آشنایی با منطقه آزاد چابهار

بندر تاریخی چابهار با ۲۲۰ هزار نفر جمعیت از موقعیت ویژهء استراتژیک و به‌عنوان دروازهء کشور برای ورود به آب‌های بین‌المللی با مبدا مسیرهای ترانزیتی غیرقابل رقابت، برخوردار است. این بندر در منتهی‌‌الیه جنوب شرقی کشور در کنار آب‌های نیلگون دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد.
بندر چابهار با مساحت ۱۱ کیلومتر مربع هم عرض جغرافیایی بندر میامی در شبه جزیرهء فلوریدای آمریکا و با شرایط آب و هوایی مشابه بندر میامی است. حداکثر دمای سالانه آن ۳۴ و حداقل دمای آن ۵/۱۰ درجه سانتیگراد بوده و از این نظر یکی از خوش آب و هواترین بنادر جنوبی ایران به شمار می‌آید. لازم به ذکر است که تابستان چابهار از تهران خنک‌تر و زمستان آن دارای آب و هوایی مطلوب بهاری است. بیش‌تر مردم چابهار بلوچ و اهل سنت هستند، ولی با توجه به وجود منطقهء آزاد تجاری - صنعتی چابهار ظرفیت مهاجرپذیری منطقهء جمعیت مهاجران شیعه در سال‌های اخیر افزایش یافته است و روابط اهل تسنن و تشیع بسیار دوستانه و حتی نسبت‌های فامیلی با هم دارند. اقتصاد منطقه مبتنی بر صیادی و کشاورزی است و در دههء اخیر با حضور منطقهء آزاد چابهار، صنعت بازرگانی و توریستی و خدماتی رونق گرفته است.
چابهار دارای پیشینه‌ای دوهزار ساله است و بندر معروف تیس از زمان هخامنشیان سکوی مهمی در امر بازرگانی و دریایی به شمار می‌آمد و کالاهای تجاری از چین و هند و آسیای جنوب شرقی از طریق این بندر به بازارهای خاورمیانه فرستاده می‌شد.
● موقعیت جغرافیایی
منطقهء آزاد تجاری - صنعتی چابهار با ۱۴۰ کیلومتر مربع مساحت در جنوب شرقی جمهوری اسلامی ایران و در کنار خلیج چابهار و آب‌های نیلگون دریای عمان قرار دارد. این منطقه جزیی از شهرستان چابهار، واقع در استان سیستان و بلوچستان است که از طریق شهرستان ایرانشهر و پس از عبور از استان خراسان جنوبی به کشورهای آسیای میانه و افغانستان و از شرق به کشور پاکستان و از جنوب به دریای عمان و اقیانوس هند و آبراه بین‌المللی، قارهء آفریقا و شرق آسیا و اروپا و دریای مدیترانه راه دارد.
● ویژگی‌های منطقه آزاد تجاری - صنعتی چابهار
براساس مطالعات بین‌المللی، بندر چابهار مهم‌ترین کریدور شمال و جنوب در جهان محسوب و تنها بندر اقیانوسی ایران است که قابلیت پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما را دارد. این بندر می‌تواند به یک مگاپورت منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده و سهم به سزایی را در تجارت و اقتصاد ایران داشته باشد. این امر مستلزم سرمایه‌گذاری کلان ملی است. بندر چابهار از میان سه شاهراه شمال و جنوب، بهترین مزیت ترانزیتی جهان را به خود اختصاص داده و حتی از کانال سوئز نیز مهم‌تر است.
● اهداف تاسیس منطقه آزاد تجاری - صنعتی چابهار
▪ راه‌اندازی و احیای جاده قدیم ابریشم و توسعهء ترانزیت محور شرق
▪ افزایش نقش و سهم کشور در ترانزیت کالا و حمل‌ونقل بین‌المللی و بازرگانی داخلی و خارجی
▪ ارتقای عملکرد بندر چابهار تا حد یک مگاپورت و تلاش در جهت توسعه و تبدیل آن به یک HUB منطقه‌ای
▪ ارتقای نقش و عملکرد منطقهء آزاد تجاری در توسعهء ملی و منطقه‌ای
▪ تولید و صدور کالاهای صنعتی و حضور فعال در بازارهای جهانی
▪ انتقال تکنولوژی و آموزش نیروی کار، فقرزدایی و رشد توسعهء اقتصادی
▪ ایجاد فرصت‌های اشتغال و کسب درآمد ارزی
▪ اتصال چابهار به شبکهء راه‌آهن سراسری
▪ احداث پتروشیمی
▪ جذب سرمایه‌های خارجی
● طرح جامع منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار
حدود منطقهء آزاد صنعتی چابهار براساس مصوبهء هیات وزیران تعیین شده و یکی از مناطق آزاد کشور است که در سال ۱۳۷۰ تاسیس شده است.
سازمان منطقهء آزاد چابهار با ایجاد بستر مناسب و ارزان برای فعالیت‌های زیربنایی، عمرانی، صنعتی، تجاری، ‌ترانزیت، گردشگری، شیلات، بانکداری و امور مالی اعتباری و خدمات عمومی و رفاهی، امکان رشد و توسعهء اقتصادی و اشتغالزایی را در منطقه فراهم کرده است. منطقهء آزاد چابهار هم اکنون دارای اسکلهء اختصاصی، هفت مرکز بزرگ خرید، هتل پنج ستاره، ویلای مجلل، پیست اسکیت، پارک و امکانات خدماتی و رفاهی دیگر است و این امکانات به صورت ذیل پیکره‌بندی شده است.
● تاسیسات زیربنایی منطقه آزاد تجاری - صنعتی چابهار
▪ اسکلهء شهید بهشتی:
این اسکله دارای ۰۰۰ر۱۸ مترمربع انبار سرپوشیده است و ظرفیت پذیرش کشتی‌های ۰۰۰ر۱۰۰ تنی را دارد.
▪ اسکلهء شهید کلانتری:
این اسکله قابلیت پذیرش کشتی‌هایی با ظرفیت ۰۰۰ر۴۵ تن را دارد و دارای ۲۰۰ر۴ مترمربع انبار سرپوشیده است. در اواسط برنامهء چهارم توسعه ظرفیت اسکله‌های چابهار به شش میلیون تن خواهد رسید. مساحت مجموعهء امکانات بندری چابهار ۳۶۵ هکتار است.
▪ فرودگاه:
راه ارتباطی هوایی منطقهء آزاد، فرودگاه کنارک است. این فرودگاه در ۲۰ کیلومتری این منطقه واقع شده است. در حال حاضر پروازهای مستمر از تهران، شهرستان‌های بزرگ کشور و امارات متحدهء عربی، پل هوایی مناسبی را ایجاد کرده است البته عملیات احداث فرودگاه بین‌المللی در پیکرهء هشت منطقهء آزاد چابهار نیز آغاز شده است.
▪ راه‌های زمینی:
اتصال منطقهء آزاد چابهار به سرزمین اصلی و وجود راه‌های زمینی،‌امکان ارتباط با سایر نقاط کشور و همچنین کشورهای همجوار آسیای میانه را فراهم کرده است. وجود ترمینال باربری با پذیرش حدود ۱۰۰ دستگاه کامیون روزانه، امکان حمل انواع کالای تولیدی، وارداتی و ترانزیتی، را از طریق راه‌های زمینی تسهیل می‌کند.

منبع : روزنامه سرمایه