پرورش گیاهان در آب

●پرورش نباتات زینتی در آب
اگر زمین و فضای لازم را برای كاشت گیاهان مورد علاقه خود در اختیار ندارید ،میتوانید تعداد زیادی از گیاهان را در آب پرورش بدهید .
پرورش گیاه درآب این حُسن را دارد كه خود شاهد رشد و نمو گیاه از پشت شیشه آب هستید.
یك گیاه كه در گلدان و خاك است فقط یك گلدان معمولی است . ولی وقتی در آب میروید ، شبیه یك گلدان با شاخه های گل بُریده میباشد . با این تفاوت كه هم عمر گیاه در آب طولانی است و هم ریشه های گیاه دیده میشوند .
حتی میتوان در یك شیشه نسبتا بزرگ چند گیاه متفاوت را قرار داد .عمل آوردن گیاه در آب بنظر مشكل میرسد ولی اینطور نیست .
گیاهان مختلفی وجود دارند كه میتوانند در آب معمولی و خالص و یا آبی كه محتوی مواد غذائی است رشد و نمو نمایند .
پرورش گیاه در محلول مواد غذائی كه " هیدروپونیك " نامیده میشود یك سیستم پیچیده تری است كه ما از آن در اینجا صحبت نمی كنیم و فقط راجع به پرورش گیاه زینتی در آب " یا باغبانی بدون خاك " صحبت می كنیم كه ساده ترین روش پرورش گیاهان زینتی و آپارتمانی میباشد .
ممكن است این سئوال پیش بیآید كه چطور گیاهان میتوانند در آب رشد كنند ، در حالیكه همیشه متخصصین و اهل فن ، ما را از زیاد آب دادن گیاه برحذر داشته اند .
البته این سئوال پیش خواهد آمد كه چطور گیاهی بعلت زیاد آب دادن از بین میرود و اكنون گفته میشود كه گیاهان میتوانند در آب پرورش یابند ؟!.
دلیل این گفته متناقض نقش اكسیژن است . زیرا هوای موجود در خلل و فرج خاك در اطراف ریشه است كه محیط را برای رشد باكتریهای موجود در خاك فراهم میكند و در صورت عدم وجود اكسیژن در اثر آب زیادی ایجاد خفگی در گیاه میشود . زمانیكه اكسیژن در خاك وجود داشته باشد برای گیاه محیط مساعدی وجوددارد . در صورتیكه در كشت آبی اكسیژن در اطراف ریشه ها بحد وفور وجود داشته و محیط برای رشد باكتریها مساعد نیست .
وقتی یك گیاه در آب خالص رشد نمی كند ، باین معنی است كه كلیه مواد غذائی مورد نیاز بعلت محروم شدن از خاك در دسترس گیاه قرار نمی گیرد .
بنابراین در كشت آبی بایستی محلولهای غذائی بآن اضافه شود .مواد غذائی اصلی و ضروری گیاه عبارتند از : ازت ، فسفر ، پتاس و مقداری از مواد معدنی دیگر كه به عناصر قلیل موسوم می باشند .
این مواد را میتوان در فروشگاههای ویژه فروش بذر و سموم و كودهای شیمیائی و ادوات كشاورزی و باغبانی برای رشد گیاه خریداری نمود .یك خاك خوب معمولا حاوی مواد غذائی لازم میباشد وگیاهی كه در حاك است موادغذائی را جذب میكند .آب مواد را حل میكند و بوسیله ریشه ها جذب گیاه میشوند .
گیاه به خاك محتاج نیست بلكه به مواد غذائی و آبی كه در داخل خاك است نیاز دارد .حال ببینیم چه گیاهانی امتحان خود را در كشت آبی داده اند و قابل پرورش در آب می باشند .
۱ – برگ بیدی
۲ – بنفشه آفریقایی
۳ – بگونیا رِكس
۴ – حُسن یوسف
۵ – دراسنای برگ قرمز
۶ – پنجه كلاغی
۷ – آویز
۸ – فتوس
۹ – برگ انجیری
۱۰ – گیاه آلومینیوم
۱۱ – عَشَقِه
بهتر است برای موفق شدن ، نكاتی را در مورد پرورش گیاه در آب رعایت كنید .متخصصین بر این عقیده اند كه اگر ظرف كشت آبی از شیشه رنگی باشد بهتر است . ولی در ظروف شیشه ای بی رنگ نیز میتوان به نتیجه رسید .
منتها برای اینكه قارچ در مقابل روشنایی تولید نشود دور شیشه را با كاغذ تیره رنگی میپوشانند .
ظرف و یا شیشه را بهتر است قبل از استفاده كاملا شسته و ماهی یكبار آب شیشه راتعویض و شیشه و خود گیاه را تمیز نمایند .داخل ظرف را میتوانند با سنگ ریزه هائی پُر كنند به شرط اینكه قبلا آنها را شسته باشند .
ظروف شیشه ای براحتی تمیز میشوند، همچنین قیمت آنها ارزان بوده و فرمهای جالبی از آنها را میتوان تهیه كرد .
اگر قصد دارند گیاهی را در آب پرورش بدهند ، آنرا از داخل خاك خارج كرده ،سپس بمنظور جلوگیری از انتقال احتمالی باكتری و قارچ موجود در خاك بهتر است آنرا بشویند .
این گیاه پرورشی میتواند فقط یك قلمه باشد و خود این قلمه ریشه خواهد داد .در مورد پرورش گیاه در آب بایستی مقدار زیادی صبر و حوصله بخرج داد و به گیاه فرصت داده شود كه به محیط جدید عادت كرده و پس از مدتی حد اقل یكماه شروع به دادن ریشه و سپس جوانه و برگهای جدید بنماید .
قسمتی از آب موجود ظرف كشت ، تبخیر میشود و هربار بهتر است مقداری آب وِلَرم به آن اضافه نمایند .
اگر كلُر آب زیاد است بهتر است آب را یك شبانه روز به كناری بگذارند تا كلُر آن خارج شود .
سطح آب در ظرف كشت باید متناسب با نوع گیاه و گنجایش ظرف باشد ، بطوریكه جذب هوا ، بسهولت انجام پذیرد .
برای اینكه گیاهان بتوانند در آب رشد نمایند باید آب ظرف كشت هرچند روز تعویض گردد .زیرا تا زمانیكه آب تازه باشد امكان رشد جُلبَكها و باكتریها وجود نداشته و گیاه بخوبی رشد میكند .
برای جلوگیری از فساد سریع آب از زعال نیز میتوان استفاده كرد ، برای اینكه زغال در آب شناور نباشد قبل از استفاده چند روز آنرا در آب میگذارند تا خیس بخورد .
این عمل از یكطرف باعث تمیز شدن گرد و خاك زغال شده و از طرف دیگر از كثیف كردن آب جلوگیری میكند .
گیاهی كه در آب پرورش می یابد مثل كشت گیاهان در خاك به نور احتیاج دارد .از اینجهت بسته به نوع گیاه ، باید مكان مناسب آنرا در داخل آپارتمان بدقت انتخاب نمایند .

بر گرفته از كتاب : پرورش گل ها و گیاهان زینتی
نوشته : مهندس منوچهر كارگر