شنبه, ۱۷ آذر, ۱۴۰۳ / 7 December, 2024
مجله ویستا

اسکلروز متعدد (اِم‌. اِس)


اسکلروز متعدد (اِم‌. اِس)
● اطلاعات‌ اولیه‌
اسكلروز متعدد (اِم‌. اِس) یك‌ اختلال‌ مزمن‌ درگیركننده‌ بسیاری‌ از عملكردهای‌ دستگاه‌ عصبی‌. یك‌ سوم‌ بیماران‌ دارای‌ بیماری‌ خفیف‌ و غیرپیشرونده‌ هستند. در یك‌ سوم‌ دیگر بیماری‌ پیشرفت‌ آهسته‌ای‌ دارد و در یك‌ سوم‌ باقیمانده‌ پیشرفت‌ بیماری‌ سریع‌ است‌. این‌ بیماری‌ بزرگسالان‌ جوان‌ (سنین‌ ۴۰-۲۰ سال‌) از هر دو جنس‌ را مبتلا می‌سازد ولی‌ در خانم‌ها شایع‌تر است‌. علایم‌ شایع‌ عبارت است از:
● مراحل‌ زودرس‌:
▪ اختلالات‌ چشمی‌ مبهم‌ نظیر تاری‌ دید یا دوبینی‌ متناوب‌
▪ ضعف‌؛ اختلال‌ در راه‌ رفتن‌ یا حفظ‌ تعادل‌
▪ اختلال‌ حسی‌ مبهم‌ یا كرختی‌ و گزگز كردن‌
● مراحل‌ دیررس‌:
▪ ضعف‌ قابل‌ توجه‌؛ لرزش‌
▪ مشكلات‌ تكلم‌
▪ بی‌اختیاری‌ مدفوع‌ یا ادرار
▪ نوسانات‌ خلقی‌ زیاد
▪ ناتوانی‌ جنسی‌ در مردان‌ نوع‌ علایم‌ بین‌ بیماران‌ مختلف‌ بسیار متفاوت‌ است‌. گاهی‌ علایم‌ بیماران‌ به‌ اشتباه‌ به‌ مشكلات‌ روحی‌ یا عصبی‌ نسبت‌ داده‌ می‌شود.
● علل‌
علل‌ آن‌ ناشناخته‌ است‌. تحقیقات‌ در این‌ باره‌ حاكی‌ از آن‌ است‌ كه‌ مولتیپل‌ اسكلروز (ام‌. اس‌) ممكن‌ است‌ ناشی‌ از یك‌ اختلال‌ خودایمنی‌ یا یك‌ ویروس‌ دارای‌ فعالیت‌ آهسته‌ باشد. لكه‌هایی‌ از ماده‌ سفید در مغز و نخاع‌ تخریب‌ شده‌ و نمی‌توانند تحریكات‌ عصبی‌ طبیعی‌ را منتقل‌ كنند.
● عوارض‌ افزایش‌دهنده‌ خطر
▪ كودكان‌ و نوجوانان‌ رشد یافته‌ در آب‌وهوای‌ سرد. مهاجرت‌ بعدی‌ به‌ به‌ منطقه‌ای‌ با آب‌وهوای‌ گرم‌ در جلوگیری‌ از بروز بیماری‌ مؤثر نیست‌.
▪ وجود سابقه‌ خانوادگی‌ این‌ بیماری‌
● پیشگیری‌
در حال‌ حاضر قابل‌ پیشگیری‌ نیست‌ ولی‌ دوره‌های‌ عود بیماری‌ با درمان‌ كوتاه‌ می‌شود. از عفونت‌ كه‌ موجب‌ عود بیماری‌ می‌شود پیشگیری‌ كنید.
● عواقب‌ مورد انتظار
▪ گاهی‌ بهبود خودبه‌خود رخ‌ می‌دهد. ولی‌ در بیشتر موارد، ام‌. اس‌ غیرقابل‌ علاج‌ است‌. علایم‌ آن‌ قابل‌ تسكین‌ یا كنترل‌ است‌، و این‌ بیماری‌ اغلب‌ برای‌ ماه‌ها تا سال‌ها پایدار باقی‌ می‌ماند. به‌ طور شایع‌ بیماران‌ تا ۳۰-۲۰ سال‌ پس‌ از بروز بیماری‌ زنده‌ می‌مانند.
▪ تحقیقات‌ علمی‌ درباره‌ علل‌ و درمان‌ این‌ بیماری‌ ادامه‌ دارد و این‌ امید وجود دارد كه‌ درمان‌هایی‌ مؤثرتر و نهایتاً علاج‌بخش‌ عرضه‌ گردند.
● عوارض‌ احتمالی‌
▪ عفونت‌های‌ مجاری‌ ادرار ناشی‌ از اختلالات‌ دفع‌ مدفوع‌ یا ادرار
▪ زخم‌های‌ فشاری‌ ناشی‌ از بستری‌ طولانی‌ مدت‌
▪ یبوست‌ ناشی‌ از عدم‌ تحرك‌
● درمان‌
▪ آزمون‌ خاصی‌ برای‌ تشخیص‌ این‌ بیماری‌ وجود ندارد. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ سی‌تی‌ اسكن‌، ام‌آرآی‌، پاسخ‌ فراخوانده‌ بینایی‌ (پاسخ‌ الكتریكی‌ نسبت‌ به‌ تحریك‌ یك‌ دستگاه‌ حسی‌)، آزمایش‌ مایع‌ نخاع‌ و معاینه‌ فیزیكی‌ باشد.
▪ این‌ بیماری‌ درمان‌ اختصاصی‌ ندارد. فروكش‌ بیماری‌ خودبه‌خود رخ‌ داده‌ و ارزیابی‌ میزان‌ موفقیت‌ درمان‌ را مشكل‌ می‌سازد.
▪ حمایت‌های‌ روحی‌ روانی‌. تشویق‌ و اطمینان‌ دادن‌ به‌ بیماران‌ جهت‌ كمك‌ به‌ جلوگیری‌ از پیدایش‌ ناامیدی‌ به‌ درمان‌ ضروری‌ است‌.
▪ برای‌ ادراره‌ یك‌ زندگی‌ طبیعی‌ تا حدامكان‌ تلاش‌ كنید ولی‌ خود را خسته‌ نكیند.
▪ از محیط‌های‌ گرم‌، حتی‌ از دوش‌ آب‌ داغ‌ گرفتن‌، اجتناب‌ كنید. گرما می‌تواند به‌ طور موقت‌ علایم‌ را تشدید كند.
▪ از ماساژ مكرر نواحی‌ درگیر استفاده‌ كنید. این‌ كار به‌ پیشگیری‌ از ایجاد جمع‌شدگی‌ عضلات‌ كمك‌ می‌كند.
▪ از استرس‌ بپرهیزید زیرا ممكن‌ است‌ علایم‌ را بدتر كند.
▪ گذاشتن‌ سوند ادرار توسط‌ خود بیمار در موارد تخلیه‌ ناكامل‌ مثانه‌
▪ برخی‌ درمانگران‌ طبی‌ غیرمتعهد درمان‌های‌ اثبات‌ نشده‌ بی‌ارزشی‌ را ارایه‌ می‌دهند. قبل‌ از صرف‌ هزینه‌ خود بابت‌ این‌ درمان‌ها با گروه‌ پزشكی‌ خود در مورد درمان‌های‌ غیرمعمول‌ این‌ بیماری‌ مشورت‌ كنید.
▪ بستری‌ كردن‌ بیماران‌ یا مراقبت‌ از آنها در آسایشگاه‌های‌ بیماران‌ بسته‌ به‌ شدت‌ بیماری‌ ممكن‌ است‌ لازم‌ باشد.
● داروها
▪ داروهای‌ كورتونی‌ در طی‌ دوره‌های‌ عود بیماری‌ یا تشدید علایم‌.
▪ سیكلوفسفامید به‌ مهار واكنش‌ مضّر دستگاه‌ ایمنی‌ كمك‌ می‌كند.
▪ شل‌كننده‌های‌ عضلانی‌ برای‌ كنترل‌ گرفتگی‌ عضلات‌
▪ اینترفرون‌ و سایر درمان‌ها در دست‌ بررسی‌ قرار دارند. درمان‌های‌ جدیدی‌ ممكن‌ است‌ به‌ زودی‌ عرضه‌ گردند.
● فعالیت‌
▪ یك‌ برنامه‌ منظم‌ از تمرین‌های‌ فیزیكی‌ و فعالیت‌های‌ ذهنی‌ ضروری‌ است‌. درمان‌ فیزیكی‌ و بازتوانی‌ عضلانی‌ با وسایل‌ مكانیكی‌ (استفاده‌ از بریس‌، عصا یا واكر) برای‌ غلبه‌ بر معلولیت‌های‌ فیزیكی‌ توصیه‌ می‌گردد.
▪ دوره‌های‌ منظم‌ استراحت‌ را برنامه‌ریزی‌ كنید.
▪ در صورت‌ امكان‌ فعالیت‌ جنبی‌ خود را ادامه‌ دهید. مشاوره‌ با متخصص‌ مربوط‌ در این‌باره‌ ممكن‌ است‌ سودمند باشد.
● رژیم‌ غذایی‌
از یك‌ رژیم‌ غذایی‌ عادی‌ متعادل‌ شده‌، و البته‌ پر فیبر برای‌ پیشگیری‌ از یبوست‌، استفاده‌ كنید.
● در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید
▪ اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ اِم‌ اِس‌ باشید.
● بروز موارد زیر در طی‌ درمان‌:
▪ اختلالات‌ بلع‌ یا تنفس‌
▪ تشدید ناگهانی‌ ضعف‌
▪ تب‌ و لرز، یا سایر علایم‌ عفونت‌
منبع : پایگاه اطلاع رسانی سلامت ایرانیان