شوق یادگیری، توفان مغزی

بی شك مهمترین شرط در تمركز حواس، علاقه است . هرچه علاقه فرد به یك موضوع بیشتر باشد ، تمركز فكر وی بر آن بیشتر خواهد بود. متخصصان حافظه و یادگیری معتقدند هنگامی كه شخص اظهار می دارد « من حافظه ندارم » به او می گوییم : نشانی منزل مسكونی ات را می دانی ؟ چون وی پاسخ مثبت می دهد ، می گوییم پس تو حافظه داری . اگر نداشتی نباید هیچ نشان و تظاهری را از داشتن حافظه نشان می دادی .
ولی شخص اصرار می كند «من حافظه ندارم »، یا «حافظه من خیلی بد است» چون درس جغرافی را كه دیشب خوانده بودم به خاطر نمی آورم. وقتی به زندگی او وارد می شویم ، متوجه می شویم به بازی فوتبال علاقه زیادی دارد. از او در این باره سؤال هایی جزیی و حاشیه ای می پرسیم، با كمال تعجب مشاهده می كنیم او حتی شماره پیراهن بازیكنان ، باشگاه آنها و نتایج مسابقه های قبلی آنها را به خاطر دارد. چه حافظه توانایی .
وقتی شما به موضوعی علاقه داشته باشید ، خود به خود بر آن متمركز می شوید . بیشتر دقت می كنید و به راحتی آن را به حافظه می سپارید و بعد هم خیلی راحت به خاطر می آورید . اساساً تمركز حواس و حافظه لازم و ملزوم همدیگرند. معمولاً علاقه بیشتر به تمركز بیشتر و مرور ذهنی بیشتر به خاطر سپاری بهتر می انجامد.
طبیعی است یاد آوری سریع تر مشروط به علاقه است وتا علاقه نباشد تمركز نیز وجود نخواهد داشت و تا تمركز نباشد ، حافظه نیست و تا ذهن آماده نباشد ، یادگیری و موفقیت آموزشی فراهم نخواهد بود، لذا می بینیم كه بنیان تمام موفقیت های تحصیلی و همچنین شغلی و دیگر موفقیت ها هما ن علاقه است .
آنجا كه شما علاقه دارید ، قطعاً موفقیت و پیشرفت دارید. هنگامی كه از عدم تمركز حواس خود گله دارید، وقتی غرق دیدن فیلمی مهیج یا تماشای مسابقه ورزشی مورد علاقه خود یا بازی شطرنج یا خواندن یك رمان جالب یا حل جدول و یا مطالعه یك درس مورد علاقه تان هستید ، نسبت به سر و صدا ، حضور دیگران یا عوامل حواس پرتی دیگری كه در محیط اطراف تان هست، هیچ واكنشی نشان نمی دهید ، كه این نشان از تمركز عالی شما دارد. چنانچه به موضوعی علاقه دارید ، دوست دارید درباره آن بیشتر بدانید و میل به فراگیری بیشتر موجب می شود تمركز بهتری داشته باشید ، از طرفی هر چه بیشتر فرا بگیرید و بیشتر بدانید ، علاقه شما به مطلب بیشتر می شود و باز علاقه بیشتر ، میل به فراگیری بیشتر و...
اما باید مطالب زیادی مطالعه كنید و در این مطالعه تمركز حواس داشته باشید تا بتوانید یاد بگیرید و به خاطر بسپارید و در نتیجه به موفقیت تحصیلی دست یابید . طبیعی است خیلی از درس ها یا مطالب عمومی مورد علاقه ما نیستند ، با آنها چه كار كنیم ؟ مسلماً نمی توانیم مطالعه درس یا مطالب را كنار بگذاریم و فقط درس ها یا مطالب مورد علاقه خود را مطالعه كنیم. تنها راه حل این است ، كه به طریقی خود را به آنها علاقه مند كنیم . چگونه درس بخوانیم ؟
این سؤالی است كه اكنون در ذهن شما ایجاد شده است ، شما مجبورید درس ها و یا مطالبی را بخوانید كه به آنها هیچ علاقه ای ندارید و واقعاً نمی دانید با این بی علاقگی و در نتیجه عدم تمركز و در نتیجه عدم یادگیری در آن درس چه كنید . به هر حال هر كس ممكن است از یك یا چند درس اصلاً خوشش نیاید اما در عین احساس این بی علاقگی، ضرورت ایجاد علاقه را هم احساس می كند.
توجه به نكات اصلی ، یعنی برجسته ترین چیزها ، الزامی است، زیرا تسلط بر تمام جزئیات موضوعی غیر ممكن است . هنگامی كه فرد مهارت لازم را در كاری به دست آورد ، اعمال ابتدایی به صورت یك كار عادی در می آید و دیگر به تمركز روی آنها نیازی نیست و قدرت تمركز برای كارهای بزرگتر آزاد می شود .
● اطلاعات اولیه
به احتمال قوی مهمترین راه ایجاد علاقه ، كسب اطلاعات اولیه در باره موضوع مورد نظر است. هرچه اطلاعات اولیه شما و دانسته های ابتدایی شما در زمینه موضوع بیشتر باشد خود به خود كشش بیشتری برای فراگیری آن خواهید داشت . در نتیجه تمركز بهتری در آن به دست خواهید آورد . این همان ارتباط علاقه و میل به فراگیری است.
هر چه می توانید اطلاعات اولیه و سطحی خود را افزایش دهید، چه این اطلاعات در راستای موضوع باشند و یا نباشند . برای مثال ، در درس فیزیك قبل از این كه فرمول های پیچیده اصطكاك را مطالعه كنید ، لازم است به كسب اطلاعات اولیه و ابتدایی درباره اصطكاك بپردازید ، اگر چه این مطالب پیش پا افتاده ، سطحی و بی ارتباط با آن فرمول های پیچیده به نظر می رسند ، اما شور و شوق و میل به فراگیری و در نتیجه تمركز حواس شما را افزایش خواهد داد.
● اهمیت مطالعه قبل از ورود به كلاس
شاید تا به حال به این موضوع فكر كرده باشید كه چرا دبیران و استادان شما این قدر به شما تأكید می كنند قبل از ورود به جلسه بعدی ، مطالعه سطحی و اجمالی و سریعی بر آنچه قرار است تدریس شود داشته باشید . علت این تأكید به خاطر همین تأثیر اطلاعات اولیه است . با دانستن اطلاعات اولیه شوق یادگیری و جذبتان فراوان تر می شود و به یقین درك بهتری از صحبت های مدرس خواهید داشت . هرچه بار بیشتری روی حافظه خود بگذارید قوی تر شده و هر چه بیشتر به آن اعتماد كنید قابلیت اعتمادش بیشتر می شود .
● چگونگی اطلاعات اولیه
برای كسب اطلاعات اولیه باید دقت شود این اطلاعات ، ویژگی های لازم را داشته باشند . هر مطلبی نمی تواند اطلاعات اولیه تلقی شود . باید به خاطر داشته باشیم اطلاعات اولیه قرار است در ما شوق و رغبت ایجاد كند و ما را به فراگیری بیشتر وادارد، بنابراین:
۱) اطلاعات اولیه باید ساده باشند:
اگر شما در ابتدا مطالب دشوار و سخت را جست وجو كنید و به آنها توجه نشان دهید ، به جای علاقه مند شدن به آنها بیزار می شوید، اطلاعات اولیه باید ساده ترین مطالب باشند.
۲) اطلاعات اولیه باید كم حجم باشند :
با وجود آن كه اطلاعات اولیه فراوانی در اختیار شماست كه همگی ساده اند ، توصیه می شود همه این اطلاعات را یكجا نگیرید. یكی از اصول مهم یادگیری و قوانین پایه ای حافظه این است : یادگیری تدریجی است . اگر شما ۹ ساعت مطالعه مستمر جغرافی را در یك روز به یك ساعت مطالعه در ۹ روز تبدیل كنید و یا ۱۸ ساعت مطالعه پشت سر هم در یك روز را به ۶ ساعت مطالعه در ۳ روز تقسیم كنید ، بازده فوق العاده بیشتری خواهید داشت. یادگیری یك باره مطالب ، شما را زود خسته و بی علاقه می كند . درست مثل آن كه بخواهید در یك روز از صبح تا شب نیمی از كتاب را یاد بگیرید . اصل یادگیری تدریجی هم بر ایجاد علاقه استوار است. اطلاعات فراوان و یكباره به راحتی شما را از آن درس بیزار می كند.
۳) اطلاعات اولیه باید به شكل خوبی ارائه شوند:
انتقال اطلاعات اولیه به شكلی خوب و دوست داشتنی، شوق شما را برای فراگیری بیشتر افزایش می دهد . آموزگاری را به خاطر بیاورید كه مطالب را به زبانی خوشایند به شما انتقال می دهد و در همان روز آن چنان تأثیری بر شما می گذارد كه شیفته آن درس می شوید .
وقتی كه مشغول درس خواندن هستید، مانند آموزگارتان مطالب را به شكلی زیبا برای خود بیان كنید و در خود علاقه ایجاد كنید ، بویژه درس هایی كه آموزگار شما آنها را خشك و جدی و نه چندان خوب ارائه می دهد ، حتماً از این روش استفاده كنید .
۴) به كاربردهای علمی مطالب علمی فكر كنید:
كاربرد مطالب را در زندگی خود جست وجو كنید قبل از آن كه به سراغ مفاهیم پیچیده اصطكاك بروید به این فكر كنید كه زمستان ها در هوای سرد ، دستان خود را به هم می مالید تا گرم شوند . قبل از این كه مثلثات بخوانید به این فكر كنید كه تمام حركات كشتی ها روی اقیانوس ها براساس نسبت های مثلثاتی انجام می گیرد .
قبل از این كه شیمی بخوانید و واكنش های گرما زا و گرماگیر را بفهمید به این فكر كنید كه اخیراً چیزی به نام بخاری جیبی اختراع شده كه در زمستان دست های شما را گرم می كند. قبل از این كه گرانیگاه و مركز ثقل چیزی را بیاموزید به این فكر كنید كه چرا برج معروف پیزا در ایتالیا با همه كج بودنش فرو نمی ریزد .
بعضی از مطالب كاربردهای رفتاری دارند، می توانیم قبل از خواندن آنها به این كاربرد هایشان فكر كنیم. برای مثال، قبل از این كه بخوانیم هفته دوم تا ششم زندگی جنینی مقارن با رشد سریع و اختصاصی شدن اندام ها و دستگاه های مختلف بدن است به این فكر كنیم كه سلامت یا عدم سلامت جسمی و روانی مادر و پدر چه تأثیری بر جنین دارد و رفتارهای مناسب والدین و اطرافیان آنها چگونه می توان باشد. قبل از این كه قانون عمل و عكس العمل نیوتن را بخوانیم به این فكر كنیم كه تمام اعمال ما به خود ما باز می گردد و به قول شاعر : هرچه كنی به خود كنی ، گر همه نیك و بد كنی . قبل از این كه قاعده «هوند » را در شیمی بخوانیم ، تا زمانی كه هر یك از اربیتال های هم انرژی ، یك الكترون نگرفته باشد ، هیچ یك از آنها پر نمی شود به این فكر كنیم كه ما هم باید در همه زمینه های زندگی به موازات هم پیشرفت كنیم .
رشد یكجانبه ، قانون طبیعت نیست و به همین خاطر محكوم به شكست است ، اگر در زمینه مالی داریم پیشرفت می كنیم در زمینه معنوی هم باید با همان سرعت به پیش رویم ، اگر در زمینه علمی موفقیت كسب می كنیم ، باید در عمل به همان اندازه موفق شویم، اگر در زندگی اجتماعی به مراتب عالی می رسیم باید در زندگی خصوصی هم خود را به همین مراتب عالی برسانیم . خلاصه آن كه اجازه ند هیم كه در یك زمینه از سایر زمینه ها عقب بیفتیم ، درست مانند اتم های عناصر كه قاعده هوند را اجرا می كنند .
اگر كمی دقیق شوید و ذهن خود را به كار بیندازید كاربرد تمامی علوم را در لحظه لحظه زندگی خود حس می كنید و هرچه بیشتر آمیختگی دانش را با زندگی روزمره درك كنید علاقه مند تر و مشتاق تر می شوید . در واقع دانش بشری از دقت كردن به زندگی ساده و طبیعی پدیدار شده است . اطلاعات اولیه مهمترین قانون علاقه مندی است .
نقش اطلاعات اولیه بسیار مهم است . وقتی شما به تماشای مسابقه فوتبال مشغولید ، همین كه اطلاعات مختصری در باره آن داشته باشید ، مثلاً بدانید كه خطا در محوطه ۱۸ قدم ، ضربه پنالتی را برای تیم مقابل به ارمغان می آورد ، باتمركز و علاقه بیشتری آن را دنبال می كنید تا مادر بزرگ شما كه هیچ اطلاعات اولیه از فوتبال ندارد و تصور می كند ۲۲ نفر بیهوده به دنبال توپ از این سو به آن سو می دوند. مسلماً مادر بزرگ شما خیلی متعجب می شود وقتی شمارا بی خبر از اطراف خود آنچنان غرق تماشای فوتبال می بیند.
امروزه از این روش برای علاقه مند كردن افراد به موضوعات خاص استفاده می كنند ، تصویر یك فوتبالیست مشهور را داخل یك بسته آدامس می گذارند و زیر آن نامش را می نویسند . هیچ وقت سوابق ورزشی او را به صورت اطلاعیه در بسته آدامس نمی نویسند، چرا كه همین قدر كافی است. به همین سادگی و كم حجمی و به خوشایندی شیرینی آدامس كافی است كه شما خود به خود به هر خبری درباره او متمركز و حساس شوید.
باید دقت داشت ، اطلاعات اولیه ای از دروس قبل ، از گفته های آموزگار و یا از صحبت دوستان به شما در جست وجوی یافتن اطلاعات اولیه و یا آموختن آن درس كمك می كند. این همان چیزی است كه می گویند اگر در هردرس از پایه قوی باشید و مطالب آن را اساسی بخوانید، راحت تر نیز موضوع را فراخواهید گرفت. مثلاً قبل از فراگیری انتگرال ، باید مفهوم مشتق را دریابید. قبل از آن كه حد را بفهمید نمی توانید مشتق را درك كنید و برای فهمیدن حد باید هندسه را خوب یاد گرفته باشید كه پایه آن هم تصاعد عددی است .
بعضی ها وقتی می خواهند درسی را یكباره بخوانند یكباره به سراغ فرمول ها و حفظ آنها می روند و چون كاری را از وسط شروع كرده اند و اطلاعات زمینه ای و پایه ای ندارند ، درست و اساسی آن را فرا نمی گیرند و بی علاقه و كلافه می شوند. درست مثل این كه شما بخواهید یك سریال تلویزیونی را از قسمت دهم تماشا كنید. تا كسی به شما درباره ۹ قسمت گذشته توضیحاتی ندهد ( البته ساده و مختصر و كم حجم ) شما به تماشای قسمت دهم علاقه چندانی پیدا نمی كنید .آنچه مهم و ضروری است ، این كه باید پیش از مطالعه هر درس یا موضوع خاص ، دانسته های قبلی خود را مرور كنید و با فراگیری اطلاعات اولیه خود را علاقه مند و متمركز به این موضوع سازید.توجه كردن و تمركز كردن بر نكات اصلی ، یعنی برجسته ترین چیزها ، الزامی است زیرا تسلط بر تمام جزئیات یك موضوع غیر ممكن است. خواندن هر چیز، بیش از نگاه كردن به كلمات آن است. خواندن به تفكر و درك مفاهیم نیاز دارد و همین طور هم آموختن ، وقتی كه دقت شما در تسخیر اندیشه های پنهان و گریزان است ، آموختن امكان ندارد .
● چگونه می توان تمركز حواس داشت
همه ما توانایی متمركز شدن را داریم ، نوشتن یك داستان، نواختن پیانو یا مجذوب یك فیلم داستانی شدن همگی به تمركز نیاز دارد . ولی گاهی اوقات افكار ما پراكنده است و ذهنمان از موضوعی به موضوع دیگر كشیده می شود. در چنین مواقعی كه نیاز داریم یاد بگیریم چگونه حافظه را تقویت كنیم ؟تقویت حافظه عبارت است از یادگیری های منظم ذهنی و مرتب كردن عواملی كه به یكباره به ذهن ما خطور می كنند .
● پرورش ذهن آشفته
پرورش تمركز ، یك مهارت است . پرتاب توپ بسكتبال به طرف حلقه ، تایپ كردن و یا مطالعه ، نیاز به مهارت دارند. یك مهارت نیز به تمرین و ممارست نیاز دارد ، همان طور كه وقتی دارویی را مصرف می كنید ، این دارو در بدن تان بدون كمك شما عمل می كند و با كارهای روزمره تان تداخلی ندارد. درباره یك موضوع هم همین طور است و نباید با ورود افكار دیگر به هم بریزد .
عمل تمركز ، به تمرین احتیاج دارد. شاید در هنگام شروع تمرینات ، ابتدا تغییرات كمی را حس كنید ولی پس از ۴تا۶ هفته كه از پرورش ذهن و یادگیری مهارت ها گذشت، متوجه پیشرفت های قابل توجهی خواهید شد و پس از مدت كوتاهی در می یابید كه چه سال هایی را برای تقویت حافظه و تمركز ذهنتان هدر داده اید.
● تمرینات تكنیكی برای پرورش ذهن
۱) حواس خود را جمع كنیم
۲) روش عنكبوتی
۳) فرصتی برای افكار مزاحم
روش هایی كه مفید و مؤثرند، استفاده كنید و حداقل به مدت ۳ روز آنها را به طور صحیح به كار ببندید. اگر متوجه تغییرات كمی شدید ، پیشنهاد می شود تمرینات خود را ادامه دهید چون در تمركز ذهن شما مؤثر خواهد بود. همچنین می توانید در محیط اطرافتان نیز تغییراتی بدهید كه ممكن است برای شما مفید باشند.
● روش عنكبوتی
این روش نیز یكی دیگر از تكنیك هایی است كه پایه و اساس تمركز است و به شما كمك می كند تا تمركز داشته باشید و از حواس پرتی جلوگیری كنید. اگر تار عنكبوتی را تحریك كنید ، تار تكان می خورد و عنكبوت نسبت به ارزش تار ، از خود واكنش نشان داده و می خواهد علت حركت رابیابد ، ولی وقتی چندین بار این عمل را تكرار كنید ، خواهید دید كه عنكبوت ، دیگر نسبت به حركت تار عكس العملی از خود نشان نمی دهد و متوجه می شود كه حشره ای به دام او نیامده است.
این روش را یاد گرفته و ذهن خود را پرورش دهید و در برابر حواس پرتی تسلیم نشوید . وقتی كسی داخل اتاق می شود یا وقتی در با صدای بلند به هم می خورد ، نباید به خودتان اجازه دهید كه حواستان پرت شود . شما باید تمركزتان را برای هدفی كه در ذهن دارید، حفظ كنید. برای مثال در یك كنفرانس كلاسی اجازه دهید دیگران جلوی شما حركت كنند و سرفه كنند بدون اینكه به آنها نگاه كنید. فقط بین خودتان و كنفرانس ، تونل ارتباطی ویژه ای ایجاد كنید و بگذارید آنها از این تونل خارج باشند و یا وقتی كه با كسی صحبت می كنید ، حواستان فقط به او باشد و به صورتش نگاه كنید و از حرف هایی كه می زند یادداشت بردارید ، بگذارید همه چیز از ذهنتان خارج شود و به هیچ چیز جز او توجه نكنید .
● فرصتی برای افكار مزاحم
در طول روز ، زمان ویژه ای را به فكر كردن درباره مسائلی كه به ذهن شما خطور می كنند و تمركز تان را به هم می زنند اختصاص دهید . به طور مثال ساعت ۴‎/۳۰ تا ۵ بعد از ظهر زمانی است كه شما می توانید به این افكار بپردازید . هنگامی كه این افكار مزاحم در طول روز به ذهن شما خطور كرد و موجب نگرانی شما شد ، به یاد آورید كه زمان ویژه ای برای آنها در نظر گرفته اید و اجازه دهید كه از ذهن شما خارج شوند. كسانی كه از این روش استفاده كرده اند ، توانسته اند ۳۵ درصد از افكار مزاحم را در طول ۴ هفته در خود كاهش دهند و این تغییر بزرگی است .
● گام های اساسی این روش عبارتند از :
۱) زمان ویژه ای را هر روز به این افكار اختصاص دهید .
۲) وقتی افكار مزاحم وارد ذهن شما شدند ، بدانید كه زمان خاصی را برای فكر كردن به آنها گذاشته اید .
۳) با روش «حواست را جمع كن» هم می توانید این افكار را از ذهن خارج كنید .
۴) به خودتان اطمینان بدهید حتماً در زمان خاصی به این افكار مزاحم كه تمركز تان را بر هم زده اند ، فكر خواهید كرد.
● دیگر روش های ذهنی
۱) چوب خط زدن برای افكار مزاحم:
كارت های كوچكی درست كنید و آنها را به ۳ قسمت مساوی تقسیم كنید . یك قسمت را به صبح ،قسمت دیگر را به بعد از ظهر و قسمت سوم را به شب اختصاص دهید. هربار تمركزتان به هم ریخت و حواستان پرت شد ، یك خط در قسمت مخصوص آن بكشید. برای هر روز یك كارت برای خود تهیه كنید . وقتی به اندازه كافی ماهر شدید خواهید دید تعداد خط ها روز به روز كاهش می یابد و این واقعاً جالب و هیجان انگیز است.
۲) زمان استراحت:
استراحت كوتاهی برای خودتان در نظر بگیرید . هنگامی كه استراحت می كنید ، اكسیژن بیشتری به مغزتان می رسد . بلند شوید و برای چند دقیقه در اتاق قدم بزنید . وقتی ما برای مدت طولانی می نشینیم ، خون بدن ما به دلیل نیروی جاذبه ، به طرف پائین ترین نقطه بدنمان ، یعنی پاها كشیده می شود.
ماهیچه های ما همانند یك پمپ عمل می كنند و هنگامی كه ما راه می رویم ، خون را به طور یكنواخت به سرتاسر بدن ما می رسانند، در نتیجه اكسیژن بیشتری به مغز می رسد و موجب احساس شادابی و نشاط در بدن می شود.
۳) عوض كردن موضوع:
بسیاری از دانش آموزان به وسیله تغییر دادن موضوع مطالعه ، به تمركز شان كمك می كنند ، شما هم می توانید موضوعات متفاوتی را در نظر گرفته و با عوض كردن عنوان درس هایی كه باید مطالعه كنید ، آنها را منظم كنید .
۴) جایزه و پاداش:
هنگامی كه كاری را به طور كامل انجام دادید ، به خودتان پاداش دهید . كار شما ممكن است خیلی كوچك باشد و یا شاید یك مسئولیت بزرگ كه شما باید آن را به پایان برسانید . پاداشی كه برای خودتان در نظر می گیرید ، ممكن است قدم زدن در اطراف ساختمان ، یك لیوان آب و یاخواندن یك مطلب جالب و خنده دار در روزنامه باشد. برای پروژه های مخصوص ، مانند پروژه پایان ترم یا دوره كردن یك كتاب حجیم ، پاداش و جایزه ویژه ای در نظر بگیرید كه اگر آنها را انجام دادید برای خودتان مثلاً یك پیتزای مخصوص بخرید، به سینما بروید و یا بعد از ظهر تلویزیون تماشا كنید . بعضی از جایزه ها می توانند خیلی بزرگ باشند از این جوایز برای تكالیف سخت یا طرح های طولانی استفاده كنید. وقتی كار بزرگی را انجام دادید ، از پاداش های معمولی استفاده نكنید .
● افزایش فعالیت ها
چنانچه یك مطلب را سرسری بخوانید ، تمركز شما به راحتی برهم می ریزد. در عوض برای هر قسمت ، متفكرانه به دنبال پرسش بگردید . برای این مرحله باید بگویید « چگونه می توانم سطح فعالیتم را در هنگام مطالعه بالا ببرم؟» سپس مطالعه كنید تا جواب این پرسش را پیدا كنید . پرسش هایی كه برای هر قسمت طرح می كنید مركزیتی به افكار شما می دهند و موجب می شوند كه روی مطلب مورد مطالعه مسلط شوید .
همچنین هنگامی كه درس می خوانید می توانید فهرستی از پرسش ها را تهیه كنید و برای پیدا كردن جواب پرسش ها ، به درس گوش دهید . هر از گاهی ، مكان خود را تغییر دهید . در جایی كه خیلی سرد است ، ننشینید، جا به جا شدن ، به حركت خون در بدن كمك می كند و موجب می شود اكسیژن بیشتری به مغز شما برسد و شاداب و سرحال باشید. با كنترل این عوامل می توانید تمركز حواس داشته باشید.
● عواملی كه قابل كنترل هستند
۱) سطح انرژی خود را تعیین كنید:
چه زمانی از روز ، انرژی شما در سطح بالایی قرار دارد ؟ چه زمانی انرژی شما پائین است؟ مطالعه درس های دشوار به انرژی زیادی نیاز دارد . امروزه بیشتر دانش آموزان، مطالعه درس های سخت را در زمانی كه خیلی خسته اند ، به تأخیر می اندازند ، وقتی شما خسته هستید ، تمركز داشتن بسیار مشكل است و درس خواندن در این مواقع نتیجه معكوس دارد . درس های مشكل باید زمانی مطالعه شوند كه انرژی شما در اوج خود قرار دارد ، مطالعه درس های آسان را می توانید بعد از درس های مشكل قرار دهید .
۲) نور:
استفاده از نور كافی در هنگام مطالعه یك عامل اصلی به حساب می آید ، برای این كه چشمانتان خسته نشوند از نور مستقیم و همچنین نور خیلی كم استفاده نكنید.
۳) میز و صندلی:
هنگام مطالعه ، روی یك صندلی معمولی كه خیلی هم راحت نباشد ، پشت میز بنشینید. فراموش نكنید كه روی تختخواب ، درس نخوانید چرا كه تختخواب برای خوابیدن و استراحت كردن است ، نه برای درس خواندن!
۴) وضع بدن و حالت بدن:
صاف و درست نشستن به تمركز شما كمك می كند .
۵) علامت و نشانه:
اصلاً معطل نكنید ، همین حالا بلند شوید و برگه ای را روی در بچسبانید و روی آن بنویسید : «من به آرامش نیاز دارم ، لطفاً اجازه دهید درس بخوانم.» یا «لطفاً آرامشم را بر هم نزنید . متمركز شدن، كار دشواری است ، با رفتنتان به من كمك كنید » بعضی اشخاص بی ملاحظه ممكن است نسبت به خواهش های شما بی تفاوت باشند. از آنها بخواهید بعداً بیایند اگر آنها اتاق را ترك نكردند ، تمرین كنید كه نسبت به آنها بی توجه باشید .
۶) تلفن ها را جواب ندهید:
در هنگام مطالعه نسبت به تلفن ها بی تفاوت باشید. بله ممكن است شما یك تلفن را از دست بدهید ، ولی حفظ تمركز شما مهمتر است . ممكن است از این به بعد این روش در زندگی شما مفید واقع شود .
۷) كجا بهتر درس را می فهمید:
فكر كنید كجا تمركز تان بالاست. اغلب ، درس خواندن در جایی كه شما زندگی می كنید ، دشوار است . بنابراین گوشه ای از یك كتابخانه را كه آرام است و دری وجود ندارد كه مردم مرتب از آن رفت و آمد داشته باشند و نه پنجره ای دارد كه منظره پشت آن موجب حواس پرتی شود را برای درس خواندن انتخاب كنید. بعضی از دانش آموزان در جایی كه زندگی می كنند بهتر می توانند درس بخوانند. در هر صورت ، مهم خود شمایید .
۸) شنیدن موسیقی:
اگر هنگام مطالعه به موسیقی نیاز دارید نوعی از آن را انتخاب كنید كه ضربآهنگی نسبتاً یكنواخت داشته باشد . موسیقی های بی قاعده ، به راحتی ذهن را منحرف می كنند. اگر از یك موسیقی یكنواخت استفاده كنید، صدایی كه در محیط اطراف تان پخش می شود ، حواس پرتی شما را به حداقل می رساند ، رادیوی شما هم می تواند یك منبع خوب و در عین حال ارزان برای صداهای یكنواخت باشد.
۹) زمان كافی برای انجام دادن كارها:
ابتدا تخمین بزنید برای هر درس چند ساعت در هفته به مطالعه نیاز دارید. سپس فهرستی شامل تمام كارهایی كه باید در طول هفته انجام دهید ، تهیه كنید مثل : كلاس ها ، جلسات ، غذا خوردن ، لباس شستن و غیره، آنگاه یك زمان ویژه برای درس خواندن در جدول قرار دهید . حالا وقتی درسی را مطالعه می كنید، نگران درس ها و كارهای دیگرتان نیستید چون می دانید كه برای همه آنها وقت كافی دارید.
جدول زمانی خود را طوری طراحی كنید كه قابل تغییر باشد . مثلاً ، بتوانید برای مطالعه درسی كه به وقت بیشتری نیاز دارد و مطالعه آن در زمان مخصوص انجام نشده تغییر كوچكی را در جدول زمان بندی ایجاد كنید و به مطالعه خود ادامه دهید . نهایت این كه مهارت تمركز به شما كمك می كند به خودتان اطمینان داشته باشید. چون توانایی این را دارید هر آنچه را قبلاً خوب به آن توجه كرده اید و روی آن تمركز داشته اید ، به یاد آورید.
در پایان آنچه به نظر می آید تا درباره علاقه مندان به فراگیری از باب اطمینان به نتیجه تلاش و همت شان گوشزد شود این است : بخوانید و بخوانید تا بدانید ، بدانید و بدانید تا معتقد شوید، معتقد شوید تا عمل كنید ، عمل كنید تا نیرومند شوید و به خویشتن اعتماد كنید كه عمل، مظهر اعتقاد است.

سید ابوالفضل حبیبی

منبع : روزنامه ایران