نظریه تشکیل و تحول ستاره‌

● مرحله تولد :
ستاره در اثر چگالش مواد بین ستاره‌ای تشكیل می‌شود. مواد بین ستاره‌ای مخلوطی است از گاز و غبار می‌باشد. حدود ۹۶ تا ۹۹ درصد جرم گاز بین ستاره‌ایی را هیدروژن و هلیوم تشكیل می‌دهند و بقیه از جنس كربن، اكسیژن و ازت است.
ذرات غبار با قطر متوسط ۳- ۱۰سانتی‌متر از جنس یخ‌ـ آمونیاك‌منجمد‌ـ گرافیت و سیلیكات هستند. مواد بین ستاره‌ایی پس از مدتی منقبض می‌گردند. مواد بین ستاره‌ایی در حال انقباض «پیش‌ستاره» نامیده می‌شوند. با ادامه انقباض دمای منطقه مركزی پیش ستاره مرتباً افزایش می‌یابد تا به دمایی برسد كه برای شروع واكنشهای هسته‌ای كافی است، در این شرایط پیش‌ستاره به صورت یك ستاره واقعی در می‌آید و آن را ستاره رشته اصلی می‌نامند.
● مرحله غول :
وقتی هیدروژن منطقه مركزی ستاره به هلیوم تبدیل شد واكنش هسته‌ای هیدروژن در مناطق خارجی‌تر ستاره شروع می‌شود. در منطقه مركزی ستاره به علت پایین بودن دما، واكنش‌ هسته‌ایی سوختن هلیوم شروع نمی‌شود.
لذا منطقه مركزی شروع به انقباض می‌كند. بخشی از انرژی آزاد شده در اثر انقباض صرف گرم كردن هسته و بخش دیگر از سطح ستاره به خارج تابش می‌شود. در نتیجه ستاره شروع به انبساط می‌كند از طرف دیگر، وقتی دمای منطقه مركزی به حدودصدمیلیون درجه رسید واكنش هسته‌ایی تبدیل هلیوم به كربن در منطقه مركزی ستاره آغاز می‌شود.
در این لحظه است كه ستاره به صورت «غول قرمز» در می‌آید. خورشید در مرحله غول، شعاع حدود ۷۰ میلیون كیلومتر، و درخشندگی حدود ۱۰۰۰ برابر درخشندگی امروز خواهد داشت.
● مرحله ابرغول :
هلیوم هم به نوبه خود در منطقه مركزی ستاره تمام می‌شود آنگاه هسته كربن شروع به انقباض می‌كند. در اثر انقباض هسته كربن، مناطق خارجی ستاره شروع به انبساط می كند و ستاره به صورت «ابرغول» در می‌آید.
● مرحله كوتوله سفید :
آخرین مرحله حیات ستاره‌های كم جرم، مرحله كوتوله سفید است كه ستاره‌های مذكور پس از اتمام منابع انرژی هسته‌ایی، وارد آن می‌‌شوند.
كوتوله‌های سفید، ستاره‌های كوچك و كم‌جرمند شعاع آنها حدود دو درصدشعاع خورشید و جرمشان حدود جرم خورشید است با توجه به اندازه و جرم این ستاره ها متوجه می‌شویم كه چگالی متوسط آنها خیلی زیاد و حدود ده به توان شش گرم بر سانتی‌‌متر مكعب است علت چگالی بزرگ كوتوله سفید آن است كه كوتوله سفید، پس از اتمام منابع انرژی هسته‌ایی، آنقدر به انقباض خود ادامه می‌دهد تا اینكه نیروی فشار و گاز با نیروی گرانش برابر شود.
● كوتوله سیاه :
ستاره پس از توقف انقباض، بتدریج سرد می‌شود و سرانجام به صورت كوتوله سیاه در می‌آید و از آن پس‌، بدون اینكه دیده شود در داخل كهكشان به حركت خود ادامه می‌دهد.

منبع : روزنامه جوان