هامون جازموریان ، ایرانشهر

در اصطلاح محلی پوشش گیاهی را جاز می‌نامند و انبوهی و كثرت آن را موریان می‌گویند. به همین سبب، این ناحیه به جازموریان معروف شده است. این دریاچه‌ فصلی، در غرب بلوچستان قرار دارد و نیمی از آن در استان كرمان واقع شده است. مساحت حوضه آبریز آن 000‚69 كیلومترمربع و ارتفاع آن از سطح دریا 300 متر است. محدوده ‌آبگیر كامل دریاچه در مواقع پرآبی 3300 كیلومترمربع و در مواقع كم‌آبی بطور متوسط 2500 كیلومترمربع است.
هامون جازموریان مابین كوه‌های مكران و شاهسواران قرار دارد كه از شرق به غرب تقریباً به طول 300 كیلومتر و از شمال به جنوب به عرض 100 كیلومتر گسترده شده است. رودهای هلیل‌رود و بمپور به این هامون می‌ریزند. برخلاف تمام هامون‌های بسته درونی ایران، خاك‌های هامون جازموریان چندان شور نیست و زمین آن از قلوه‌سنگ‌ها و لایه‌های شنی و آهكی تشكیل شده است. هامون جازموریان در دوره‌های اخیر زمین‌شناسی مسدود شده است و سابقاً رودهای هلیل‌رود و بمپور در جنوب غربی آن به دریای عمان می‌ریختند. چین‌خوردگی زمین، دره را مسدود ساخته و آن را به صورت هامون كنونی درآورده است. هامون جازموریان برخلاف هامون‌های دیگر، آب شیرین دارد و شوری آن بسیار كم است. علت شیرینی آب آن به این دلیل است كه آب در آن ساكن نیست و زهكش طبیعی دارد. در فصول بارانی در قسمت‌های عمیق این دریاچه آب مشاهده می‌شود، ولی در سایر مواقع به شكل مرداب و باتلاق در می‌‌آید.