آیا درآمدهای بادآورده نفت، تهدیدی برای کشورهای فقیر است؟

قیمت بالای نفت در دوره اخیر یک فرصت بسیار عالی برای شرکت‏های بزرگ انرژی اما برای کشور‏های فقیر یک تهدید به نظر می‏رسد.
شرکت‏های بزرگ نفتی مانند اکسون موبایل کورپ وغول‏های دیگر انرژی از درآمد بالای خود در زمان‏های طلایی استفاده می‏کنند و سرمایه‏گذاری‏های حیاتی انجام می‏دهند. اما کشور‏های نفت خیز که فقیر هم هستند درآمد‏های باد آورده نفت را در پروژه‏های کوچک و خنده دار سرمایه گذاری می‏کنند یا این که این سرمایه‏ها توسط مقامات رسمی فاسد به غارت برده می‏شود و وقتی شرایط جهانی باعث افزایش قیمت می‏شود این کشور‏ها اصلا آماده مدیریت این درآمد‏ها نیستند.
دانشمند سیاسی یو سی ال ای میشائل راس می‏گوید: "این غول‏های انرژی در طول سال‏ها تجربه آموخته‏اند که چگونه درآمد خود را با سرمایه گذاری به نحوی تنظیم کنند تا در سال های رونق برای سال‏های رکود توشه ذخیره کنند." اکسون که روز چهارشنبه همین هفته سالگرد تاسیس خود را برگزار می‏کرد اعلام کرد که درآمد سال گذشته‏اش ۴۰.۶۱ میلیارد دلار بوده است.
دولت‏های حاکم در کشور‏های نفتی مانند آنگولا از شفافیت شرکت‏های مانند اکسون برخوردار نیستند و تحت نظارت‏های زیادی قرار ندارند. و بسیاری از این دولت‏ها نمی توانند چنین حجم وسیعی از درآمد را مدیریت کنند.
راس به عنوان یک متخصص شناخته شده در این حوزه می‏گوید: "این تولید‏کنندگان جدید نفت به هیچ وجه نمی‏توانند درآمد در این حجم را مدیریت کنند این کشور‏های امروز مورد حمله درآمد‏های بادآورده واقع شدند و ممکن است این درآمد را به هدر دهند".
این کلوب جدید کشور‏های نفتی شامل گینه استوایی، چاد و سودان می‏شود. در این میان گینه استوایی تبدیل به سومین تولید کننده نفت خام منطقه بعد از نیجریه و آنگولا شده است و این در حالی است که جمعیت کم این کشور در فقر مطلق به سر می‏برند، در حالی که این میزان از صادرات می‏تواند تاثیر معناداری بر روی سطح زندگی این جمعیت اندک داشته باشد. حکومت این کشور بر اساس نظارت ناظر جهانی شفافیت در بین ۱۸۰ کشور جهان جز ۱۰ کشور آخر است و جز فاسد‏ترین حکومت‏های جهان به شمار می‏آید.
آنگولا هم با چنین وضعی روبرو ست و با وجود این حجم وسیع درآمد نفتی مردم این کشور جز فقیر‏ترین مردم جهان هستند. به گزارش صندوق بین المللی پول در بین سال‏های ۱۹۹۷و ۲۰۰۲ حداقل ۴.۲ میلیارد دلار در حساب‏های این کشور گم شده است.
بسیاری از کشور‏های در حال توسعه همچنین به لحاظ انسانی و فن‏آورانه قابلیت مدیریت چنین سیل درآمدی را ندارند و این باعث شده است که کارآمدی بسیاری از دولت‏ها زیر سوال برود.
بسیاری از مطالعات نشان می‏دهند که شرکت نفتی ملی به شدت ناکارآمد تر از شرکت‏های غیر دولتی در سرمایه‏گذاری و دخل و خرج هستند. چرا که شرکت‏های دولتی در فرایند بازار برای فعالیت انتخاب نمی شوند و همواره از ناکارامدی ناشی از نداشتن رقیب و عملکرد غیر شفاف برخوردار هستند.

اد استودارد

منبع : سایت الف