چگونه از گاز گرفتگی پیشگیری کنیم؟

قیافه و حرف‌‌های آقای ایمنی چنان برای همه ما تکراری و ملال‌آور شده است که به مجرد اینکه چهره او را با کلاه زرد رنگ و لبخند دائمی‌‌اش، روی صفحه تلویزیون می‌بینیم، کنترل را در دست می‌گیریم و کانال را عوض می‌کنیم.
اما چرا علی‌‌رغم آنکه توصیه‌‌های ایمنی در مورد مصرف وسایل گازسوز را بارها و بارها شنیده‌ایم، باز هم در عمل جانب احتیاط را رعایت نمی‌کنیم؟ شاید برای اینکه گمان می‌بریم مرگ از ما دور است و جناب عزرائیل همیشه سراغ همسایه‌‌ها را می‌گیرد!
مرور چند باره بایدها و نبایدها در مصرف وسایل گازسوز و رعایت نکات ایمنی دست کم می‌تواند این حسن را داشته باشد که سلامتی هموطنان به خطر نیفتد و آمار مرگ و میر کاسته شود.
راه‌‌های تولید گاز منوکسیدکربن CO در ساختمان‌ها
▪ استفاده از وسایل گازسوز و گرمایشی بدون دودکش؛
▪ نقص در دودکش و نشت گاز به فضای مسکونی؛
▪ استفاده از وسایل خوراک‌پزی برای گرمایش؛
▪ به‌کارگیری روشنایی گازی به مدت طولانی به‌خصوص در فضای بدون تهویه؛
▪ ضعف در دودکش شومینه؛
▪ معیوب بودن مشعل شوفاژ؛
▪ آبگرمکن‌‌های دیواری و زمینی به‌ویژه وقتی که دودکش مناسب ندارند؛
▪ خودروی روشن در پارکینگ؛
▪ نبود تهویه درست و مناسب محیط؛
▪ تخلیه کامل گازهای مضر و جایگزینی هوای تازه؛
▪ نقص فنی در و سایل گرمازا و نیم‌سوز بودن ذغال چوب؛
▪ نقص فنی در شبکه تهویه (لوله‌کشی آبگرمکن‌‌ها، بخاری‌‌ها و شومینه‌‌ها و غیره)
● بایدها و نبایدها در استفاده از وسایل گرمایشی
▪ برای تامین گرمای منزل یا محل کار خود به هر وسیله‌ای متوسل نشوید و چنانچه اصول را نمی‌دانید از کارشناسان فن، یاری بگیرید.
▪ تحت هر شرایطی عمل تهویه هوا را تسهیل کنید، به عنوان مثال دریچه‌‌های باز کولر عمل مناسبی برای تهویه هواست. باز گذاشتن یک پنجره کوچک یا در به نحو مطمئن که بسته نشود نیز راه حل مناسبی برای تهویه هواست.
▪ برای منازل و فضا هیچگاه از بخاری بدون دودکش استفاده نکنید. چون به‌طور حتم باعث تولید منوکسیدکربن می‌شود و در صورت بسته بودن فضا مسمومیت با سرعت بیشتری و شدیدتر ایجاد می‌شود.
▪ هرگز از بخاری‌‌های دستی برای گرم کردن هوای حمام استفاده نکنید؛ چراکه محیط حمام‌‌ها کوچک است و اکسیژن محیط نیز در اثر بخار آب به سطوح بالا رانده می‌شود و در نهایت بر اثر سوختن ناقص و ایجاد گاز CO مسمومیت قطعی خواهد بود.
▪ در صورت استفاده از وسایل گرمازای دودکش‌دار حتما دودکش‌‌ها کاملا معاینه و بررسی شود. معمولا مسدود بودن دودکش‌‌های دیوار از عوامل مهم ایجاد مسمومیت و گازگرفتگی و به خطر افتادن جان افراد محسوب می‌شود.
▪ دودکش‌‌های غیرثابت (غیر دیواری) حتما کنترل شود‌. این دودکش‌‌ها باید از مواد غیر قابل اشتعال و گالوانیزه (‌زنگ نزن‌) باشند و مقاومت فیزیکی مناسبی داشته باشند. این نوع دودکش‌‌ها باید حتی‌الامکان کوتاه و مستقیم باشد و باید در حمل اتصالات کاملا محکم و غیرقابل نفوذ باشد.
▪ برای جلوگیری از برگشت دود و گاز‌‌های مضر به داخل دودکش و در نهایت به داخل محیط که معمولا بر اثر گرفتگی و یا وزش باد به‌وجود می‌آید باید دودکش‌‌ها دارای هواکش مخصوص باشد و کلاهک آنها حداقل ۶۰ سانتیمتر از بلندترین نقطه ساختمان بالاتر باشد.
▪ دودکش‌‌ها به‌ویژه در نورد شومینه‌‌ها را هر سال بررسی و از دوده تمیز کنید.
▪ اتصالات دودکش‌‌ها و سراسر آن باید از هرگونه نقص و نشت گاز حفاظت شود.
▪ استفاده مشترک از دودکش بسیار خطرناک است و دودکش‌‌های فلزی باید در مسیر خود با بست‌‌های مخصوص محکم شده باشد به نحوی که از جدا شدن اتصالات جلوگیری شود.
▪ قطر دودکش، طراحی آن، مسیر عبور و... باید با توجه به ظرفیت حرارتی محاسبه و اجرا شود.
▪ از وسایل پخت و پز برای گرمایش استفاده نکنید.
▪ از کپسول‌‌های سفری (پیک نیکی) در فضای داخلی استفاده نکنید.
▪ ماشین را در فضای پارکینگ که بسته و فاقد تهویه است روشن نکنید.
▪ در تبدیل سوخت مایع به گاز شهری حتما از سرویس کار ماهر و مجاز استفاده کنید.
▪ هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش استاندارد مجزا و مجهز به کلاهک باشد.
▪ در هنگام ساخت و ساز از ریختن مصالح به داخل دودکش و مسدود کردن آن مراقبت کنید.
▪ رنگ شعله آتش در وسایل گرمازا باید کاملا آبی باشد در غیر این صورت نقص در سیستم سوخت‌رسانی و یا فتیله دستگاه وجود دارد و باید خیلی سریع نقص را برطرف کنید.
اگر از بخاری برقی استفاده می‌کنید
▪ در زمان خرید بخاری برقی توجه داشته باشید نوع استاندارد آن را انتخاب و هرچند وقت یک بار سیم برق بخاری را برای جلوگیری از پارگی و لهیدگی روکش آن کنترل و آزمایش کنید.
▪ توجه داشته باشید بخاری برقی شما باثبات و محکم در محل خود مستقر شود تا احتمال واژگون شدن آن وجود نداشته باشد.
▪ سعی کنید از یک پریز جداگانه برای تامین نیروی بخاری بهره‌گیری شود چرا که استفاده از سه راهی و مانند آن غیراصولی و ناایمن است.
▪ هنگام خروج از منزل فراموش نشود حتماً اینگونه وسایل را از برق قطع کنید.

دکتر فرشته نوبخت

منبع : روزنامه تهران امروز