جهش فناوری نانو در ایران

میلیونها سال است که در طبیعت ساختارهای بسیار پیچیده با ظرافت نانومتری ساخته می شود. بشریت اینک در آستانه تسلط بر این عرصه است، تا ساختارهائی بی نظیر بسازد که در طبیعت نیز یافت نمی شوند.
کاربرد فناوری نانو از کاربرد عناصر پایه نشات می‌گیرد. هر کدام از این عناصر پایه، ویژگی‌های خاصی دارند که استفاده از آنها در زمینه‌های مختلف، موجب ایجاد خواص جالبی می‌گردد. مثلا از جمله کاربردهای نانوذرات می‌توان به دارورسانی هدفمند و ساده، بانداژهای بی‌نیاز از تجدید، شناسایی زود هنگام و بی‌ضرر سلول‌های سرطانی، و تجزیه آلاینده‌های محیط زیست اشاره کرد. همچنین نانولوله‌های کربنی دارای کاربردهای متنوعی می‌باشند که موارد زیر را می‌توان ذکر کرد:
- تصویر برداری زیستی دقیق
- حسگرهای شیمیایی و زیستی قابل اطمینان و دارای عمر طولانی
- شناسایی و جداسازی کاملا اختصاصی DNA
- ژن‌درمانی که از طریق انتقال ژن به درون سلول توسط نانولوله‌ها صورت می‌پذیرد.
- از بین بردن باکتری‌ها
اینها تنها مواردی از کاربردهای بسیار زیادی هستند که برای عناصر پایه قابل تصور می‌باشند. !
ایران در تولید علم نانو فناوری
طی یک دوره هفت ساله با ۳۵ پله صعود در زمینه علوم و فناوری نانو، به جایگاه بیست و پنجم جهان دست یافته است.ایران در سال ۲۰۰۰ در زمینه علوم و فناوری نانو در رتبه ۶۰ جهانی قرار داشت و در بین کشورهای اسلامی رتبه ششم را داشت، اما در سال ۲۰۰۷ رتبه ایران در زمینه علوم و فناوری نانو در سطح جهانی به رتبه ۲۵ و در بین کشورهای اسلامی به رتبه اول رسید.
ایده فناوری نانو در ایران از سال ۱۳۵۹ مطرح بوده است، اما عملیاتی شدن آن به عنوان یک نگرش جدید و یک یافته جدید از ۱۰ سال پیش شروع شد.
در مجموع اگر کشورهای جهان را به تناسب میزان پیشرفت در زمینه فناوری نانو از شماره ۱ تا ۶۰ رتبه بندی کنیم ایران در سال ۲۰۰۰ در رتبه ۶۰ یعنی در نقطه شروع قرار داشت.
امروز به جرات می توان ادعا کرد ایران در عرصه فناوری نانو نه تنها عقب نیست، بلکه در برخی عرصه ها نسبت به بعضی کشورها پیشرفت نیز کرده است.
اما متاسفانه همگام با این پیشرفتها ایران در کسب ثروت از فناوری نانو وضع خوبی ندارد که البته هیچ کشوری نمی تواند مدعی پیشرو بودن در این زمینه باشد.
رییس انجمن نانو فناوری ایران در این باره معتقد است: به دلیل ناشناخته بودن فناوری نانو باید دولتمردان کشورمان مستقیما در این زمینه سرمایه گذاری کنند چرا که در حال حاضر بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این بخش توجیه نشده است.شریعتی گفت: در زمینه نانو نیز مانند دیگر فناوری ها برای رسیدن به ثروت باید یک دوره ۱۰ ساله طی شود تا در این عرصه وارد بازار بهره برداری دیگر کشورها نشویم.
به گفته رییس انجمن نانو فناوری ایران ، بدون سرمایه گذاری در پژوهش های بنیادین نمی توان بودجه ای در اختیار صنعتگران قرار داد.
متاسفانه وضع سرمایه گذاری نانو در کشور بسیار ضعیف است و کشورهای دیگر از ۱۰ سال پیش سرمایه گذاری خود در بخش نانو را آغاز کرده اند. ژاپن، آمریکا و اتحادیه اروپا اولین سرمایه گذاری های خود را با هزینه ای معادل ۱۲۰ میلیون دلار آغاز کردند که این میزان در سال گذشته به یک میلیارد دلار رسید. در سرمایه گذاری سرانه نانو سنگاپور و رژیم صهیونیستی رتبه های برتر را از آن خود کرده اند که این به معنای درگیر بودن شمار زیادی از افراد جامعه این کشورها در فعالیت های فن آوری نانو است.
امروز باید اذعان کرد که کشور ما دچار یک پارادوکس شده است چرا که از یک طرف پتانسیل دانشمندان ایرانی در زمینه نانو بسیار بالا است و از طرف دیگر سرمایه گذاری های نانو در کشورمان سیر نزولی داشته است.
مسئولان باید ضمن ایجاد تعادل در سرمایه گذاری از این مزیت نسبی علمی حداکثر استفاده را ببرند.

مهشید بابایی

منبع : روزنامه رسالت