نتایج نامشخص درIGF

این نوشته برگرفته از گزارش منتشر شده پروژه راهبری اینترنت در دانشگاه سیراکوس آمریکاست که تعدادی از فعالان برجسته حوزه راهبری اینترنت از جمله میلتون مولر در آن مشارکت دارند.
اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی در پی نشست تونس در نوامبر سال ۲۰۰۵ اقدام به تشکیل مجمع راهبری اینترنت (IGF) کرد. این مجمع فعالیت خود را زیر نظر سازمان ملل متحد آغاز کرد و تاکنون چندین نشست‌اولیه‌ای با شرکت گروه مشورتی IGF برگزار کرده است. اولین نشست رسمی IGF با شرکت کلیه ذی‌نفعان از هشتم تا یازدهم آبان‌ماه در شهر آتن برگزار شد و انتظار می‌رود نتایج به‌دست آمده از آن در راستای رسیدن به اهداف IGF موثر باشند.
اجلاس آتن در حالی برگزار شد که به گفته نیتین دسای، رییس گروه مشورتی IGF، اتخاذ تصمیم برای این مجمع غیرممکن بود. وی اظهار کرده است که: " IGF یک نهاد تصمیم‌گیرنده‌نیست و چون عضوی ندارد، دارای قدرت تصمیم‌گیری نیز نیست."
هدف از برگزاری نشست افتتاحیه در آتن در حقیقت ایجاد یک اتحاد پویا میان افراد و موسسات شرکت‌کننده ذی‌نفع بود. این نشست بر موضوع شفافیت، امنیت، تنوع و دسترسی متمرکز بوده که در طی جلسات اصلی و در چهار روز به آن‌ها پرداخته شد و افراد و موسسات مختلف ذی‌نفع نیز در این راستا به برگزاری کارگاه‌های آموزشی با موضوعات مرتبط پرداختند.
نتایج حاصل از این نشست می‌تواند نقش موثری در نشست‌های بعدی IGF، سال ۲۰۰۷ در ریودوژانیرو و ۲۰۰۸ در هند و... داشته باشد. آنچه در طی برگزاری نشست‌های سالانه IGF حایز اهمیت است، رسیدن به اهدافی است که در اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی تعیین شده است و با توجه به این مسئله عملکرد IGF در سال ۲۰۱۰ ارزیابی خواهد شد که آیا در طول مدت پنج سال توانسته است به این اهداف برسد و یا به آن‌ها نزدیک‌تر شود یا خیر.
IGF با دیگر برنامه‌های سازمان‌ ملل تفاوت‌های زیادی دارد، زیرا تنها وظیفه IGF مذاکره میان گروه‌ها و موسسات ذی‌نفع بدون هیچ‌گونه حق تصمیم‌گیری است. انتظاری که پس از انجام این مذاکرات می‌رود، به‌دست آوردن نتایج و دستاوردهایی است که در رسیدن به اهداف IGF و نشست‌های بعدی آن موثر و کارآمد باشد.
● جایگاه IGF در سال ۲۰۱۰
اولین عنصر در برنامه‌ریزی‌نتیجه‌گرا تعیین جایگاه و هدفی است که باید به آن دست یافت. اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی در پاراگراف ۷۲ توافق‌نامه تونس اختیارات IGF را بیشتر با عنوان فعالیت (بحث، آزمون، ارزیابی) توصیف می‌کند، تا به‌دست آوردن نتیجه فعالیت.
فعالیت‌های IGF در پاراگراف ۷۲ توافق‌نامه اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی تونس این‌طور تعیین شده است:
- مذاکرات انجام شده باید آرام‌آرام به موضوعات جزئی‌تر بپردازد و به‌طور دقیق‌تر آن‌ها را بررسی کند، زیرا به‌تدریج نیاز به اقدام و تصمیم‌گیری توسط دولت‌ها در دیگر مجامع تصمیم‌گیری احساس می‌شود.
- رابطه متقابل میان موضوعات مختلف راهبری اینترنت، بررسی و مشخص شود.
- موضوعات جدید و بااهمیت در کنار موضوعات قدیمی قرار گیرند، مانند موضوعاتی که با توسعه فناوری آشکار می‌شوند.
در این مرحله و در نشست آتن تصمیم‌گیری در خصوص موضوعات مختلف در برنامه‌کاری قرار نداشت و هیچ توافقی نیز صورت نگرفت، زیرا آنچه در مذاکرات بین‌المللی واضح و آشکار است، اینست که اتخاذ تصمیم‌های الزام‌آور در هر مجمعی تا زمانی‌ که فهم و درک عمومی و شفافی از موضوعات در دست نباشد، امکان‌پذیر نیست. مذاکرات IGF باید به یک اجماع درباره موضوعات اصلی راهبری اینترنت منجر شود تا بتوان توسط آن در نهادهای رسمی به توافق رسید.
● IGF چطور می‌تواند به هدف مورد نظر خود برسد
IGF مانند دیگر نهادهای سازمان‌ ملل دارای سیستم مدیریت نتیجه‌گرا (RBM) است و هسته اصلی مدیریت نتیجه‌گرا نیز به‌دست آوردن "نتایج" است. نتیجه یک واسطه ضروری در رسیدن به هدف است. نتیجه موثر از بازده یک طرح یا برنامه است. در رابطه با IGF منظور از نتایج همان موضوعاتی هستند که با موفقیت ارزیابی، متمرکز و دقیق شده باشند. این‌گونه نتایج از پروسه مذاکره به آهستگی خارج می‌شوند و به‌عنوان گزارش‌های مذاکره، ارایه می‌شوند.
به‌طور مسلم نشست IGF در آتن زمانی موفق بود که برگزار‌کنندگان، نتایج به‌دست آمده در مباحثات جلسات اصلی و کارگاه‌های آموزشی را در گزارش‌های خود به‌روشنی و به‌طور کامل لحاظ کنند. همچنین ارایه یک نتیجه کلی و عمومی نیز جهت دقیق‌تر کردن موضوعات نشست بعدی در ریودوژانیرو در سال ۲۰۰۷ ضروری است و به‌دنبال آن نیز نتیجه به‌دست آمده از نشست ریودوژانیرو موضوعات نشست هند در سال ۲۰۰۸ را دقیق‌تر و با جزئیات بیشتر تعیین می‌کند. بنابراین نشست آتن موضوعاتی را مشخص می‌کند که نیاز به ارزیابی کامل‌تری در ریودوژانیرو دارد. همان‌طور که ملاحظه شد، در این‌جا دو نوع نتیجه وجود دارد، یکی نتیجه‌ای که از مباحثات هر کدام از جلسات اصلی و کارگاه‌های آموزشی به‌دست می‌آید و دیگری یک نتیجه کلی در قالب گزارش که موضوعات را دقیق‌تر و با جزئیات بیشتر برای نشست‌های بعدی مشخص می‌کند.
نتایجی که برای نشست ریودوژانیرو و نشست‌های پس از آن لازم است، پس از برگزاری نشست آتن تعیین می‌شود. با این‌ حال نتایج حاصل از نشست آتن باید دارای پروسه‌ای شفاف باشد که در زیر به آن‌ها اشاره شده است:
۱) آیا مباحثاتی که در نشست‌های اصلی و کارگاه‌های آموزشی صورت می‌گیرد، به سمت دقیق‌تر کردن موضوعات مطرح شده پیش می‌رود؟
۲) آیا کلیه ذی‌نفعان از جریان کار رضایت دارند؟
۳) آیا اجماعی از موضوعات اصلی مطرح شده در اجلاس آتن به‌دست آمده است؟
● اقداماتی که IGF را به جایگاه مورد نظر می‌رساند
نشست آتن به‌دلیل فرصت زمانی بسیار کوتاهی که برای تجزیه و تحلیل موضوعات مطرح شده داشته است، به‌طور قطع با نشست‌های بعدی IGF متفاوت بوده و از قانون و قاعده خاصی پیروی نمی‌کرد. تجزیه و تحلیل موضوعات مطرح شده نیاز به بررسی‌های پیشرفته‌ای دارد که امکان آن در نشست آتن به‌دلیل محدودیت زمانی فراهم نشده بود. به هر حال نشست آتن خط آغازی در جهت سنجش پیشرفت‌‌های IGF بود. چهار جلسه اصلی و ۳۵ کارگاه آموزشی که در این نشست برگزار شد، موضوعاتی را که برای مجمع راهبری اینترنت دارای اهمیت بود، تحت پوشش قرار دادند.
در نشست‌هایی که به‌صورت مجمع (Forum) و به‌طور متوالی برگزار می‌شود، تدارک مقدمات، بسیار لازم و ضروری است. در راستای رسیدن به اهداف این مجمع در سال ۲۰۱۰، تدارکات مقدماتی باید شامل ارزیابی کامل در خصوص هر یک از موضوعات مطرح شده باشد و مروری نیز بر روابط بین‌الدولی و پیشرفت‌های فنی داشته باشد. این مقدمات باید محرکی برای متخصصان از نهادهای ذی‌نفع متعدد (دولت‌ها، بخش خصوصی، جامعه مدنی و فرهنگی) باشد. پیش از برگزاری هر نشست نتایجی که انتظار می‌رود پس از برگزاری آن به‌دست آید، باید به‌صورت از پیش‌تعریف شده‌تهیه شود و پس از برگزاری نیز نتایج به‌دست آمده همان‌طور که در بالا اشاره شد، به‌صورت گزارش ارایه شود. با به‌دست آمدن این نتایج، اقداماتی که باید در راستای تحقق آن‌ها صورت گیرد توسط مجامع و نهادهای مرتبط دیگر انجام خواهد گرفت.
IGF ساختار ساده‌ای دارد و شامل یک دبیرخانه فنی است که فعالیت‌های آن مانند بسیاری از دبیرخانه‌های سازمان ملل توسط داوطلبانی از گروه‌های مختلف ذی‌نفع صورت می‌گیرد. از این‌رو محتوای موضوعاتی که قرار است در نشست‌های بعدی مطرح شوند، باید هرچه سریع‌تر مشخص شوند و در اختیار دبیرخانه قرار گیرند، زیرا هر تاخیری در تهیه مقدمات باعث کاهش بازده و کارایی نشست‌‌های بعدی می‌شود.
● ملاحظاتی در روند فعالیت‌های IGF
در چارچوب مدیریت نتیجه‌گرا به نوشتن نتایجی که انتظار می‌رود حاصل شود، اشاره شده است تا بدین ترتیب بتوان آن‌ها را مدیریت و ارزیابی کرد. ساختار مدیریتی IGF در حال حاضر شامل دبیرخانه فنی و گروه مشورتی چند ذی‌نفعی است که دوره آن‌ها پس از نشست آتن به اتمام می‌رسد، با این‌ حال می‌توان از این ساختار برای ارایه طرحی قابل قبول که همه ذی‌نفعان آن را بپذیرند کمک گرفت.
تعدادی از فعالان حوزه راهبری اینترنت، پیش از برگزاری نشست آتن پیشنهاد داده بودند که باید در اولین نشست مجمع به سازمان‌دهندگان و برنامه‌ریزان این نشست زمانی جهت منازعه در خصوص نتایج ممکن اختصاص داده شود که پس از آن پیش‌نویسی شامل پیشنهادات به‌صورت گزارش نهایی ارایه شود.
زمانی می‌توان گفت که IGF به‌طور موفق برگزار شده است که اهداف و نحوه دستیابی به آن‌ها به‌طور دقیق مشخص شود. تعدادی از کارشناسان این حوزه که در طول چهار سال گذشته درگیر موضوع راهبری اینترنت بوده‌اند، معتقدند که هنوز بسیاری از شرکت‌کنندگان مجمع راهبری اینترنت، درک صحیحی از هدف اصلی برگزاری آن ندارند و به‌طور دقیق نمی‌دانند که چه نتیجه‌ای از آن باید حاصل شود و همین باعث گفت‌وگوهای پراکنده شده و از همگرایی ذی‌نفعان جلوگیری می‌کند.

مونا صداقت - بزرگراه فناوری

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze