روزی تاریخی برای نابغه ماسک دار

در آن روز «شبح اپرا» موزیكال ابدی اندرو لوید وبر بریتانیایی هفت هزار و چهار صد و هشتادو ششمین اجرایش را در برادوی تجربه خواهد كرد و ركورددار دیرپاترین موزیكال تاریخ در این شهر و در عرصه تئاتر آمریكا خواهد شد و ركورد فعلی را كه با ۷۴۸۵ اجرا در دست «گربه ها» دیگر نمایش لوید وبر است خواهد شكست.
«شبح اپرا» به واقع ۱۸ سال متوالی است كه در برادوی به روی صحنه می رود و عمر آن در بریتانیا و در وست اند لندن یعنی مأمن و زادگاه این نمایش از ۲۰ سال هم فراتر می رود. راز این همه دیرپایی چیست؟ كسی نمی داند. شاید جذابیت این موضوع بنیادین كه یك مرد كریه و بد منظر از دور و از پشت پرده ها و در خفا اوجگیری یك هنرمند تئاتر را پایه گذاری و مسبب درخشش او می شود، دلیل این توفیق باشد و شاید هم نبوغ لوید وبر در چیدن و ارائه یك سری آواز جذاب اپراگونه گرداگرد این موضوع مركزی عاملی مهمتر جلوه كند.
هرچه هست لوید وبر برای گرامیداشت موقعیت بزرگ و ركورد شكنی فرارو از هاوارد مك جیلین، بازیگری كه طی این ۱۸ سال بیش از هر كسی نقش اصلی و مركزی و كلیدی ماجرا یعنی مرد نقاب بر چهره را بازی كرده و به واقع بیش از هر كس ماسك بر صورتش داشته و رویش گریم های مفصل و جانكاه انجام شده، خواسته است كه به نمایش برگردد و دوباره این رل را بازی كند و او نیز پذیرفته و از اواسط مهرماه به بعد چنین خواهد كرد، به این ترتیب وقتی به ۱۹ دی می رسیم، همین بازیگر نقش فوق را بازی خواهد كرد تا در ركورد شكنی مورد بحث مشاركت نزدیكتری داشته باشد و البته این حق مسلم اوست.
تاكنون و طی ۱۸ سالی كه «شبح اپرا» در برادوی بر صحنه بوده با احتساب مك جیلین ۱۱ بازیگر این رل را ایفا كرده اند و همان طور كه پیشتر گفتیم مك جیلین با بیش از ۱۲۰۰ بار اجرا پیشتاز و از سایرین پیش است و از پاییز امسال وقت دارد كه باز بر آن بیفزاید و به حدود و ثغوری دست نیافتنی در این زمینه برسد.
مك جیلین برای این كه بتواند به شبح اپرا و اجرای آن در تالار مجستیك برادوی بازگردد، نمایشی را كه اخیراً در آن بازی داشت و آن نیز قصه معروف پیتر پن و اجرای مجدد آن است و او در آن نقش كاپیتان هوك را بازی می كرده است، رها خواهد كرد.
اجرای نمایش «شبح اپرا» و به واقع كارگردانی آن در حال حاضر به تصمیم و صلاحدید شخص لوید وبر با هارولد پرینس است و با هدایت همین كارگردان به شب ركورد شكن و واقعه تاریخی ۱۹ دی پا خواهد گذاشت، در حالی كه باز سالن مجستیك همچون روزهای نخست اجرای نمایش سرشار از تماشاگران است و به ندرت پیش می آید كه شب ها سالن خالی بماند.
در انتخاب و جذب مجدد مك جیلین اضافه بر لوید وبر، كامرون مكین تاش تهیه كننده و پرینس هم نظر داده و روی این نكته پای فشرده اند و حضور این بازیگر را بیشتر تداعی كننده ایام اوج اجرای نمایش و مطابق با روح و جان اصلی آن دانسته اند. این در حالی است كه در بسیاری از دقایق نمایش، این نابغه مخدوش را كه طبق داستان استاد در هنر موسیقی است، به خاطر زخم كریه چهره اش با ماسك می بینم و بیننده تئاتر نمی داند و نمی فهمد كه پشت این نقاب كدام بازیگر قرار دارد، اما به عنوان یك نمایش موزیكال صدای افراد و بازیگران در تبلور نقش و تجلی موضوع سهم بسزایی دارد و همین جا است كه از دیدگاه پرینس و دستیارانش حضور مجدد مك جیلین خاطر وسعت صدایش و آشنایی كامل با نقش اهمیتی بیشتر می یابد.
در این راه هیوپانارو كه به نوبه خود بیش از هزار بار نقش هنرمند نقابدار را بازی كرده است، از اواسط مهرماه از این نمایش كنار می كشد و بلافاصله به نمایش موزیكال دیگری به نام «لستات» می پیوندد كه كار «آن رایس» است و موسیقی و ادبیات آن را التون جان و برنی تاپین نوشته اند. این موزیكال تازه كارش را ابتدا از تالار كوران در سان فرانسیسكو و از آذرماه شروع خواهم كرد و سپس از اوایل فروردین ۸۵ سر از برادوی در خواهد آورد.
مك جیلین كه جای او را می گیرد و به واقع به مكان اصلی اش باز می گردد، تا به حال در كارهای مطرح دیگری مثل «مك و میبل»، «او مرا دوست دارد» و «باغ مخفی» بازی كرده كه اولی به بریتانیا مربوط می شده و در آن وی نقش مك سنت بازیگر مشهور فیلم ها كمدی دهه ۱۹۲۰ را بازی كرده است و دو تای دیگر متعلق به برادوی بوده اند.
مك جیلین به خاطر بازی در «هر چه پیش آید» كاندیدای جایزه تونی و دراما اسك اواردز شده و این را مدیون ایفای نقش اصلی میلی كراكر به شكلی ناب در آن نمایش بود. چنان قضیه ای در مورد نمایش «راز ادوین درود» نیز برای مك جیلین تكرار شد و او به خاطر بازی هنرمندانه در آن نمایش نیز نامزد هر دو جایزه فوق شده بود و با این كه باز آنها را نبرد، اما یك جایزه تئاتر وورد اوارد را به دست آورد.
باز اگر بخواهیم به سوابق مك جیلین اشاره كنیم، باید بگوییم او در اجرای «Bounce» كار استیفن ساندهایم مشهور و جان واید من نیز مشاركت داشت و در شیكاگو و كندی سنتر شهر واشینگتن كه محل اجرای آن نمایش بود، پای در صحنه نهاده بود و به خاطر آن نقش آفرینی كاندیدای جایزه هلن هیز شده بود. اولین باری كه مك جیلین در شهر نیویورك بر صحنه تئاتر ظاهر شد، به نمایش «لابوهم» توسط سازمان پابلیك تیاتر این شهر مربوط می شد.
اگر سالها پیش سارا برایت من بازیگر زن بریتانیایی با بازی در «شبح اپرا»ی اوری ژینال و خواندن آواهای پر طرفدار صاحب شهرت و اعتبار جهانی شد و به یكی از با كلاس ترین بازیگران نمایش های موزیكال بدل شد، امروز و در نسل تازه بازیگران این نمایش و كسانی كه به سمت روز ركورد شكن ۱۹ دی ماه پیش می تازند طبعاً خبری از برایت من و تعدادی دیگر از بازیگران اوری ژینال نیست و بازیگران كنونی را باید این چنین معرفی كرد: ساندرا جوزف (در نقش كریستین)، تیم مارتین گلیسون (رائول)، جف كیلر (فرمین)، جورج لی اندروز (آندره)، آن رونولف سون (كارلوتا)، مریلین كاسكی (مادام جیری)، لری وین موربیت (پیانجی) و كارا كلاین (مگ جیری)، در برخی نمایش ها و در بعضی دفعات اجرا، ربكا پیچر نقش كریستین را بازی می كند.
و برای این كه مطلب مان به لحاظ آرشیوی و اطلاع رسانی كامل شود، نام تمام افرادی را كه از ۱۹۸۸ یعنی شروع اجرای«شبح اپرا» در برادوی نقش مركزی مرد ماسك بر چهره را بازی كرده اند، نیز بخوانید: مایكل كرافورد (بازیگر اولیه و اوری ژینال نمایش و زوج سارا برایت من در آن زمان)، تیموتی نولن، كریس گرونن دال، استیو بارتون، كوین گری، مارك جاكوبی، ماركوس لاوت، دیویس گینس، تامس جیمز اولری، هاوارد مك جیلین، هوپانازو و دوباره هاوارد مك جیلین.
همه اینها ابزار حركت به سوی دستاورد و ركوردی است كه بعید نشان می هد به این زودی ها كسی به آن برسد. به واقع ما از هنرمندان و شبحی صحبت می كنیم كه انگار اصلاً خیال رفتن ندارند.
این را هم از قلم نیندازیم كه تاكنون سه نسخه عمده سینمایی از روی داستان «شبح اپرا» ساخته شده است كه جدید ترین آن پاییز سال پیش (۲۰۰۴) اكران شد و از بازی جرارد با تلر اسكاتلندی در نقش مرد ماسك دار بهره می برد و در مجموع نسخه بدی نبود و حداقل فایده اش این بود كه تأثیر گذاری شبح مذكور را در درازا و امتداد تاریخ هنر بیشتر ساخت و به آن ابعاد تازه ای را بخشید.
* منبع: نیویورك تایمز
مترجم: وصال روحانی

منبع : روزنامه ایران