تو آمدی ز دورها ...

پاساژ شلوغ نیست. پاساژی در این منطقه شهر که پر است از بوتیک‌های کوچک که در هر ویترینی تنها یک لباس گذاشته شده است نمی‌تواند شلوغ باشد. اما مشتری‌هایی اینجا می‌آیند که هر چند کم هستند اما خریدشان باعث می‌شود که چرخ این مغازه بچرخد و آنها رو به ‌ورشکستی نروند!
لباس‌های این مغازه چیز خاصی ندارند. شاید حتی در نگاه اول به نظر ساده هم برسند ساده‌تر از آنکه بشود آنها را در یک مهمانی رسمی پوشید. برای آنکه بفهمی چرا یک لباس ساده با پارچه ساده‌تر اینقدر گران است باید کمی جلوتر بروی آنوقت مارک لباس را خواهی دید. اگر مارک باز نباشی دیدن مارک هم کمکی نمی‌کند که خودت را راضی کنی و آن مقدار پول برای یک لباس بپردازی اما وقتی مارک باز هستی آنوقت حس می‌کنی که انگار می‌ارزد که این همه پول بدهی و یک لباس مارک‌دار بخری هر چند که مادرت و مادربزرگت آن لباس را ببینند و تو نصف قیمت واقعی را هم بگویی و آنها اخم‌‌هایشان را در هم بکشند و بگویند حیف پول!
● از کی شروع شد
هیچ کس نمی‌تواند ثابت کند که این مردان بودند که پای مد و مارک را به زندگی باز کردند یا زنان. در اطراف شما هم حتما زنان و مردان زیادی هستند که حاضرند پول هفتگی بابت یک لباس بدهند به شرط آنکه مد باشد.
مد یعنی آن چیزی که طراحان لباس تصمیم می‌گیرند که مردم بپوشند و معمولا در آغاز هر فصل جدید کمپانی‌های معروف طراحان لباسشان را جمع می‌کنند و مد تابستان، پائیز،‌ زمستان و بهار آن سال را ارائه می‌دهند. مد آن سال به این معنا است که شما نمی‌توانید روی لباسی که امسال خریده‌اید برای سال آینده هم برنامه‌ریزی کنید چون آن طراح‌ها پول می‌گیرند که تصمیم دیگری برای پوشش سال بعد ارائه بدهند. این یک پدیده جهانی است که در ایران به خاطر پوشش خانم‌ها بومی شده است یعنی آنکه،‌ مانتو فروشی‌های سطح شهر در اول هر فصل به شما می‌گویند که امسال چه بپوشی و چه رنگی بپوشی و چنان در این گفتار خود مصمم هستند که شما نمی‌توانید چیز دیگری جز آنچه آنها می‌خواهند بپوشید. چرا؟ چون هیچ چیز دیگری در مغازه‌ها نیست!
● خیلی هم بد نیست
دکتر بهاره ‌ره‌جو جامعه‌شناس اما معتقد است که مد چیز بدی نیست او می‌گوید: مد به معنای تنوع در نوع پوشش است این بد نیست که رنگ‌ها و مدل‌های جدید به بازار مصرف ارائه شود و در پوشش تنوع ایجاد شود. آنچه که مد را بد نام کرده است این است که همه بخواهند از آن پیروی کنند بدون آنکه توجه کنند آیا مناسب آنها هست یا نه! او می‌گوید: هر سال اول زمستان چکمه‌های بلند مد می‌شود. در حالیکه ایران اصلا دچار چنان سرمایی نمی‌شود که لازم باشد چکمه بلند برای حفظ سرما پوشید پس پوشیدن چکمه بلند به خاطر سرمای هوا نیست. چکمه بلند قشنگ است اما در ایران کسی با کت و دامن سر کار نمی‌رود که بتواند از چکمه استفاده کند؟! استفاده از آن باید محدود به مهمانی بشود اما اینگونه نمی‌شود و ما در سراسر زمستان شاهد مانتو با چکمه‌های بلند هستیم که مسلما باید شلوار تنگ پوشیده شود و حتی اگر از این هم بگذریم که این مخالف قانون پوشش کشور است تصویر زیبایی هم ارائه نمی‌دهد.
حتی بعضی وقت‌ها رنگ‌ها هم همین شکل را دارند تابستان امسال رنگ زرد و سبز بسیار زیبایی به عنوان مد ارائه شده است جدا از اینکه تمام لباس‌ها در ویترین‌ها زرد و سبز هستند و رنگ زیبایی هم هست اما ممکن است به بعضی‌ها اصلا نیاید. اما انتخاب می‌شوند و توسط مد استفاده می‌شود. ره‌جو معتقد است که مد باید به دنبال خود زیبایی بیاورد که در بسیاری از موارد اینگونه نیست.
این جامعه‌شناس هم همسو با سایر کارشناس‌ها معتقد است که در ایران باید «مد بومی» داشته باشیم او می‌گوید: به هر حال نمی‌توانیم منکر این بشویم که انسان‌ها خواستار تنوع و نوآوری هستند و دلشان می‌خواهد که لباس‌های جدید بپوشند و به هر حال ایران کشوری است که همواره مسائل مذهبی و پوشش در آن به عنوان مهم‌ترین مساله عنوان شده است پس زنان در ایران نمی‌توانند از مد جهانی پیروی کنند اما این دلیل نمی‌شود که آنها تنوع نخواهند. باید به فکر این باشیم که طراحان لباس در ایران هم در ابتدای هر فصل مد آن سال را ارائه دهند، با رعایت مسائل مذهبی و عرفی جامعه.
● مانتوهای خواستگاری
اسم مغازه‌اش «شیرین بانو» است یک مغازه کوچک زیرزمینی در یکی از پاساژهای غرب تهران، آنقدر دور از چشم است که اگر بارها هم از آنجا عبور کنی نمی‌بینیش اما از پله‌ها که پائین بروی صفی از زن‌ها را می‌بینی که ایستاده‌اند تا نوبتشان بشود.
او در این مغازه مانتوهای متفاوتی می‌فروشد! مانتو‌هایش هم بلند هستند و هم گشاد. اما پر از رنگ‌های متنوع و زیبا ومدل‌هایی که نمی‌توانی در مغازه‌های دیگر پیدایشان کنی. همه مینا صدایش می‌زنند. حتی وقتی مغازه‌اش پر است هم باز حوصله می‌کند که به تو بگوید کدام رنگ بلوز را باید برای زیر مانتویت انتخاب کنی و کدام روسری برای این لباس مناسب است. او مشتری‌های زیادی دارد که از خارج از کشور می‌آیند اینجا تا مانتو بخرند و آنجا بپوشند.
او معتقد است که مدهای اسلامی ارائه می‌دهد. یعنی مانتوهایی را طراحی می‌کند که متفاوف هستند و زیبا و خانم‌هایی که طرفدار تنوع هستند می‌توانند از آن استفاده کنند. بسیاری از مانتوهایی که او طراحی می‌کند قابل استفاده در مهمانی‌ها هستند.
مشتری دائمی این مغازه کوچک عروس خانم‌هایی هستندکه دنبال لباس پوشیده متفاوت با رنگ‌های شاد برای مراسم خواستگاریشان هستند.
● تقلید نکنیم
می‌خواهم حجاب داشته باشم و از مد هم پیروی کنم این کار شدنی است اینها را کسی می‌گوید که مانتوهایش را از بیرون می‌خرد و آنها را دست‌کاری می‌کند تا شکل آن چیزی شود که دوست دارد. دریا‌ زندی، طراح لباس معتقد است که برای آنکه لباس‌هایمان زیبا و متنوع باشد حتما نباید از مدهای غربی پیروی کنیم او که خود نیز در بیشتر طراحی‌های لباسش از صنایع دستی استفاده می‌کند معتقد است که پارچه‌های سوزن‌دوزی شده و کاردست ایرانی بهترین مکمل لباس است و می‌تواند رنگ و بوی تازه‌ای به مدل‌های قدیمی بدهد. او می‌گوید: بیشتر از آنکه مهم باشد چه رنگی مد است مهم این است که آن رنگ را چقدر با رنگ‌های دیگر هماهنگ کنیم.
زیبایی در هماهنگی رنگ‌ها است نه در استفاده از یک رنگ خاص! زندی معتقد است که اگر کسی به دنبال تنوع در پوشش است راهش این نیست که هر چه مد شد بپوشد. او هم سال‌ها است که لباس‌های اسلامی طراحی می‌کند. شادی‌ پرند نیز طراح لباسی است که بیشتر طراحی‌هایش؛ پارچه‌های قدیمی است او در کارهایش از پارچه‌های ایرانی استفاده می‌کند و هر چند که شوی لباس‌هایش در خارج از ایران برگزار می‌شود اما همه می‌دانند که لباس‌های او فقط با پارچه‌های ایرانی اصیل است. پارچه‌هایی مثل لنگ، ایکات و ...هویت ایرانی برای او خیلی مهم است و تمام طرح‌هایش نشانه‌های ایرانی دارد. او یک دوره چادرهای ایرانی را جمع کرده است و در موزه ویکتورین آلبرت، نیز نمایش لباسی ارائه داده است که مانکن‌هایش چادر به سر کرده‌اند. آن نمایش چهار پنج بار در طول روز تکرار شد و سرانجام آن طرح چادر توسط موزه لندن خریداری شد.
چادری که طراحی‌اش بر اساس چادرهای کمری قوسی ایران بود. او برای خانمی لباس عروسی طراحی کرد و به جای شال که این روزها بسیار مد است و همه برای حجاب از آن استفاده می‌کنند یک چادر نقده قدیمی برای پوشش به آن اضافه کرد. او معتقد است که مردم هم از لباس‌هایی که نشانه‌های ایرانی داشته باشند استقبال می‌کنند. او می‌گوید: لباس هر کس معرف نقش و شخصیت خودش است. هر کس باید خودش را از لحاظ فیزیکی و ذهنی بشناسد.
برای هر کس یک فرم لباس مناسب است اما مهم‌ترین چیز در لباس پوشیدن این است که اعتماد به نفس داشته باشند. آنچه در سالن‌های مد به آنها پرداخته می‌شود یک دنیای رویایی است که به مردم می‌فروشند. وقتی مارک دیور یک لباس گرانقیمت می‌سازد که شاید در دنیا ۵۰ نفر بتوانند آن را بخرند هدفش فروش آن نیست بلکه ساختن آن جهان رویایی است که شما با خریدن یک عطر کوچک از دیور خود را در آن احساس می‌کنید. این داستان«قربانی مد» فقط مختص ایران نیست همه جای دنیا آدم‌ها اینطوری هستند ما فقط می‌توانیم بگوییم تو ایرانی هستی، هویت خود را گم نکن. فقط می‌توانیم یک هشدار کوچک بدهیم.

لیلی بهزاد

منبع : روزنامه تهران امروز