اوضاع اقتصادی ، استان سیستان وبلوچستان

استان سیستان و بلوچستان از جهت رشد و توسعه اقتصادی از مناطق در حال توسعه كشور است، ولی علیرغم تخصیص اعتبارات ویژه و مجموعه سرمایه‌گذاری‌های چند دهه اخیر، هنوز هم پائین‌ترین شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی را دارد. در زمینه زراعت و كشاورزی نیز علیرغم قابلیت‌های مناسب، پیشرفت‌های چندان مطلوبی صورت نگرفته است. شیوه تولید سنتی، روستائیان را در مقابل عوامل طبیعی متزلزل ساخته است. بدین سبب عواملی از قبیل آب، وضع اراضی زراعی و اقتصاد سنتی در طی سالیان دراز، همواره مشكلات زیادی را برای توسعه زراعت منطقه ایجاد كرده است.
زراعت در سیستان و بلوچستان اشكال متعددی دارد. زراعت در منطقه سیستان، فقط آبی و متكی به رود هیرنمند و تحت تأثیر نوسانات آب آن است. مهم‌ترین محصول منطقه سیستان گندم است كه درصد قابل توجهی از زمین‌های زیركشت را به خود اختصاص داده است. بعد از گندم، جو بیش‌ترین سطح زیر كشت را دارد. از جمله محصولات زراعی دیگر این منطقه، یونجه، توتون، كنجد و محصولات جالیزی و سبزیجات را می‌توان نام برد.
زراعت در بلوچستان برخلاف آنچه ظاهراً به نظر می‌رسد، امكانات بالقوه زیادی برای رشد دارد. شرایط اقلیمی مناسب برای رشد و پرورش گیاهان منطقه گرمسیری و آب و هوای متنوع، امكان كشت و برداشت مكرر یك محصول در فصول مختلف را فراهم نموده است. گندم به صورت آبی و دیم كشت می‌شود. بعضی از نواحی دیم‌زار توسط سیلاب‌های بهاری آبیاری می‌شود و بازده محصول آنها نسبت به عملكرد كل كشور از وضعیت خوبی برخوردار است. جو نیز به صورت آبی در اكثر مناطق و به صورت دیم در چابهار،‌ ایرانشهر و سراوان كشت می‌شود و بیش‌تر به مصرف دام‌های منطقه می‌رسد. برنج نیز در اراضی كوهپایه‌ای و در مسیر رودخانه‌ها كشت می‌شود. در مناطقی كه در سال دوبار محصول برداشت می‌شود، محصول دوم غالباً برنج است. علاوه بر محصولات فوق، یونجه نیز به عنوان مهم‌ترین منبع غذایی دام‌ها در بلوچستان كاشته می شود. بخش دیگری از فعالیت‌های كشاورزی استان باغداری است كه مهم‌ترین محصول آن انگور است. 69 درصد تاكستان‌های استان در منطقه سیستان قرار دارند. از سایر درختان میوه، به انار، انجیر، توت و سیب می‌توان اشاره كرد. محصول باغ‌های بلوچستان در دره‌های كوهستانی متمركز شده و درختان مثمر به ویژه خرما، غالب زمین‌های زراعی را محصور نموده است. مركبات و موز نیز در این منطقه كاشته می‌شود. از جمله درختانی كه در شرایط آب و هوایی بلوچستان رشد می‌‌كنند به انبه، پاپایا (خربزه درختی)، نارگیل، زیتون خوراكی، چیكو، كائوچو و نیشكر می‌توان اشاره كرد.
در استان سیستان و بلوچستان، بخش صنعت رشد چندانی نیافته است، به طوری كه در حال حاضر، مردم این استان بیش‌تر كالاهای مصرفی و صنعتی خود را از سایر استان‌ها یا پاكستان تأمین می‌كنند. بافت اجتماعی استان، دورافتادگی و عدم دسترسی به منابع تكنولوژی، كمبود افراد متخصص، فقر فرهنگی و كم توجهی دولت در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، از عوامل اصلی محرومیت و عقب‌ماندگی صنعتی این استان است. صنایع موجود در استان به دو گروه ماشینی و دستی تقسیم می‌شوند:
صنایع ماشینی استان عبارتند از : صنایع غذایی، نساجی، پوشاك و صنایع شیمیایی كه اكثراً در اطراف زاهدان و شهرهای بزرگ فعالیت دارند. سایر صنایع استان بیشتر مشتمل بر كارگاه‌های فلزكاری، ریخته‌گری، ساخت لوازم خانگی و تانكرسازی است.
در بین ایلات و عشایر استان صنایع دستی موقعیت اقتصادی مهمی دارد و از لحاظ تأمین درآمد، پس از كشاورزی و دامداری در رتبه سوم واقع شده است. مهم‌ترین صنایع دستی عشایر سیستان و بلوچستان عبارتند از: حصیربافی، قالی‌بافی، سوزن‌دوزی، چادربافی، سفره‌بافی، جوال‌بافی، نمدمالی و سكه‌دوزی.
معادن كشف شده استان نیز عبارتند از : معدن مس در شمال غربی زاهدان با ذخیره‌ای بیش از 15 میلیون تن، معدن كرمیت در نواحی خاش و معدن منگنز در منطقه كوتیج. از دیگر معادن مهم استان، معادن سنگ مرمر، سنگ آهك، تراورتن و شن و ماسه سیلیسی را می‌توان نام برد. دریای عمان در واقع یكی از منابع بسیار غنی نمك است. استخراج نمك از آب دریا همواره در روستاهای ساحلی رایج بوده است و زمینه بسیار ارزان و مناسبی برای گسترش آن وجود دارد. صنایع شیلاتی و ماهیگیری نیز در سواحل دریای عمان در سیستان رایج است.