فریدا - FRIDA

سال تولید : ۲۰۰۲
کشور تولیدکننده : مکزیک، کانادا و آمریکا
محصول : لاینز گیت فیلمز، میراماکس، هندپرینت اینترتینمت و ونتانارُزا
کارگردان : جولی تیمور
فیلمنامه‌نویس : آنا تامس، گریگوری ناوا، دایان لیک و کلنسی سیگال، برمبنای کتابی نوشتهٔ هیدن هررا
فیلمبردار : رودریگو پریتو
آهنگساز(موسیقی متن) : الیوت گلدنتال
هنرپیشگان : سالما هایک، میا مائسترو، دیه‌گو لونا، آلفرد مولینا، لوچیا براوو، والریا گولینو، پاتریشا ریس اسپیندولا، راجر ریس، اشلی جاد، آنتونیو باندراس، ادوارد نورتن، جفری راش و مارگاریتا سانس
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۳ دقیقه


در سال ۱۹۲۲، ̎فریدا کالو̎ (هایک) دانشجوئی است ساکن مکزیکو، که به اتفاق دوستانش از زندگی لذت می‌برد و بدش نمی‌آید زاغ سیاهِ نقاش بزرگِ مکزیکی، ̎دیه‌گو ریورا̎ (مولینا) را چوب بزند. اما بعد در تصادف اتوبوس ̎فریدا̎ به شدت مجروح می‌شود، طوری‌که پدر و مادرش، ̎گیلرمو̎ (ریس) و ̎ماتیلده̎ (اسپیندولا) و خواهرش، ̎کریستینا̎ (مائسترو)، می‌ترسند مبادا ̎فریدا̎ دیگر نتواند راه برود. اوضاع وقتی بدتر می‌شود که ̎آلخاندرو̎ (لونا)، محبوبهٔ ̎فریدا̎ اعلام می‌کند که خیال دارد برای ادامهٔ تحصیل به خارج برود و بدین ترتیب ̎فریدا̎ را تنها و بستری باقی‌ می‌گذارد. ̎گیلرمو̎ برای آرامش بخشیدن به دخترش، ابزارهای لازمِ نقاشی را در اختیارش می‌گذارد تا بتواند در همان بستر کار کند و نقاشی بکشد و ̎فریدا̎ که در بدو امر سوژه‌هایش خودش هستند، رفته‌رفته در نقاشی مهارت پیدا می‌کند. به‌محض آن‌که قدری بهبود می‌یابد و می‌تواند راه برود، ̎فریدا̎ نزد ̎دیه‌گو̎ می‌رود و از او می‌خواهد نگاهی به نقاشی‌هایش بیندازد. ̎ریورا̎ چنان تحت تأثیر قرار می‌گیرد که ̎فریدا̎ را به دیگر دوستان هنرمند و نقاش خود از جمله ̎تینا مودوتیِ̎ عکاس (جاد) و ̎دیوید آلفارو سیکئیروسِ̎ نقاش (باندراس) معرفی می‌کند. ̎فریدا̎ ضمناً با همسر سابق ̎ریورا̎، ̎لوپه مارین̎ (گولینو) آشنا می‌شود که هنوز شوهر سابقش را دوست دارد و آشکارا به رابطهٔ ̎فریدا̎ و ̎ریورا̎ حسادت می‌ورزد. ̎فریدا̎ و ̎ریورا̎ ازدواج می‌کنند و ̎فریدا̎ نیز مثل او، به حزب کمونیست ملحق می‌شود و زندگی خصوصی و حرفه‌ای پُرتلاطم‌شان آغاز می‌شود. با وجود بی‌وفائی‌ها و درگیری‌ها ـ به‌خصوص برخورد و دعوای معروف ̎ریورا̎ با ̎نلسن راکفلر̎ (نورتن) به خاطر یک نقاشی دیواری جنجالی در عمارت راکفلر ـ ̎فریدا̎ و ̎ریورا̎ در کنار هم می‌مانند و مدتی هم به ̎تروتسکی̎ (راش) یکی از رهبران تبعیدی انقلاب روسیه و همسرش، ̎ناتالیا̎ (سانس) در خانه‌شان پناه می‌دهند. با گذشت زمان و فشارِ روزافزون بر رابطه‌شان، آن دو سعی می‌کنند دریابند که واقعاً چه می‌خواهند و آن‌چه دنبالش هستند آیا رابطهٔ خودشان را نیز شامل می‌شود یا خیر.
● فریدا درام سرگذشت‌نامه‌ای یکی از منحصربه‌فردترین نقاشان مکزیکی، جزو ̎تماشائی̎ترین فیلم‌های سال است. سیما هر از گاهی سراغ بازسازی زندگی نقاشان سده‌ها و سبک‌های مختلف رفته و در دهه‌های مختلف آثار متفاوتی با این موضوع جذاب و هنرمندان استثنائی ساخته شده (شور زندگیِ وینسنت مینه‌لی، ۱۹۵۶؛ مولن‌روژِ جان هیوستن، ۱۹۵۳؛ مزاحم زیبایِ ریوت، ۱۹۹۱؛ پولاکِ اد هریس، ۲۰۰۰ و ...) فریدا با زندگی عجیب و پر راز و رمز و رنج‌های جسمی و روحی عجیب حاصل از معلولیت‌ها و بیماری‌های مختلف و ازدواج‌های نامتعارف و رابطهٔ عشق و نفرتش با همسری جفاپیشه، یکی از این دست‌مایه‌هاست که خوشبختانه با ذوق و قریحهٔ بصری کارگردان و بازی قابل توجه هایک به هدر نرفته است. ساختار بصری فیلم با الهام از جنس تصویرسازی بدیع فریدا و رنگ‌بندی‌های گرم و متنوعش در هر نما چشم‌نواز و کارشده است، تلفیق سینما با نقاشی و کولاژ و انیمیشن‌های خاص در بعضی صحنه‌ها نشان از سلیقهٔ بصری سازندە‌اش دارد و موسیقی متن فیلم هم با تم‌های متنوع گیتار اسپانیائی بسیار شنیدنی است. فیلم می‌کوشد (و موفق می‌شود) به شکف این نکته برسد که فرم خاص تابلوهای فریدا چه‌طور از دل رنج‌ها و کابوس‌های زندگی عجیب و غریب و حساسیت‌ها و روحیات زنانهٔ ویژهٔ این هنرمند بیرون آمده و در عین حال ورای ظاهر زندگی‌نامه‌ای‌اش، تفسیر سینمائی پیچیده‌ای از مفهوم و تأثیر خیانت و رازها و دروغ‌های یک زندگی هم هست. لورا سان‌گیاکومو انتخاب اول ایفای نقش فریدا بود که با مخالفت طرفداران نقاش (به دلیل ملیت غیرمکزیکی) جایش را به هایک داد و مولینا هم برای نزدیک شدن به شخصیت‌ واقعی ریورا بیست و سه کیلو وزن اضافه کرد. فیلم برای نزدیک شدن هرچه بیش‌تر فضا و رنگ‌آمیزی‌های صحنه به رنگ‌های تابلوهای فریدا پس از فیلم‌برداری به‌صورت دیجیتال تصحیح رنگ شد که حاصل این کوشش را در تک‌تک نماهای فیلم می‌شود تشخیص داد. فریدا در جشنوارهٔ ونیز مورد توجه قرار گرفت، در مراسم اسکار ۲۰۰۳ برندهٔ جایزهٔ بهترین گریم و موسیقی شد و هایک نامزد دریافت گلدن‌گلوب و اسکار بهترین بازیگر زن سال بود، ولی هر دو بار دست خالی به خانه برگشت. حضور شخصیت ̎تروتسکی̎ در بخشی از داستان و نمایش رابطهٔ عاطفی کوتاه‌مدتش با ̎فریدا̎ جنجال‌هائی را باعث شد. مادونا ـ از هواداران پروپاقرص این نقاش مکزیکی ـ تلاش زیادی کرد تا بتواند نقش او را بازی کند که خوشبختانه این اتفاق نیفتاد! بعضی از صحنهه‌های نقاشی کشیدن هایک بدون بدلکار و توسط خودش اجرا شده است.