تشکیل داده و مصوباتی داشته است اما چه‌قدر این مصوبات در عمل اجرا می‌شود جای سوال دارد زیرا به رغم تاکید این مصوبات این شورا همچنان در ادارات دولتی قند و شکر و نوشابه سرو می‌شود و با این شواهد به نظر می‌رسد مصوبات این شورا آن طور که باید و شاید ضمانت اجرایی نداشته و وزارت بهداشت باید بیشتر در این قضیه نظارت کند.»

معصومه حامدی و افسانه حسن‌زاده

منبع : روزنامه سلامت