کابینه ۷۰ میلیونی و جایگاه روابط عمومی‌ها

ارتباط حکومت با مردم از طریق سازمان‌های دولتی شکل می‌گیرد و هر چقدر که این ارتباط‌ها تکامل بیشتری داشته باشد، می‌توان به محکم بودن پایه‌های حکومت اعتقاد داشت، چرا که ایدئولوژی رهبران سیاسی در دنیا بدون حمایت و پشتیبانی مردم نمی‌تواند موفق شود. دلیل آن نیز این است که نمی‌توان جامعه‌ای ایستا، متوقف و بی‌حرکت را مشاهده کرد و این حرکت و ایستایی جز در سایه مشارکت مردم به انجام نمی‌رسد.
پویایی و حرکت دولت، نشانگر ارزش‌ها و دانش‌ها و فرهنگ‌های آن ملت است و بی‌توجهی به این دگرگونی‌ها می‌تواند سبب‌ساز سستی و ناکارآمدی حکومت شود. دولتمردان ایرانی باید بتوانند نقاط ضعف و قوت و خواسته‌های ملت خود را دریابند تا با تدبیر و چاره‌اندیشی از عهده حل مشکلات برآیند.
یکی از مهم‌ترین راه حل‌های مناسب که اکثر کشورهای پیشرفته نیز آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند، اهمیت به نقش ارتباطات اجتماعی در پیشبرد هدف‌ها و برنامه‌ریزی‌های ملی است. هر چقدر که راهکارهای ارتباطات دولت‌ها با مردم متناسب‌تر و راحت‌تر باشد، می‌توان شاهد موفقیت‌های چشمگیری بود. یکی از دلایلی که حکومت کردن بر مردم امروزه دشوارتر به نظر می‌رسد، عدم ابزارها و سیاست‌های متناسب در برقراری ارتباطات دستگاه‌های حکومتی و دولتی با مردم است.
هیچ چیزی در دنیای امروزی به اندازه بی‌توجهی به ماهیت ارتباط با مردم نمی‌تواند تاثیر منفی بر جریان درست پیشرفت، توسعه و سازندگی در یک کشور داشته باشد. بنابراین وظیفه یک دولت موفق این است که در اصلی‌ترین برنامه‌های خود آن هم در عمل و در شعار، حداکثر زمینه‌های مشارکت و حضور مردم را آماده‌سازی کند تا مردم بتوانند نقش اصلی خود را در ساخت و آبادانی کشور، در بهبود اقتصاد و تاثیرشان را در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی درک کنند.
در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کشور شاهد بودیم که چگونه در کوران انتخابات، عده‌ای فرصت‌طلب با سوار شدن بر موج شایعات به تخریب کاندیداها دست زدند. در این بین نمی‌توان گفت که چه شخصی و یا گروهی بیشتر مورد تخریب قرار گرفت اما آنچه که در ابتدای این مساله ذهن‌ها را معطوف خود می‌سازد، این است که چرا نباید اطلاع‌رسانی درست و دقیقی در کشور وجود داشته باشد تا مردم با رجوع به آن بتوانند به درستی و یا غلطی خبری و یا اطلاعیه‌ای دست پیدا کنند. متاسفانه این شکل فقط در بین مردم دیده نمی‌شود، بلکه بسیاری از مراکز دولتی و به ویژه دانشگاهی ما فاقد توان اطلاع‌رسانی درست‌اند. هنگامی که در گوشه و کنار به حرف‌های مردم، دانشجویان و کسانی که به مسایل روز کشور علاقه‌مند هستند، گوش فرا دهید، اگر اطلاعات درست و دقیقی در دسترس داشته باشید، متوجه خواهید شد که بین واقعیات موجود و حرف‌هایی که رد و بدل می‌شود، چقدر فاصله وجود دارد. مثلا امروزه باب شده که هر کس براساس ذهن خود نسبت به یک سیاستمدار نامی و یک مدیر، یا یک وزیر و ... اظهارنظر می‌کند. البته این اظهارنظرها اکثرا غیرعلمی و غیرتخصصی است. مثلا در مورد شهردار تهران می‌گویند که او نتوانست در خصوص آسفالت تهران اقدامی که ادعا کرده است را انجام دهد؛‌ در صورتی که اگر کسی حرف‌های شهردار تهران را با آنچه به انجام رسیده منطبق کند، پی می‌برد که این خدمات حتی زودتر از موعد به انجام رسیده است. یا مثلا توان علمی و مدیریت فلان وزیر را مورد بحث قرار می‌دهند که اگر در همان مجموعه نگاهی به خدمات همان وزیر انجام شود، می‌توان به بسیاری از زوایا آگاهی پیدا کرد.
البته این عدم اطلاع‌رسانی درست، به موقع و به جا در هر دولت که بر سر کار آمده کاملا مشهود بوده است و برای اثبات آن می‌توان به پروژه‌های نیمه تمام و حتی گاهی به پروژه‌هایی که کارهای مطالعاتی آن انجام شده و در دست اجرا قرار شده است، در پایان کار هر دولت اشاره کرد که رییس جمهور وقت با شتاب و عجله فراوان سعی در راه‌اندازی آن دارد. در صورتی که اگر اطلاع‌رسانی درست در خصوص عملکرد دولت انجام گیرد، هیچ گاه نیازی به راه‌اندازی این پروژه‌ها نیست. البته به راحتی می‌توان به ناهماهنگ بودن نسبی کابینه‌های دولت‌های قبل اشاره کرد. این شکاف در بالاتر از کابینه بین قوای سه‌گانه نیز هرازگاهی وجود دارد. تمام این مسایل به عدم توجه مسئولان به بحث و مقوله ارتباطات با مردم، نگاه کارشناسانه عمیق به بحث مردم‌داری یا همان علم روابط عمومی است.
امروزه هیچ کشور توسعه‌یافته‌ای نیروهای مستعد و توانمند خود را درگیر مبارزه با مشکلات نمی‌کند، بلکه با تسلط کافی و کامل و شناخت مشکلات علاج قبل از واقعه می‌کند و انجام این امر با شناخت ابعاد مساله ممکن است. که این شناخت و دیدگاه را باید واحد روابط عمومی به یک مدیر، وزیر و یا رییس جمهور بدهد.
عملا در بیانی ساده و به دور از علم و تخصص، روابط عمومی را چشم و گوش و زبان گویای یک مجموعه و یا یک دولت می‌دانند. البته موضوع علم روابط عمومی و جایگاه روابط عمومی‌ها در کشور ما دارای سابقه ۲۵ ساله است که متاسفانه در ارزیابی آن نمی‌توان به نقاط مثبت و امیدوارکننده‌ای اشاره کرد. افرادی که در جایگاه روابط عمومی‌ها قرار می‌گیرند، اکثرا بدون تخصص و عدم توان در برقراری ارتباطات اجتماعی و عمومی هستند. هر چند که نباید نقش مدیران سازمان‌ها را در تعیین مدیران روابط عمومی از ذهن دور کرد. همچنین اکثر مدیران به این دلایل هیچ گاه حاضر به پاسخگویی به هیچ مرجعی در خصوص کارهای خود نبوده‌اند، لذا نگاه آنان در طی این سال‌ها به واحد روابط عمومی فقط جنبه تشریفاتی و تبلیغاتی دارد. جای تاسف است که امروزه شاهدیم بسیاری از افراد که در زمینه‌های دیگر قابلیتی ندارند به روابط عمومی سازمان‌ها و یا ارگان‌ها فرستاده می‌شوند. حتی می‌توان به مواردی اشاره کرد که مسئول روابط عمومی دارای کمترین جذابیت حرفه‌ای، تحصیلی، اخلاقی و شعور اجتماعی است! البته به تناسب هر چقدر که این مجموعه مورد تضعیف قرار گیرد، به همان اندازه اگر مدیری توانمندی‌هایی در زمان تصدی خود داشته است، نمود پیدا نمی‌کند و اگر مدیری هم لایق احراز پست خود نبوده و عملکرد ضعیف مدیریتی او بر همگان نیز بارز باشد، باز هم پوشیده می‌ماند.
آقای دکتر احمدی‌نژاد، بارها به مساله مدیریت در کشور، پاسخگو بودن مدیران به مردم، شایسته‌سالاری در عرصه کار و تلاش و مشارکت مردم در امور کشور اشاره کرده‌اند و حتی در خصوص جامه عمل پوشیدن به این شعارهای خود از کابینه ۷۰ میلیونی نام برده‌اند و بسیاری از کارشناسان معتقدند منتظر کابینه شگفتی‌ها هستیم. بنابراین تا بتوان بدنه پوسیده مدیریت را که بسیاری از نخبگان و دلسوزان به طور قطع انتخاب ریاست جمهور منتخب را وظیفه شرعی و دینی خود می‌دانستند، ترمیم کرد، چاره‌ای جز این نیست که براساس واقعیات جامعه و مشکلات ملموس مردم حرکت کرد؛ آن هم میسر نمی‌شود مگر اینکه ایشان و کابینه آینده‌اش نگاهی جدید به موقعیت روابط عمومی‌ها داشته باشند. باید در کابینه جدید نشان داده شود که روابط عمومی‌ها حلقه واسطه پاسخگویی مدیران به مردم هستند. مردم باید بتوانند با منابع و گزارش‌های درست از عملکرد مسئولان خود مطلع گردند. چه چاره‌ای بهتر از اینکه ما به مقوله روابط عمومی و مردم‌داری نگاهی ژرف‌اندیش داشته باشیم.

نویسنده : نوید اسدپور

منبع : انجمن روابط عمومی ایران