دو سند و یک دیپلماسی

از مطالعه سند راهبرد امنیت ملی امریكا برمی‌آید كه امریكا درصدد بازتعریف همه قواعد بین‌المللی به سود خویش است و این بازتعریف حتی مشروعیت نهادهای بین‌المللی را نیز شامل خواهد شد. ازاین‌پس امریكا «ارباب اصلی امنیت استراتژیك» جامعه جهانی خواهد بود. البته برای این عنوان پرطمطراق، یك رسالت جذاب نیز باید تعریف شود كه امریكاییها آن را «آرمانهای حماسی برای شرافت انسانی» نامیده‌اند. ظاهرا ترس اصلی آنها استفاده گروههای افراطی و تروریستی از سلاحهای كشتارجمعی است اما ژرف‌نگران به‌خوبی می‌دانند كه حتی تروریسم هم زاییده بی‌عدالتی‌ها و تحقیرهای دنیای غرب نسبت به سایر اقوام، مذاهب و ملل است و غربیها به‌خوبی می‌دانند كه راه امنیت جهانی از عدالت جهانی می‌گذرد ولی افسوس كه مقابله با تروریسم و گسترش سلاحهای كشتارجمعی تنها به بهانه‌ای برای سلطه هژمونی امریكا تبدیل شده و هیچ امیدی نیست كه با وجود این سیاستهای تهاجمی امریكا، صلح و امنیت و آرامش در جهان و به‌ویژه در منطقه حساس خاورمیانه حكمفرما شود.
دولت جرج بوش كه در آغاز سده بیست‌ویكم میلادی بر كرسی قدرت ریاست‌جمهوری نشست، در سپتامبر ۲۰۰۱ با حوادث یازدهم سپتامبر روبرو شد و در سایه وحشت حاصل از این رخداد بزرگ، چارچوب و اصول جدیدی از سیاست خارجی امریكا را با عناوین مبارزه تمام‌عیار با تروریسم و جلوگیری از گسترش تسلیحات كشتارجمعی پایه‌گذاری كرد كه اساسا سیاست مذكور متكی بر رویه‌ای تهاجمی بود. امریكا در كمتر از دو سال، دو كشور افغانستان و عراق را در خاورمیانه به اشغال درآورد و هم‌اكنون با بسیج تمام قوای خود، ایران را شدیدا تحت فشار گذاشته است.
سیاست جدید امریكا مسلما تاثیراتی بسیار عمیق بر عرصه نظام بین‌المللی بر جای خواهد گذاشت و آثار و عواقب آن در مجموعه نظام بین‌الملل و به‌ویژه خاورمیانه پایدار خواهد بود. ازاین‌رو شناخت دقیق سیاست خارجی امریكا برای پیش‌بینی تحولات احتمالی آینده و اتخاذ رویكردهای مناسب در برابر آن، ضروری است و مقاله حاضر می‌كوشد با تكیه بر اسناد و دیدگاههای صاحب‌نظران مسائل سیاست خارجی امریكا، به توصیف و تحلیل این موضوع بپردازد.
دكتر مجید بزرگمهری*

منبع : ایران یکصد سال پس از مشروطیت