ابر نیرو

چین با این رشد جمعیت، برنامه ساخت ۳۰ نیروگاه هسته ای را در طی ۱۵ سال آینده در برنامه كاری خود دارد. البته باید بگوییم كه با اینكه آسیا درجهت افزایش دادن نیروگاه های هسته ای خود می باشد می توان روند بی میلی غرب نسبت به نیروگاه های هسته ای را مشاهده كرد. اگرچه آمریكا اكنون ۱۰۴ نیروگاه هسته ای فعال دارد (كل نیروگاه های هسته ای جهان ۴۴۲ نیروگاه است) اما حدود بیست و اندی سال می باشد كه تاكنون اجازه تاسیس هیچ نیروگاهی را صادر نكرده است. در اروپا هم پس از حادثه چرنوبیل وضع به همین منوال می باشد. اما كشورهای آسیایی جهت تامین انرژی موردنیاز خود بیش از گذشته درصدد توسعه تكنولوژی هسته ای جهت استفاده از نیروی صلح آمیز آن می باشند. به عنوان مثال ایران همزمان با تحولات جهانی درصدد ایجاد مراكز اتمی برآمد. پیش از انقلاب، در سال ۱۳۳۵ شمسی، مجلس شورای ملی وقت، ایجاد «مراكز اتمی دانشگاه تهران» را تصویب كرد. پنج سال بعد در سال ۱۳۴۰ كلنگ احداث این مراكز در تهران به زمین زده شد. شش سال پس از آن، در آذرماه ،۱۳۴۴ راكتور پنج مگاواتی آموزشی و تحقیقاتی ایران، آماده به كار شد. تاریخ صدور فرمان ایجاد «سازمان انرژی اتمی ایران» ، اسفندماه ۱۳۵۲ بود و در فروردین ۱۳۵۳ این سازمان تشكیل شد. سرانجام در تیرماه ۱۳۵۵ مابین رژیم پهلوی و وزارت تحقیقات و صنعت آلمان (آلمان غربی) موافقت نامه ای برای تاسیس نیروگاه اتمی در بوشهر امضاء و سپس قراردادی در این زمینه تنظیم گردید. قرار بود این نیروگاه به عنوان نخستین نیروگاه اتمی ایران در سال ۱۳۵۸ راه اندازی شود و سپس كار ساخت نیروگاه های دیگر آغاز شود. رژیم سابق می خواست به كمك غربی ها در مدت كمتر از ۱۵ سال، بیست نیروگاه اتمی تاسیس و راه اندازی كند.به غیر از آلمان، قرار بود كشورهای آمریكا و فرانسه نیز در ساخت و راه اندازی نیروگاهای متعدد اتمی در ایران پیشگام شوند و هركدام ساختن چند نیروگاه را برعهده بگیرند. هنوز بیش از یك سال از قرارداد ایران و آلمان، در زمینه ساخت، راه اندازی و اداره نیروگاه اتمی بوشهر نگذشته بود كه آمریكا وارد میدان شد و طی مذاكراتی كه در ۲۲ مرداد سال ۱۳۵۶ صورت گرفت قرار شد: نیروگاه هایی در ایران احداث كند و ۸ راكتور اتمی به ایران بفروشد ولی در سال ۱۳۵۷ پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنا به دلایلی این روند متوقف گردید و حتی در زمان جنگ بخشی از امكانات را كه فرانسوی ها برای ما ایجاد كرده بودند، توسط عراقی ها بمباران شد. پس از آن با ژاپنی ها مذاكراتی انجام شد، اما ژاپنی ها هم تحت فشار غرب پا پس كشیدند. نهایتا روس ها همكاری هسته ای با ایران را تقبل كردند و این همكاری تاكنون هم ادامه دارد تا فاز اول نیروگاه اتمی بوشهر با قدرت (MW) ۱۰۰۰ مگاوات توان شروع به تولید برق كند (البته لازم به توضیح می باشد كه نیروگاه هسته ای بوشهر از نوع VVER روسی است كه تفاوت عمده آن با نوع غربی آن در افقی بودن مولدهای بخار آن می باشد). البته ایران در زمینه آموزش نیروی انسانی خود در زمینه های مختلف هسته ای گام های خوبی برداشته به طوری كه بسیاری از جوانان ایرانی علاوه بر آموزش های تخصصی در زمینه های مختلف تكنولوژی هسته ای، آموزش های مناسبی هم در زمینه ساخت اولین نیروگاه هسته ای در كشور چه در زمینه سیستم های مختلف نیروگاهی و چه در زمینه راه اندازی و بهره برداری را درحال طی كردن بوده و یا در آینده نزدیك طی خواهند كرد. اگر هم بخواهیم اطلاعاتی در زمینه وضعیت كلی انرژی هسته ای و برنامه آموزش نیروی انسانی از كشور پاكستان به عنوان همسایه شرقی ایران داشته باشیم باید گفته شود كه اولین اقدام پاكستان در كسب فن آوری هسته ای به سال ۱۹۵۵ برمی گردد. در آن سال حكومت پاكستان دوازده نفر را به عنوان اعضاء كمیته انرژی اتمی برگزید و آنها ماموریت یافتند تا طرح مسالمت آمیز انرژی هسته ای را تهیه نمایند. براساس توصیه های این كمیته، شورای انرژی اتمی پاكستان (PAEC) در سال ۱۹۵۶ توسط حكومت این كشور بنیانگذاری شد. وظیفه اساسی شورای مذكور طرح و توسعه انرژی اتمی در جهت مصارف صلح آمیز بود كه براین اساس تاسیس موسسات تحقیقات هسته ای، نصب و راه اندازی راكتورها و نیروگاه های هسته ای در دستورالعمل این شورا قرار گرفت. در سال ۱۹۵۶ این شورا به صورت یك نهاد قانونی درآمد، كه اساسی ترین نقش را در پایه ریزی منطقی علوم و تكنولوژی هسته ای در پاكستان داشت. این شورا دو استراتژی كلی را برای توسعه تكنولوژی هسته ای خود برنامه ریزی كرد. ۱ - مهاركردن انرژی هسته ای با تبدیل آن به انرژی الكتریكی ۲ _ كاربرد و استفاده از رادیو ایزوتوپ ها در كشاورزی، صنعت و پزشكی.این شورا مجموعه ای وسیع از دانشمندان و مهندسان در حوزه های مختلف را فراهم آورد و اقدام به ساخت مراكز تحقیقاتی مجهز و اساسی و پایه ای نمود و دیگر اینكه اقدام به تاسیس دو نیروگاه هسته ای در پاكستان غربی (پاكستان كنونی) و پاكستان شرقی (بنگلادش كنونی) نمود. علی رغم تمام نابسامانی ها، كشور پاكستان ازجمله كشورهایی است كه از جایگاه بسیار مناسبی در زمینه منابع انسانی، تجهیزات و پروژه های تحقیقاتی برخوردار است. به طور حتم پاكستان برای بهره برداری از این تاسیسات اتمی نیازمند افراد متخصص و دوره دیده است. بنابراین پاكستان برای تربیت پژوهشگران خود از انواع كمك های بین المللی و توافقات دوجانبه استفاده كرد كه مهم ترین آنها عبارت بودند از:
۱ _ كمك های آمریكا ۲ _ طرح كلمبو (Program Of Clombo Plan) ۳-كمك های آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA)
به نظر می رسد پاكستان از تمامی اعتبارات و طرح های بین المللی در این زمینه استفاده كرده است. كمك های آمریكا، طرح كلمبو، اعتبارات IAEA و حتی پیمان سنتو از شاخص ترین آنها بوده اند.نكته قابل توجه در میان پرسنل آموزش دیده پاكستانی در كشورهای مختلف را می توان به ترتیب ازنظر كمیت به رشته های فیزیك تجربی، مهندسی، هسته ای، كشاورزی، شیمی و فیزیك تئوری و ریاضیات كاربردی اشاره كرد. بسیاری از پرسنل دوره دیده پاكستانی در كشورهای مختلف را تكنسین ها تشكیل می دهند كه شایان توجه است. باتوجه به توضیحات فوق و نقش انرژی هسته ای در مسیری كه كشورهای باشگاه هسته ای آسیا طی خواهند كرد باید به برنامه ریزی های بلندمدت و دقیق آنها اشاره نمود. به عنوان مثال كشوری مانند پاكستان كه شرح مختصری از آن در بالا آورده شده با اینكه در بسیاری از زمینه های اجتماعی و معیشتی مردم خود دارای مشكلات اساسی و پایه ای می باشد ولی با یك برنامه ریزی منظم و اصولی و اشراف بر اهمیت استراتژیك تكنولوژی هسته ای به نتایج درخورتوجهی رسیده است به طوری كه تكنولوژی غنی سازی اورانیوم را هم خود انجام می دهد. چین، كره شمالی، هند و... هم برنامه های منظم و وسیعی در گسترش تكنولوژی صلح آمیز هسته ای دارند. امیدواریم ایران هم با یك برنامه ریزی اصولی یك از اعضاء قدر و مهم باشگاه هسته ای آسیا باشد.نرخ تورم ایران در سال آینده از ۷/۱۴ درصد كمتر نخواهد بودواحد اطلاعات اقتصادی لندن در تازه ترین گزارش خود با اعلام این كه نرخ تورم ایران در سال جاری به ۶/۱۵ درصد می رسد، پیش بینی كرد: این نرخ در سال آینده از ۷/۱۴ درصد كمتر نخواهد بود. واحد اطلاعات اقتصادی لندن در گزارش ماهانه خود از اقتصاد ایران با اعلام این كه ابزارهای سیاست پولی محدود در ایران، بانك مركزی را برای مبارزه با تورم با مشكل مواجه كرد، كاهش تورم را در ایران به كاهش رشد هزینه های دولتی وابسته كرد و نوشت: با توجه به افزایش درآمدهای نفتی، تورم یكی از چالشهای ایران در سال آینده است و افزایش شدید قیمتهای جهانی كالاهای غیرنفتی به همراه كاهش ارزش دلار، فشارهای تورمی را بر ایران افزایش داده است. واحد اطلاعات اقتصادی لندن در گزارش ماه گذشته خود نرخ تورم ایران را در سال آینده ۱/۱۴ درصد پیش بینی كرده بود كه طی یك ماه گذشته ۶/۰ درصد بر برآورد این سازمان افزوده شد. بنابراین گزارش، قیمت نفت در سال ۲۰۰۵ میلادی با كاهش نرخ رشد اقتصاد جهانی كاهش خواهد یافت و به ۳۱ دلار در هر بشكه می رسد. واحد اطلاعات اقتصادی لندن در پی افزایش تولید و قیمت نفت پیش بینی خود را از نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۰۴ میلادی به شش درصد افزایش داد، این در حالی است كه ماه گذشته نرخ رشد اقتصادی ایران را ۳/۵ درصد پیش بینی كرده بود. این گزارش افزود: افزایش تولید و صادرات نفت، رشد صادرات كالا و خدمات را در ایران بیشتر خواهد كرد و افزایش قیمت نفت به افزایش درآمد های مالی و در نتیجه رشد مخارج دولتی خواهد انجامید. این گزارش پیش بینی خود را از نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۶/۴ درصد افزایش داده است. گزارش واحد اطلاعات اقتصادی لندن با اعلام این كه نرخ برابری دلار در برابر ریال در سال جاری با ۵ درصد افزایش به ۸۸۴۳ ریال خواهد رسید، پیش بینی كرد: ریال ایران در سال آینده با شش درصد كاهش مواجه خواهد شد و هر دلار آمریكا سال آینده به ۹۳۷۴ ریال مبادله خواهد شد. بنابراین گزارش، درآمد صادرات ایران در سال جاری به ۴۱ میلیارد دلار می رسد در حالی كه واردات ایران نیز امسال به ۵/۳۲ میلیارد دلار افزایش می یابد، ایران امسال با ۵/۸ میلیارد دلار مازاد تجاری مواجه می شود.
ایران در تجارت خدمات در سال جاری با ۷/۳ میلیارد دلار كسری مواجه خواهد بود. براساس پیش نویس پیشنهادی بخشنامه بودجه سال ۱۳۸۴ افزایش قیمتها حداقل ۵ درصد كمتر از نرخ تورم پیش بینی شده در سال ۱۳۸۴ وحداكثر افزایش قیمتها ۵/۸ درصدخواهد بود.
صادرات خدمات نیروگاهی
۴۵/۶۴ درصد از صادرات خدمات فنی و مهندسی در نیمه نخست امسال مربوط به صادرات خدمات فنی و مهندسی در بخش تخصصی نیروگاه و انتقال نیرو بوده است. به گزارش (سی ینا)، از مجموع ۴۸۰ میلیون و ۶۱۶ هزار و ۲۲ دلار صادرات خدمات فنی و مهندسی كه در نیمه نخست امسال صورت گرفته است، ۳۱۰ میلیون و ۷۳۸ هزار و ۵۴۱ دلار مربوط به تخصص های نیروگاهی و انتقال نیرو بوده است. پس از این تخصص، خدمات فنی و مهندسی در بخش راه، ساختمان و عمران بالاترین میزان صادرات را داشته اند، به گونه ای كه ۴۰/۳۰ درصد از كل صادرات خدمات فنی و مهندسی كشور در ۶ ماه نخست امسال یعنی معادل ۱۴۶ میلیون و ۹۸ هزار و ۷۰۵ دلار مربوط به صادرات این بخش از خدمات فنی و مهندسی بوده است. براساس آمار منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت ایران، صادرات خدمات فنی و مهندسی در حوزه تأسیسات و تجهیزات و حوزه آبیاری و زهكشی در رتبه های دیگر قرار دارند، سهم این دو زیر بخش تخصصی از كل صادرات خدمات فنی و مهندسی كشور در نیمه نخست امسال به ترتیب ۵۲/۲ درصد و ۲۸/۲ درصد بوده است. نكته جالب توجه در آمار صادرات خدمات فنی و مهندسی در نیمه نخست امسال، سهم ۰۸/۰ درصدی صادرات خدمات فنی و مهندسی در حوزه تكنولوژی اطلاعات است. هر چند صادرات ۳۷۰ هزار دلاری در حوزه IT رقم ناچیزی به نظر می رسد، اما ورود صادركنندگان خدمات فنی و مهندسی و شركت های فعال و روی آوردن آنها به صادرات خدماتی همچون IT، خدمات پزشكی، تفریحی، ورزشی و خدمات سینمایی می تواند نقطه عطفی در صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به شمار آید. بر این اساس سهم خدمات فنی و مهندسی در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی از كل صادرات خدمات فنی و مهندسی كشور در نیمه نخست امسال فقط ۰۷/۰ درصد بوده است كه قابل تأمل است.

منبع : مجله پرواز