بازی‌های رنگارنگ امریکا

از ابتدای پیروزی انقلا‌ب اسلا‌می در ایران، خصومت‌های امریکایی‌ها با این انقلا‌ب، آشکار‌تر شد و کمتر از دو سال پس از استقرار نظام جمهوری اسلا‌می مـردم ایـران شـاهـد جنگـی نـابـرابر بودند که قطعاً بدون حمایت لجستیک و سیاسی امریکا از عراق، بیش از چند روز به طول نمی‌انجامید. اما یارگیری امریکا از میان اعراب و اروپایی‌ها و همراهی شوروی سابق با سردمداران کاخ سفید، وضعیتی را ایجاد نمود که صدامیان توانستند به مدت ۸ سال ثروت‌های ایران را نابود کنند و خانواده‌های ایرانی را به داغ عزیزترین جوانان خود بنشانند.
البته سابقه منفی امریکا در ذهن مردم ایران به کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ علیه دولت مردمی مرحوم دکتر مصدق باز می‌گردد و از این جهت، هیچ یک از دولت‌ها - جز دولت فخیمه انگلیس - قابل مقایسه با امریکا نیستند، اما قطعاً بدون نقش آفرینی کینه توزانه سران شوروی، اروپا و اعراب، امریکا قادر به حمایت از صدام نبود. به هر حال پس از پایان جنگ، نه تنها رفتار ضد ایرانی روس‌ها، اروپایی‌ها و اعراب تا حدود زیادی به فراموشی سپرده شد بلکه همین کشورها، کم کم در نخستین مراتب روابط سیاسی و اقتصادی با ایران قرار گرفتند. در حالی که در مورد امریکا، این اتفاق نیفتاد و حتی تلا‌ش‌های بعضی از دولتمردان امریکایی در دوره ریاست جمهوری کلینتون نیز نتوانست تغییری در تعامل میان دو کشور ایجاد کند. البتهسید محمد خاتمی رئیس جمهور پیشین ایران، در اواخر دوره مسئولیت خود به ایجاد برخی فرصت‌ها در دوره حاکمیت دموکرات‌ها اشاره کرد و تلویحاً از اینکه این فرصت مورد استفاده قرار نگرفته است، ابراز تأسف کرد.
اما به نظر می‌رسد نه در ایران و نه در امریکا اراده‌ای جدی برای حل ریشه‌ای اختلا‌فات میان دو کشور وجود نداشت تا آن که برخی دغدغه‌های مشترک ایران و امریکا درافغانستان، آنها را به مذاکراتی ناچار ساخت که پیش از جنگ افغانستان، امکان آن فراهم نبود. این در حالی بود که تبلیغات گسترده دو کشور علیه یکدیگر در طی بیش از دو دهه، رغبتی برای هیچ یک باقی نگذاشته بود که اجازه دهند اخبار این دیدار انعکاس وسیع در رسانه‌ها داشته باشد. اما شرایطی که منجر به قطع مذاکرات شد افشای آن را نیز به دنبال داشت.
پس از افغانستان، نوبت به عراق رسید و ایران حاضر شد مذاکراتی با امریکا برای حل مشکلا‌ت عراق انجام دهد و خبر این مذاکرات، قبل از انجام آن به صورت رسمی در رسانه‌ها منتشر شد. البته این مذاکرات که منافعی غیرقابل تردید برای عراق و منافع بیشتری برای امریکا داشت، هیچ گاه باعث نشد که سردمداران کاخ سفید حتی در اوج مذاکره، دست از دشمنی‌ها و بــرنــامــه‌ریـزی‌هـای ضـد ایـرانـی خـود بـردارنـد. ایـن برنامه‌ریزی‌ها، گاه در قالب فشار بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متجلی شد که نمی‌توان اثرگذاری آن را تکذیب کرد و گاه در ایجاد مزاحمت برای طرف‌های تجاری ایران یا تشویق آنها به عدم معامله با ایران. اما اکنون پرده‌ای دیگر از دشمنی‌های امریکا با ایران آغاز شده است.
در این پرده با تقسیم وظیفه ماهرانه، نقشه‌ای جدید برای ثروت‌های ایران کشیده شده و متأسفانه به نظر می‌رسد برخی سیاستمداران ایرانی هم از پیچیدگی این بازی جدید، غفلت می‌نمایند. اعلا‌م مخالفت امریکا با برخی قراردادهای اقتصادی بزرگ ایران از جمله خط لوله صلح (با هند و پاکستان) و قرارداد گازی با ترکیه و اطریش و نیز اعلا‌م مخالفت‌های ‌گاه و بیگاه امریکا با اظهارات و گزارش‌های مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را می‌توان دقیقاً در همین راستا ارزیابی کرد. مخالف خوانی‌های امریکا در این موارد، تاکنون باعث شده است که برخی سیاستمداران و گروهی از مسئولا‌ن ایرانی، به تبلیغ وسیع این موضوعات بپردازند. در حالی که حتی در آخرین گزارش البرادعی، باز هم راه برای بلا‌تکلیف گذاردن پرونده هسته‌ای ایران باز گذاشته شده است و همین بلا‌تکلیفی، قطعاً بر بسیاری فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در کشورمان تأثیرگذار است. حتی می‌توان گفت زیان بلا‌تکلیفی پرونده، گاه از اعلا‌م و اعمال رسمی تحریم‌ها بیشتر است.
در موضوع قراردادهای بزرگ اقتصادی نیز به نظر می‌رسد اعلا‌م مخالفت‌های امریکا، تنها حربه‌ای به دست ترکیه، هند، اطریش و سایر طرف‌های تجاری ایران می‌دهد تا هزینه‌های سیاسی و اقتصادی خود در همکاری با ایران را بـزرگ‌نـمـایـی کـرده و تـخـفـیـف‌هـای غـیـرمـنطقی درخواست نمایند. توجه به اظهارات دو ماه قبل رجب طیب اردوغان در خصوص مشارکت ترکیه برای توسعه سه فاز از میدان گازی پارس جنوبی و نیز اظهارات برخی مقام‌های هندی در دفاع از آرای ضد ایرانی خود در موضوع هسته‌ای تا حدودی هدف این یادداشت را مشخص خــواهــد کـرد. اردوغـان، دو مـاه قبـل در پـاسـخبه اعتراض‌های امریکا به مشارکت آن کشور در پروژه پارس جنوبی - که طبق اعلا‌م نخست وزیر تـرکـیـه بـدون انــجــام مـنـاقـصـه اجـرا خـواهـد شد - اظهارداشت: <امریکایی‌ها این موضوع را درک خواهند کرد که ایران یک پیشنهاد جالب به ما داده است و ما باید به منافع کشور خودمان فکر کنیم.>
فراموش نکنیم که همه دشمنی‌ ما با امریکا، بر سر آن است که منافع مادی و معنوی ایران و ایرانیان را به خطر انداخته است. پس مراقب باشیم که مبادا تغییر رنگ دشمنی‌های امریکا، ما را از اصلی‌ترین موضوعیعنی لزوم حفظ منافع کوتاه مدت و درازمدت کشورمان غافل کند.

منبع : روزنامه آفتاب یزد