سوگند به قلم

در اولین تجلی و فرمان وحی، <امر شد <اقرء>؛ نسخه اصلی و منشأ الهام كتاب عظیم خلقت اقرء است؛ كشف كتاب مرموز انسان نیز با اقرء است و انسان در مدرسه فطرت و عقل دراك متكامل فردی و اجتماعی خود از <اقرء> درس‌ها آموخته است، تجربه‌ها اندوخته و به انگیزه حب بقاء كوشیده تا چكیده‌ای از فراگرفت‌ها و فشرده‌ای از تجربه‌ها را ثبت و ضبط نماید و این است كه خداوندگار دانا سوگند به <ن و‌القلم> و آنچه می‌نویسد می‌خورد تا علا‌ئم خطوط تكامل یافته و نوشتن آسان شده و راه اندیشه و تفكر و ربط با گذشته و آینده و اندیشه‌ها به سب نوك قلم به هم پیوسته و خلا‌صه و محصول جوامع و تمدن‌ها و نظامات و قدرت‌ها با مداد و قلم ثبت شود.
خداوند سوگند یاد می‌نماید، اما چه سوگند عجیبی! سوگند به یك قطعه نی یا چیزی شبیه به آن! و سوگند به ماده سیاه‌رنگ! و سوگند به سطوری كه بر صفحه كاغذ ناچیز رقم زده می‌شود! اما این همان است كه سرچشمه پیدایش تمامی تمدن‌های انسانی و بیداری اندیشه‌ها و شكل گرفتن مذهب‌ها و سرچشمه هدایت و همه آگاهی بشر است. عظمت این سوگند هنگامی آشكارتر می‌شود كه متوجه باشیم روزی كه این آیات نازل گشت نویسنده و ارباب قلمی در آن محیط وجود نداشت و اگر كسانی مختصر سواد خواندن و نوشتن را داشتند تعداد آنها در كل سرزمین مكه و حجاز انگشت‌شمار بود. آری سوگند یاد كردن در چنین محیطی عظمت خاص دارد و در نخستین آیاتی كه در جبل‌النور (كوه نور) و غار حرا بر قلب منور حضرت ختمی مرتبت نازل شد نیز به مقام والا‌ی قلم اشاره شده است.اهمیت دادن دین مبین اسلا‌م به مداد و قلم همسان خون شهدا و مصلحان بیان شده و با عبارت <یوزن یوم القیامه مداد العلماءو دماءالشهداء> مقایسه و تبیین گردیده است.در اصول قانون اساسی جمهوری اسلا‌می ایران كه یادگار جاودانه‌به جای مانده از پیشتازان و پیش‌قراولا‌ن نهضت امام خمینی(ره) و به تأسی از تعالیم الهی و اسلا‌می بوده تدوین‌كنندگان آن به واسطه بیان و قلم در رژیم گذشته حبس‌ها و شكنجه‌ها و تبعیدها به جان دل خریده و خود از معتقدان به حق و راستین آزادی قلم و بیان بوده‌اند كه اصول ۲۴ و ۱۶۸ قانون اساسی جمهوری اسلا‌می ایران را در راستای آزادی قلم و بیان تدوین نموده‌‌اند.
اما امروزه می‌دانیم كه تمام تمدن‌ها و علومی كه در هر زمینه نصیب بشر شده است بر محور قلم دور می‌زند و به‌راستی مداد علما بر دماء شهدا پیشی گرفته چرا كه هم زیربنای خون شهید و هم پشتوانه آن مركب‌ها قلم‌های علما است. اصلا‌حات جوامع انسانی از قلم مؤمن و متعهد شروع می‌شود و فساد و تباهی اجتماعات نیز از قلم‌های مسموم و فاسد مایه می‌گیرد. بی‌جهت نیست كه قرآن مجید به قلم و آنچه قلم می‌نویسد سوگند یاد می‌كند. یعنی هم به ابزار و هم به محصول آن ابزار آنجا كه می‌فرماید: <ن و‌القلم و مایسطرون.>سوگند ربوبی به قلم به سبب اهتمام وافر و زائد به محصول این مخلوق عظیم است و مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها در سطور قلم است، قلم باید تعالی‌بخش، فرهنگ‌ساز، تمدن‌آفرین، واقع‌نما و ثابت و ضابط تاریخ واقعی ملت و جامعه باشد و نباید تهدیدكننده و تحدیدكننده آزادی‌های مشروع، امنیت مردم، انتظامات عمومی، حریم‌شكن قداست‌ها و حرمت‌ها، تحریف‌كننده تاریخ و واقعیت‌های اجتماعی افراد و جمعیت‌ها و... باشد.
در نظام كیفری جمهوری اسلا‌می ایران محدودیت‌هایی برای قلم از حیث محصول منفی آن مقرراتی تدوین و تجلی آن در انحراف از هنجارهای جامعه اسلا‌می و بی‌هنجاری قلم مصادیق تعریف شده داشته و حدود و ثغور آن روشن و متعدی از آن مستوجب عقوبت و مجازات شناخته شده است.

محمد جلیلیان

منبع : روزنامه اعتماد ملی