پوستی که ویتامین می‌خورد

ویتامین C به مواد آرایشی - بهداشتی اضافه می‌شود زیرا خاصیت ضد اكسیدكنندگی آن سبب رفع لكه‌های پوست و جلوگیری از پیری زودرس می شود.
همه ما دوست داریم پوستی شاداب، زیبا و‌ ‌سالم داشته باشیم و معتقدیم یكی از ملاك های زیبایی به ویژه در نزد خانم ها، داشتن‌ ‌پوستی شاداب است اما در اغلب موارد به جای آن كه از شیوه های صحیح و علمی برای‌ ‌حفاظت از این موهبت خدادادی استفاده كنیم به بی‌راهه رفته و به توصیه افراد غیرمتخصص گوش می كنیم‌.‌یكی از این موارد، استفاده خودسرانه از ویتامین است. به منظور آگاهی شما از خواص ویتامین‌ها و تاثیری كه بر روی پوست می‌گذارند به بررسی خواص تعدادی از ویتامینها می‌پردازیم.
▪ ویتامین C
ویتامین C یك ویتامین محلول در آب است كه در سبزیجات و مركبات یافت می‌شود. پرتقال، فلفل سبز، هندوانه، خربزه، گریب فروت، گرمك، توت فرنگی، انبه، گل كلم، گوجه فرنگی، كلم فندقی، ‌كاهو و سیب زمینی غنی از ویتامین C هستند.
فرم فعال آن، ال‌. اسكوربیك اسید است كه به عنوان یك آنتی اكسیدان با خنثی كردن رادیكالهای آزاد و با احیای ویتامین E از فرم رادیكالی اش به فرم فعال ، عمل می كند.
ویتامین C برای رشد و ترمیم بافت‌ها در همه قسمتهای بدن ضروری است. این ویتامین برای تشكیل كلاژن لازم است. ویتامین C نیز در آب ، محلول است و در میوه ها و سبزیجات تازه وجود دارد . این ویتامین اثر مهم ضد اكسیدكنندگی دارد و سبب تولید كلاژن می شود . این ویتامین به مواد آرایشی - بهداشتی اضافه می‌شود زیرا خاصیت ضد اكسیدكنندگی آن سبب رفع لكه‌های پوست و جلوگیری از پیری زودرس می شود و از طرف دیگر تولید ویتامین E را افزایش می‌دهد. این ویتامین سبب كاهش قرمزی پوست ناشی از آفتاب و نیز كاهش عوارض آفتاب سوختگی می شود . اثر ضد التهابی این ویتامین تا‡ثیر مفیدی در درمان بیماری‌هایی چون اگزما و پسوریازیس دارد .
البته این‌كه نوع خوراكی یا موضعی ویتامین C به چه میزان در پوست موثر باشد، هنوز مورد بحث است. بعضی محققان نشان داده‌اند كه مصرف موضعی ۱۰ درصد ال. آسكوربیك اسید میزان ویتامین C در پوست را افزایش می دهد.
به علت غیر فعال شدن این ویتامین در حضور نور، رطوبت و اكسیژن، فرمولاسیون فرآورده‌های موضعی ویتامین، مشكلات زیادی دارد. جالب اینكه ویتامین C در پوست هم مانند فرآورده های پوستی، ناپایدار است و ذخایر ۱۵۰۰ mg آن در بدن، مرتبا تقلیل می یابد.
▪ نیاسین (نیكوتینیك اسید)
نیاسین هم مثل سایر ویتامین‌های گروهB در جگر، مخمر، گوشت، غلات كامل و بادام زمینی موجود است. علاوه بر این نیاسین یا اسید نیكوتینیك از ترتیتوفان موجود در بدن هم ساخته می شود. كمبود این ویتامین در بدن باعث ناراحتی های پوستی می‌شود.
كمبود این ویتامین منجر به بیماری پلاگر می شود. علایم اولیه و خفیف بیماری پلاگر به صورت یك سری علایم مبهم اما متعدد مانند قرمزی و زبری یا خشونت پوست، برجستگی پرزهای زبان و قرمزی زبان است. در پلاگر شدید و پیشرفته، سطح پوست خشن و ناهموار می شود. به خصوص در مناطقی كه در معرض نور خورشید قرار دارند.
در مناطقی كه عمدتا از ذرت استفاده می كنند، این بیماری دیده می‌شود. نكته‌ای كه قابل توجه است اینست كه در مصرف طولانی مدت برخی داروهامثل ایزونیازید (كه در درمان سل استفاده می‌شود) نیز كمبود نیاسین به بوجود می‌آید.
نیاسین غالبا در فرآورده‌های موضعی وارد نمی شود اما یكی از مشتقات آن به نام نیاسین آمید اثرات مفیدی بر پوست دارد.
نیاسین آمید، یك كریستال جامد سفید محلول در آب است كه در برابر حرارت و اكسیژن هم مقاوم می باشد. در بدن، در تمام بافت‌های فعال از جمله پوست دیده می شود.
ژل ۴ درصد نیاسین آمید در درمان آكنه موِثر است. نیاسین آمید همچنین در درمان بیماری‌های شدید پوستی مثل پمفیگوئید نیز مفید است. به علاوه این ویتامین با تقویت فعالیت ضد توموری كراتینوسیتها و مهار سرطانزایی اشعه ماوراء بنفش می تواند از پیری پوست جلوگیری كند. مزایای مصرف موضعی نیاسین آمید، به خصوص خاصیت ضد سرطانی آن، سبب شده كه تحقیقات زیادی برای بررسی كارایی این ماده به عنوان یك مرطوب كننده صورت بگیرد.
فرمولاسیون این ماده به علت حلالیت مناسبش در آب و نیز پایداری اش در برابر اكسیژن و نور بسیار آسان است. بنابراین نیاسین آمید می‌تواند یك جزء بسیار مناسب در فرمولاسیون مرطوب كننده ضد پیری پوست باشد.
▪ ویتامین B۲
ریبوفلاوین كه به نام ویتامین <ب ـ >۲ نیز شناخته می‌شود باعث آزادسازی انرژی از كربوهیدرات‌ها، پروتئین و چربی می‌شود. ریبوفلاوین برای تكثیر، رشد و ترمیم پوست، مو، ناخن و مفاصل ضروری است. همچنین برای سیستم ایمنی كه بدن را در مقابل بیماری‌ها حفاظت می‌كند لازم و مهم است.
بهترین منابع ریبوفلاوین شامل مخمر آبجو، بادام، گوشت اندام، غلات، سبوس گندم، جوانه برنج، قارچ، سویا، شیر و اسفناج است. مشكلات پوستی از قبیل آكنه (مخصوصاً آكنه روزاسه)، ورم پوست، اگزما و زخم ها با مصرف ویتامین B۲ بهبود می یابد.
كمبود ویتامینB۲ موجب عوارض زیادی در بدن از جمله پوست می‌شود. علایم اولیه كمبود این ویتامین شامل رنگ پریدگی دهان و تركهای سطحی در گوشه لبها است. علایم دیگر به صورت دیررس تظاهر پیدا می‌كنند. مشتمل بر شكاف گوشه دهان، ترك خوردن دهانه سوراخ‌های بینی، زبان جگری‌رنگ براق، ورم در اندام‌ها، كم خونی و قرنیه پرعروق توام با قرمزی اطرافش است. همچنین التهاب پوست یا درماتیت سبورئیك هم ناشی از كمبود ویتامینB۲ وجود دارد.
● با پزشك مشورت كنید
اثرات مفید ویتامین‌ها در مواد آرایشی - بهداشتی ثابت شده است اما هنوز مطالعات زیادی برای بررسی هر چه بیشتر اثرات آنها لازم است. همانگونه كه ذكر شد بعضی از اقلام این ویتامین ها دارو می باشند و چون استفاده غلط از آنها سبب التهاب پوست می‌شود استفاده از آن باید توسط پزشك تجویز شود.
هم چنین شكل‌های ساختمانی مختلفی از این ویتامین‌ها در صنایع آرایشی- بهداشتی استفاده می شود كه ممكن است با شكل خوراكی آن تفاوت داشته باشد. بنابراین استفاده خودسرانه این ویتامین‌ها به صورت موضعی توصیه نمی شود مثلاً ممكن است حل كردن قرص خوراكی ویتامین C در آب و زدن آن به صورت، نه تنها هیچ فایده ای نداشته بلكه به علت وجود مواد دیگری در آن قرص ها سبب ایجاد حساسیت شود .
میوه های مختلف نیز درحالی‌كه دارای ویتامین‌های گوناگون هستند ، حاوی تركیباتی می باشند كه می‌توانند ایجاد حساسیت‌های پوستی كنند.
بنابراین استفاده موضعی از عصاره میوه‌ها و یا حتی خود میوه‌ها اصلاً توصیه نمی شود . در عین حال مصرف خوراكی انواع میوه ها ، سبزیجات تازه و خشكبار می تواند در حفظ سلامتی پوست و نیز جلوگیری از بروز لكه های صورت و بدن و پیشگیری از پیری زودرس موثر باشد .‌

‌ دكتر علی اخوان بهبهانی

منبع : روزنامه سلامت