دوشنبه, ۱۶ مهر, ۱۴۰۳ / 7 October, 2024
مجله ویستا


آیا ارزش خاک کیش را می‌دانیم؟


آیا ارزش خاک کیش را می‌دانیم؟
کیش، مروارید خلیج‌فارس، یک مروارید حقیقی است. جنس آن مانند مروارید است یعنی از فعالیت مرجان‌ها بوجود می‌‌آید. مروارید، ترشحات صدف‌هاست که همان مواد آهکی در مقابل ذرات شن که تن نرم و حساس آنها را می‌آزارد. صدف مواد کلسیمی و آهکی را از محیط جذب می‌کند و اطراف ذره‌ شن آزاردهنده جای می‌گذارد، به‌صورت یک مروارید نرم بدون آزار، در داخل صدف و در مجاورت جسم حساس او قرار گیرد.
جزایر مرجانی در اثر فعالیت میلیاردها میلیارد مرجان در طول میلیون‌ها سال به‌وجود می‌آیند. هر مرجان موجود ریزی است که برای خود از مواد آهکی که در آب وجود دارد، خانه‌ای ترشح می‌کند و در آن زندگی می‌کند. در طول شب، این مرجان روزن (خانه) آهکی خود را باز می‌کند و با حرکت تاژک‌های خود که از روزن خانه‌اش به داخل آب می‌فرستد، از مواد معلق در آب جذب و تغذیه می‌کند.
وقتی که عمر مرجان "coral" به سر آمد، خانه آهکی کوچک او باقی می‌ماند و هیچ مرجانی آن را تصاحب نمی‌کند چون هر مرجانی برای خود خانه‌ای می‌سازد. نظر به استحکام این خانه‌های آهکی، آنان برای قرن‌ها و هزاره‌ها در آب باقی می‌مانند و به مرور به حجم و ارتفاع آنها افزوده می‌شود چون به‌مرور به تعداد خانه‌های خالی آهکی که صاحبان آنها مرده‌اند اضافه می‌شود و خود این سازه که در اثر سعی موجودات زنده تشکیل شده از آب خارج می‌شود و یک جزیره مرجانی را تشکیل می‌دهند.
برخی از این سازه‌ها به‌قدری عظمت دارند که حتی از سطح ماه نیز دیده شده‌اند مانند صخره‌های مرجانی در جنوب استرالیا.
این سازه‌ همچنین از نظر تامین محیط‌زیست برای سایر موجودات در کف آب بسیار اهمیت دارند و موجب تنوع زیستی در کف آب می‌شوند مجموع گیاهان و جانوران آبزی و نیز ماهیان در اطراف این مرجان‌ها تشکیل می‌شوند و رنگارنگ‌ترین جلوه‌های حیات بر روی کره زمین را به‌خصوص در هنگام شب پدید می‌آورند.
در شب برعکس، هنگامی که مرجان‌ها به دلیل مسمومیت و یا مثلاً آلودگی نفتی و یا مثلاً گرم شدن آب (تاثیر گلخانه‌ای) از بین بروند آن همه رنگ تبدیل به سفیدی مرگ‌بار و زشتی می‌شود که به آن "Bleach" می‌گویند و این یکی از غمناک‌ترین مناظری است که یک زیست‌شناس در زندگی می‌بیند. در خلیج‌فارس چند سال پیش این منظره‌ها دیده شد. گرمای آب را مسئول این پدیده می‌دانند، به همراه آلودگی آب....
● تولد لاک پشت‌ها، یک اتفاق زیبا در جزیره کیش
اسفند ماه که به نیمه می رسد، اتفاق زیبائی در سواحل جنوبی کشورمان دوستداران محیط زیست را به سمت خودفرا می‌خواند. این گزارش نگاهی دارد به تمام مسائلی که طی سالیان دراز بر این موجودات روا داشته‌ایم و تاثیرات دخالت انسان در برهم زدن نظم طبیعت پیوسته می تازد و آن را به صورت یک بحران زیست محیطی درمی‌آورد.
لاک پشت های دریایی به عنوان گروهی از جانوران که معرف بخش قدیمی و متفاوتی از تنوع زیستی جهان به شمار می‌روند، رده‌بندی شده‌اند. این موجودات در راسته‌ای همراه کروکودیل‌ها و مارمولک ها از مهره داران ۲۰۰ میلیون سال پیش هستند و پیش از دیگر خزندگان پا به مرحله حیات گذاشته‌اند.
لاک پشت های دریایی در ۲ خانواده، همراه مارهای دریایی، تنها خزندگانی هستند که با زندگی در آب دریا سازش یافته‌اند، اما ارتباط خود را با خشکی قطع نکرده‌اند. آنها برای تنفس به سطح آب وابسته هستند و در فصل تولیدمثل برای تخمگذاری به سمت سواحل شنی حرکت می‌کنند.
لاک پشت‌ها معمولا از گیاهان دریایی یا عروسهای دریایی، اسنفج‌ها، لار و سخت‌پوستان و نرمتنان تغذیه می‌کنند.
۸ گونه لاک‌پشت‌های دریایی پراکنش جهانی دارند و انتشار جغرافیایی آنها در آبهای گرم و نیمه‌گرم استوایی و از جمله خلیج فارس و دریای عمان است.
عمده سواحل ایران که لاک پشت‌ها را در خود پرورش می دهند عبارتند از جزایر لاوان، قشم ، شیدور و لارک.
لاک پشت های دریایی در قرن ۱۸ و ۱۹ جمعیت های بزرگی بالغ بر میلیون‌ها عدد را در دریاها تشکیل می دادند، ولی در چند دهه گذشته عوامل مختلف ازجمله صید و شکار، تخریب زیستگاه‌ها و مناطق تخمگذاری و این اواخر با ایجاد انواع آلودگی‌ها قدرت بقای کمتری دارند، به طوری که در حال حاضر تنها جمعیت انگشت شماری از آنها از سیل خطرات متعدد در امان مانده‌اند که این جمعیت هم بشدت رو به کاهش گذاشته‌اند...
دکتر اسماعیل کهرم
منبع : ماهنامه سفر