گزارش اجمالی از عملکرد وزارت ارشاد در خصوص مسائل جوانان

جامعه جوان ایرانی در آینده و در مدتی كمتر از ۱۰ سال بیش از ۸۰ میلیون جمعیت خواهد داشت؛ جمعیتی كه به كار، مسكن، تحصیلات تخصصی، زندگی مشترك و ... نیازمند است. ترسیم آینده‌ای روشن برای جوانان در گروی مشاركت همگانی و مردمی است. مشاركت واقعی زمانی عملی خواهد بود كه پیش شرط‌ها و بسترهای خاص آن كه پذیرش حقوق شهروندی، آزادی بیان و آزادی طرح تمایلات و خواسته‌هاست فراهم شود. در همین راستا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال ۷۶ و در قالب رهنمودهای مقام معظم رهبری و برنامه‌های اعلام شده ریاست جمهوری كوشیده است تا با ایجاد فضای تفاهم و اعتماد میان متولیان فرهنگ و اصحاب هنر و اندیشه، حفظ، ارتقای و بالندگی فرهنگ و هنر كشور را در معرض توجه قرار دهد. رویكرد این وزارتخانه به جوانان از ۲ منظر است:
اول آنكه نرخ ۳۳ درصدی جمعیت جوان (۱۵ تا ۲۹ سال) كشور، نقش و جایگاه مؤثر آنان را در توسعه و پیشرفت كشور نشان می‌دهد. همچنین جوانان به مثابه پر جمعیت‌ترین افراد توانمند جامعه، مصرف كنندگان غالب محصولات و كالاهای فرهنگی و هنری نسبت به سایر اقشار جامعه هستند. بر این اساس وزارت ارشاد از سال ۱۳۷۶، علاوه بر انجام وظایف جاری و مستمر و ارتقای كیفی و كمی و تقویت فعالیتهایی كه عمدهٔ مخاطبان آن را جوانان تشكیل می‌دهند، برنامه‌های مستقل و ویژه‌ای نیز برای جوانان به اجرا گذاشته است. این گزارش به بیان فعالیت‌ها و طرح‌هایی كه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالهای ۷۶ تا ۸۳ با رویكرد جوانان انجام شده می‌پردازد. فعالیت‌های فرابخشی فرهنگ و هنر طی سالهای ۸۳-۷۶ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پاره‌ای از فعالیت‌های انجام گرفته كه كلیه اصحاب فرهنگ و هنر در تمام بخش‌ها از تسهیلات و امكانات قانونی و یا مالی آن بهره‌مند شده‌اند. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به اجرای بیمه هنرمندان، نویسندگان و روزنامه نگاران- تشكیل شورا و كمیته اشتغال بخشی فرهنگ و هنر، اصلاح قوانین و مقررات- نقش فعالیت‌های فرهنگی و هنری در غنی‌سازی اوقات فراغت، كمیته آموزش و پیشگیری از اعتیاد اشاره كرد. این گزارش می‌افزاید كه متوسط زمان فراغت جوانان ۱۵-۱۹ ساله شهری در یك روز تابستان در سال ۷۵ به میزان ۵/۷ ساعت و در یك روز غیر تابستان ۵۲/۳ می‌باشد رقم مذكور برای گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ سال به ترتیب برای یك روز تابستان ۴/۵ ساعت و غیر تابستان ۴۱/۴ ساعت بدست آمده است. باید توجه داشت كه افزایش شمار جمعیت جوان ملی این سالها تأثیر مستقیمی بر رشد فزاینده كل اوقات فراغت نسل جوان در كشور بر جای می‌گذارد. سینما: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز فعالیتهای مثبتی را در خصوص هنر هفتم (سینما) در خصوص جوانان به انجام رسانده.
●از جمله این فعالیت‌ها:
۱ـ گسترش فعالیت‌ انجمن سینمای جوان
۲- مراكز عرضه محصولات فرهنگی، هنری
۳- آموزش سینمایی است. انجمن سینمای جوان به صورت غیردولتی و در ارتباط مستقیم با جوانان فعالیت می‌كند. تولید فیلم كوتاه، حضور در مجامع بین‌المللی، تولید فیلمهای تجربی، آموزشهای سینمایی سمعی و بصری از جمله فعالیتهای این انجمن است. عمده هدف و فعالیت این انجمن آموزش، هدایت و حمایت از افراد آماتور و غیر حرفه‌ای است به طوری كه زمینه برای حرفه‌ای شدن آنها فراهم گردد.
۲- مراكز عرضه محصولات فرهنگی هنری این مراكز توانسته‌اند اشتغالزایی فراوانی برای جوانان ایجاد كنند. در حالیكه در سال ۱۳۷۶ تقریباً هیچ مركز بازیهای رایانه‌ای دارای مجوز در كشور فعال نبوده است این رقم تا سال ۱۳۸۲ به بیش از ۵۰۰۰ واحد رسید كه تنها بیش از ۹۰ درصد متقاضیان شاغل این بخش جوانان هستند، بلكه نوجوانان و جوانان بیشترین مخاطب این مراكز را تشكیل می‌دهند. ۳- آموزش سینمایی: آموزشگاههای غیردولتی- بویژه‌ از سال ۷۶ به بعد- در حوزه فرهنگ و هنر به عنوان مهمترین ابزار برای رشد كمی و كیفی نیروی انسانی و به تبع آن رشد تولیدات مورد توجه قرار گرفت. اكثریت مخاطبان این مراكز آموزشی جوانان هستند چرا كه این قشر هم به دنبال كسب هویت بوده و هم خواهان آنند كه وارد بازار كار و اشتغال شوند. با این رویكرد تعداد آموزشگاه‌های آزاد سینمایی كه در سال ۱۳۷۶ فقط به ۱۰ باب می‌رسید در پایان سال ۱۳۸۲ به ۱۶۱ باب افزایش یافت كه سالانه ۵۹ درصد رشد داشته است. كتاب و كتابخوانی: از دیگر فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص رویكرد جوانان توجه به مسئله كتاب و كتابخوانی است. كه فعالیتهای نتیجه این توجهات است:
۱- نوقلمان: با توجه به آنكه حمایت در بخش كتاب بیشتر صرف افراد حرفه‌ای و با سابقه‌ بوده؛ وزارت ارشاد به منظور تشویق افراد آماتور حمایت از استعدادهای درخشان در حوزه نویسندگی، طرح حمایت از نوقلمان را تهیه و اجرا كرد.
۲- نمایشگاه بین‌المللی كتاب: در سال ۱۳۸۳ و برای اولین بار بخش جوان با هدف مشاركت جوانان در مدیریت نمایشگاه تشكیل شد. این بخش وظیفه اصلی اطلاع‌رسانی را بر عهده داشت. از دیگر فعالیت‌های انجام گرفته در این حوزه برگزاری نمایشگاه كتاب همزمان در دانشگاهها، مدارس، زندانها، كانونهای اصلاح و تربیت و همچنین كتابخانه‌های عمومی كه یكی از مهمترین مراكز فرهنگی هنری مورد توجه جوانان و نوجوانان سراسر كشور بوده است. به طوریكه از ۱۳۳۲۰۰۰ عضو كتابخانه‌های عمومی در سال ۸۲ تعداد ۷۶۹۵۰۰ نفر دانش آموز و ۲۲۹۵۰۰ نفر دانشجو بوده‌اند.
●فعالیتهای دینی و مساجد: در این بخش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت‌های گسترده‌ای را به انجام رسانید من جمله:
۱- كانونهای فرهنگی و هنری مساجد كه این كانونها یكی از فراگیرترین و گسترده‌ترین ساختارهای غیردولتی و كاملاً مردمی است كه توانسته ارتباط قوی و محكمی بین فعالیت‌های فرهنگی و هنری با فعالیت‌های دینی و مساجد ایجاد كند. علی‌رغم آنكه مخاطبان این كانونها مردم هستند لكن با توجه به ماهیت فعالیت‌ها نوجوانان و جوانان مخاطبان اصلی آنها را تشكیل می‌دهند. برگزاری دوره‌های آموزشی علمی، فرهنگی و هنر، برگزاری مسابقات قرآنی و كتابخوانی، راه‌اندازی كتابخانه‌های عمومی و ... بخشی از این فعالیت‌ها است.
۲- فعالیت‌های قرآنی: برگزاری سالانه نمایشگاه بین‌المللی قرآن كریم در ماه رمضان از جمله افتخارات نظام جمهوری اسلامی است. جوانان از چند بعد در این نمایشگاه شركت دارند. نخست آنكه هر ساله یكی از بخشهای مبنی نمایشگاه بخش جوان بود كه مخاطبان فراوانی دارد. همچنین تعداد زیادی از جوانان در بخشهای نمایشگاهی قرآن حضور فعال دارند از جمله بخشهای مربوط به نرم‌افزارهای قرآنی، خوشنویسی، كتاب و ... این گزارش می‌افزاید كه طرح عمده دانش‌آموزی و دانشجویی با همكاری وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش، طرح مسابقات قرآنی با محدودهٔ سنی كمتر از ۳۰ سال در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و ساخت بیش از ۲۰۰۰ واحد مسكونی از درآمد موقوفات برای زوجهای جوان از دیگر اقدامات صورت گرفته دراین بخش می‌باشد.
●آموزش و پژوهش:
۱- آموزش: طی سالهای گذشته آموزشهای نیروی انسانی بخش فرهنگ و هنر بسیار مورد توجه مدیران و مسؤولان فرهنگی و آموزشی قرار گرفت. چرا كه كمبود شدید نیروی انسانی متخصص آشنا به تحولات و فناوری روز جهانی و نبرد نیروی انسانی متخصص در بسیاری از رشته‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری از مهمترین مشكلات این بخش به حساب می‌آید. بنابراین دوره‌های آموزش آزاد مهارتی از سال ۱۳۷۹ در ۳۲ رشته شروع به فعالیت‌ كردند به گونه‌ای كه تا پایان سال ۱۳۸۲ تعداد ۱۲۰۰۰ نفر فارغ‌التحصیل داشته است. آموزشهای علمی- كاربردی، پذیرش دانشجو در مقاطع كاردانی پیوسته، ناپیوسته، كارشناسی ناپیوسته و كارشناسی ارشد نمونه‌هایی از این آموزشها می‌باشد.
۲- پژوهش: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با توجه به حساس بودن ماهیت كار و نفس خدمات آن كه جوانان اكثریت مخاطبان را تشكیل می‌دهند در طول سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ حدود ۱۱۶ طرح تحقیقاتی و نیز حمایت از پایان نامه‌های خود را به موضوع جوانان اختصاص داده است. هنر: می‌توان گفت كه هنر یكی از مهمترین بخشهای حوزه فرهنگ و هنر است كه تفكیك تولید كنندگان و مصرف كنندگان جوان از غیر جوان آن دشوار است. چه جوانان بیشترین مخاطبان تولیدات هنری از جمله موسیقی، نمایش و آموزشهای هنر را تشكیل می‌دهند. آموزش‌های هنری و جشنواره‌های هنری از جمله مهمترین فعالیت‌ها در این حوزه است.
● آموزشهای هنری: با توجه به این موضوع كه بیشترین مخاطبان خدمات آموزشگاههای آزاد هنری را جوانان تشكیل می‌دهند باید گفت كه تعداد آموزشگاههای آزاد هنری از ۱۳۸ باب در سال ۷۶ به ۱۳۵۶ باب در سال ۸۲ رسیده است. همچنین تعداد هنرستانهای هنری كشور از ۲۷ باب در سال ۷۶ به ۳۹ باب در سال ۸۲ افزایش یافته است.
۳- جشنواره‌های هنری: در عرصه هنر كشور علاوه بر جشنواره‌های مختلف هنری ویژه جوانان در شهرستانها دو مورد جشنواره تأثیرگذار است كه سالانه در سطح ملی برگزار می‌شود كه یكی جشنواره موسیقی جوانان است و مهمترین عرصه رقابت سالم و نمایش ظرفیت‌های جوانان در عرصه موسیقی كشور است و دیگری كنگره شعر و قصه جوان است كه به صورت ملی از سال ۱۳۷۸ با مركزیت هرمزگان شروع شده است. همچنین حمایت از تشكیل NGOها و تشكلهای مرتبط به جوانان، برگزاری نشستهای اداری با روزنامه‌نگاران جوان، حمایتهای مادی و معنوی از نشریات و مطبوعات، اهدای جوایز به روزنامه‌نگاران از جمله فعالیت‌های مهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه مطبوعات می‌باشد.

منبع : سازمان ملی جوانان