محروم از حمایت های مالی

«کرمان» شهر موسیقی است. این را می توان از تعداد موسیقیدانان بزرگی که از این شهر سر برآورده اند، دریافت و از نواهایی که انگار بیش از هر دیار دیگری از آن جا شنیده می شود، همچنین از خاطره جشنواره موسیقی نواحی که هنوز که هنوز است، برترین دوره های خود را در این شهر پشت سر گذاشته است. به این افتخارات باید راه اندازی اولین موزه موسیقی را نیز اضافه کرد. موزه ای که توجه موسیقیدانان ایرانی و حتی جهانی را به خود جلب کرده و هر روز به غنای آن افزوده می شود، اگرچه این موزه نیز از حمایت مسوولان محروم است و تقریبا به صورت شخصی اداره می شود.
شاید آن زمان که مرحوم « ابوالقاسم هرندی»، یکی از تجار معروف کرمان، باغ بزرگ و مصفای خود را به وزارت فرهنگ و هنر وقت اهدا می کرد، در تصورش هم نمی گنجید، ساختمان قدیمی اش بدل به بزرگ ترین و تنها موزه موسیقی ایران شود. از چهار راه طهماسب آباد اول خیابان فردوسی شهر کرمان که بگذری، باغی دلگشا را خواهی دید که طبقه اولش به موزه باستان شناسی اختصاص دارد و همچنین موزه سازهای سنتی ایران.
موزه ای که عماد توحیدی همین هفته گذشته تعداد زیادی عکس از نوازندگان و مشاهیر موسیقی ایران و مجموعه ای از سازهای خود را به آن اهدا کرد و استاد ایرج برخوردار، تهیه کننده پیشکسوت رادیو، دست نوشته هایی از استادان موسیقی ایرانی فعال در برنامه «گل ها» را.
این موزه از سال ۱۳۸۰، با نمایش مجموعه سازهای خریداری شده از زنده یاد ایرج گلسرخی و همچنین سازها و ادوات سازسازی، اهدایی زنده یاد حسین مسعود کرمانی آغاز به کار کرد تا این که سید فواد توحیدی در سال ۸۲ مجموعه بزرگ سازهای نواحی، سنتی و ملل خود را به آن افزود و کیوان پهلوان نیز مجموعه دف و دایره مناطق مختلف ایران را به آن اهدا کرد و سرانجام این موزه با بیش از ۴۰۰ ساز، به کامل ترین و بزرگ ترین موزه سازشناسی در ایران بدل شد.
فواد توحیدی که هم اکنون به عنوان کارشناس و پژوهشگر این موزه فعالیت می کند، درباره موزه ساز کرمان می گوید: « موزه سازشناسی کرمان به چند بخش کلی شامل ویترین های مخصوص، نمایش سازها، ادوات سازسازی و دستگاه های قدیمی پخش موسیقی، محل پخش آثار صوتی و تصویری مربوط به سازها، آرشیو آثار و نشریات موسیقی، محل برگزاری نشست های پژوهشی موسیقی، محل نمایش آثار طراحی از استادان موسیقی (اثر استاد علی خسروی کرمانی) و نمایشگاه عکس از هنرمندان قدیم و پیشکسوت موسیقی ایران تقسیم شده است.»
او همچنین توضیح می دهد: «این موزه از لحاظ ساز شناسی نیز به بخش های گوناگونی چون سازهای سنتی ایران (سازهای کوبه ای، بادی، زهی، زخمه ای و سازهای کمانی ( آرشه ای)، سازهای محلی استان کرمان و سازهای ملی و نواحی کشورهایی چون ترکیه، امارات متحده عربی، اسکاتلند، آلمان، کشورهای آفریقایی، هندوستان، پاکستان، سوریه، عربستان، چین، تاجیکستان و... سازهای محلی سایر نواحی ایران و بالاخره سازهای بومی و کلاسیک تقسیم بندی می شوند، به طوری که سازهای ملی ایران مجموعه نفیس و گرانقدر از تار، سه تار، کمانچه، غژک، رباب، سنتور، قانون، بربط، نی، دایره و تمبک هستند که قدمت بعضی از آن ها به ۳۰۰ سال قبل می رسد که از میان این مجموعه نفیس می توان به تاری از ساخته های استاد مسعود کرمانی، تار و کمانچه مربوط به دوران زندیه و تمبک خاتم ساخت اوایل دوره قاجاریه اشاره کرد. ضمن آن که بخشی از موزه به گالری عکس استادان موسیقی از زمان قاجار تا کنون اختصاص دارد که شامل ۴۵۰ قطعه عکس اهدایی عماد توحیدی می شود و علاوه بر آن آرشیوی از کتاب ها، سی دی ها و کاست های موسیقی جمع آوری شده است.
در این میان طبیعی است، قسمت اعظمی از موزه به سازهای کرمان اختصاص داشته باشد. سازهای این موزه در ویترین های زیبایی جای گرفته اند و سیستم صوتی این امکان را به بازدیدکننده می دهد تا ضمن بازدید از سازهای موجود با نحوه پرداختن و نوای ساز استادان بزرگ موسیقی آشنا شود. همچنین برای ترویج فرهنگ موسیقی فیلمی ساخته شده که در آن به معرفی سازهای موجود در سازخانه این موزه می پردازد.
اما به نظر می رسد، تمام این گنجینه نفیس هم نتوانسته است نظر مساعد مسوولان فرهنگی و سازمان میراث فرهنگی را برای اختصاص بودجه ای مناسب برای آن ترغیب کند.فواد توحیدی نیز با تایید این نکته می گوید: «تنها عشق و علاقه شخصی است که این موزه را اداره می کند و سازمان هایی چون میراث فرهنگی که باید متولی موزه ها باشند، هیچ بودجه ای برای آن در نظر نگرفته اند و حتی علاقه ای به انجام تعمیرات جزیی این ساختمان قدیمی هم ندارند. از طرفی نمی توان درآمد حاصل از فروش بلیت را نیز صرف تجهیز موزه کرد، چرا که به خزانه واریز می شود و این در حالی است که چندی قبل این موزه پس از بازدید گردشگران آلمانی در دایره المعارف گردشگری دنیا به ثبت رسید و به گفته بازدیدکنندگان کم تر موزه ای در خاورمیانه با این غنا وجود دارد.»
به گفته توحیدی در صورتی که این موزه تبدیل به موزه ملی شود، بودجه آن به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می کند. او همچنین خبر از تولید یک مولتی مدیا از موسیقی کرمان می دهد که همزمان با سال نو در این موزه عرضه خواهد شد و انجام اقداماتی از این دست را بهترین راه برای ترویج فرهنگ ایرانی و به خصوص موسیقی سنتی ایران می داند.
«موسیقی ما پوست را لمس می کند، موسیقی شما قلب را.» این را «گاسپارد جوزف کوچپاین»، فرزند رییس جمهوری سوییس، هفته گذشته پس از آن که از موزه موسیقی کرمان بازدید کرد و نوای گروه «ارفع کرمانی» را شنید، گفت و از گروه ارفع برای اجرا در کشورش دعوت کرد و قرار است این گروه قطعاتی از موسیقی سنتی و عرفانی را در سوییس اجرا کند.

سمابابایی

منبع : روزنامه سرمایه