مروری بر نقش خصوصیات فیزیکی کریستال‌ها در عملکرد اشکال داروئی

کریستالیزاسیون وسیعاً در مراحل میانی ونهائی تولید مواد اولیه داروئی واکسیپیان‌ها به منظور خالص‌سازی و جداسازی انجام می‌گیرد. شرایط کریستالیزاسیون تعیین‌کننده خلوص شیمیائی دارو و خواص فیزیکی آن از جمله، اندازه ذره، ساختمان داخلی و خارجی کریستالی و میزان نقص ساختمانی کریستال می‌باشد. متغیر بودن خصوصیات کریستال‌ها مسئول بخش عمده‌ای از مشکلات در فرمولاسیون‌های داروئی از جمله تغییرات فاحش در بازدهی بدنی و ناپایداری فیزیکی و شیمیائی داروها در اشکال داروئی می‌باشد. بیش از ۹۰% اشکال داروئی از قبیل قرص، ائروسل، کپسول، سوسپانسیون و شیاف حاوی فرم جامد و معمولاً فرم کریستالی هستند. بر همین اصل است که بررسی تأثیر شکل کریستال‌ها روی خصوصیات و کاربرد آنها در اشکال داروئی حائز اهمیت است به‌عنوان مثال ذرات سوزنی شکل برای نفوذ بهتر به قسمت‌های پائین دستگاه تنفس بهتر از شکل‌های کریستالی دیگر می‌باشد در حالی‌که همین شکل سوزنی برای قرص‌سازی به‌دلیل عدم ریزش و پرس‌پذیری خوب مناسب نمی‌باشند.

مریم مقصودی
علی نخودچی

منبع : مجله دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبريز