دوشنبه, ۱ بهمن, ۱۴۰۳ / 20 January, 2025
مجله ویستا
اسلام و الگوی مصرف
●مصرف گاز
گاز , یكی از گنجینه های پرارزش طبیعت است كه نقش مهمی در زندگی امروز ما ایفا می كند. این ماده , مانند نفت , ذغال سنگ و دیگر مواد سوختی , سهم مهمی را در پیشبرد اهداف تمدن بشری , به خود اختصاص داده است و نقش مهم تری در زندگی آینده بشر خواهد داشت . گاز طبیعی , گازی است بی بو , بی رنگ و بی شكل , كه قابل اشعال بوده و اگر سوزانده شود , مقدار قابل توجهی انرژی در اختیار ما می گذارد , و برخلاف سایر مواد سوختی , هوا را بسیار كم تر آلوده می كند , گاز طبیعی , ۳۰ تا ۴۰ درصد , كم تر از دیگر سوخت های فسیلی , (۱ ) گاز كربنیك و ۷۰ درصد , كم تر از بنزین , گاز خطرناك مونواكسیدكربن تولید می كند. هم چنین میزان گوگرد و ذرات معلق كه از آلوده كننده های اصلی هوا هستند , در وسایل نقلیه گاز سوز , به صفر می رسد. این گاز می تواند حرارت و انرژی را به میزان دلخواه , در اختیار ما بگذارد و به همین دلیل , امروزه به مقدار زیاد در جهان مصرف می شود . (۲ ) همه این واقعیات , دلایل روشنی است بر ضرورت صرفه جویی در مصرف گاز و استفاده صحیح از آن .
●مصرف گاز و مسئله حفظ جان
كم تر روز یا هفته ای است كه رسانه های گروهی و مطبوعات اخبار و گزارش های تاسف بار در زمینه مسمومیت ها و تلفات ناشی از نشت گاز و استفاده نادرست از وسایل گازسوز منتشر نكنند , و این در حالی است كه « وجوب حفظ جان » از احكام اولیه و روشن اسلام است و هیچ كس حق ندارد با اقدامات نسنجیده و غیراستاندارد , جان خود و دیگران را در معرض تهدید و خطر قرار دهد. چنان كه به نقل از امام علی علیه السلام می خوانیم : « لا تلق نفسك الی التهلكه , (۳ ) خود را به هلاكت و نابودی میانداز . » و امام رضا علیه السلام در پاسخ مامون عباسی , آن گاه كه ایشان را ـ در صورت نپذیرفتن ولایتعهدی ـ تهدید به مرگ نمود , فرمود : « قد نهانی الله عز و جل ان القی بیدی الی التهلكه , (۴ ) خداوند , مرا از این كه خود را به هلاكت و نابودی بیندازم نهی كرده است . » فقیه بزرگ جهان اسلام , علامه حلی در اشاره به همین حكم روشن شرعی و عقلی می نویسد : « ان الالقا بالید الی التهلكه منهی عنه قطعا , (۵ ) خویشتن را با دست خود , به هلاكت و نابودی انداختن , به طور قطع , مورد نهی است . »
از این رو وظیفه همگان است با اقدامات پیش گیرانه و توجه به توصیه های مسئولان امر , این گونه خطرات و صدمات را به حداقل برسانند.
●برخی توصیه ها در زمینه مصرف بهینه گاز
ممكن است در نتیجه مصرف بی رویه گاز و انشعابات متعدد و بی ضابطه توسط برخی , گاز مصرفی در اماكن دیگر , دچار افت فشار و پایین آمدن میزان بهره وری آن شود و در نتیجه ساكنان آن اماكن , متضرر گردند و یا در امور آنان اختلال پیدا شود. از این رو , می توان براساس وجوب حفظ جان ـ كه توضیح آن گذشت ـ و نیز با توجه به حرمت شدید اسراف فرافردی , استفاده نادرست از گاز و بهره برداری غیراستاندارد از وسایل گازسوز را ناروا و غیرمجاز اعلام كرد. در زیر ـ از باب رجوع به عرف خاص ـ به برخی از مهم ترین توصیه های كارشناسان امر , در زمینه مصرف بهینه گاز اشاره می كنیم . (۶ ) می توان این توصیه ها را به دو دسته بایدها و نبایدها تقسیم كرد :
الف ـ بایدها
۱ ـ استفاده از شیلنگ های لاستیكی تقویت شده (فشار قوی ) به جای شیلنگ های لاستیكی معمولی كه در برابر مواد نفتی و گازی , به سرعت فاسد می شوند.
۲ ـ مسدود كردن شیرهای مصرف كه به وسیله گازسوز وصل نشده و مورد استفاده قرار نمی گیرند با روپوش مخصوص .
۳ ـ بستن شیر مصرف , چنان كه برای مدت طولانی از وسیله گازسوز استفاده نمی شود.
۴ ـ استفاده از بست های فلزی برای محكم كردن شیلنگ های گاز , از یك طرف به وسایل گازسوز و از طرف دیگر به لوله كشی گاز.
۵ ـ استفاده از كف صابون و مانند آن برای آزمایش محل اتصال شیلنگ به لوله گاز و آزمایش خود شیلنگ جهت حصول اطمینان به عدم نشت گاز.
۶ ـ مراقبت از تمیزی و مرتب بودن مشعل های اجاق گاز و ضمائم آن تا گاز بتواند به راحتی و به اندازه كافی به مشعل برسد و با شعله آبی بسوزد.
۷ ـ برخوردار بودن هر وسیله گازسوز به یك دودكش مجزا و مجهز به كلاهك .
۸ ـ انجام گرفتن هرگونه تغییرات و تعمیرات در لوله كشی گاز توسط اشخاص متخصص یا موسسات صلاحیت دار.
۹ ـ خودداری از روشن كردن كبریت , فندك و مانند آن و نیز قطع و وصل كردن كلیدهای برق , در صورت نشت گاز و استشمام بوی آن .
در چنین مواردی , باید ضمن حفظ خونسردی , امور زیر انجام شود :
افراد حاضر , از محل آلوده به گاز دور شوند.
فورا شیر اصلی گاز بسته شود.
در صورتی كه كنتور , برق , در فضای آلوده به گاز قرار نداشته باشد , برق , از فیوز اصلی قطع گردد.
در و پنجره ها باز شوند.
با تكان دادن چیزی مانند حوله پنبه ای مرطوب , جریان خروج هوای آلوده به گاز تسریع شود.
(برای این منظور , نباید به هیچ وجه از پنكه , هواكش و سایر دستگاه های برقی استفاده شود.)
ب ـ نبایدها
۱ ـ اتصال دو یا چند وسیله گازسوز به یك شیر مصرف . هر وسیله گازسوز , باید به یك شیر مستقل وصل باشد.
۲ ـ توسعه لوله كشی داخلی و اضافه نمودن وسایل گازسوز بدون اطلاع مسئولان امر.
۳ ـ تغییر محل رگلاتور و كنتور گاز بدون هماهنگی با مسئولان امر.
۴ ـ استفاده از توری سیمی برای حفاظت رگلاتور در كوچه , چون موجب آسیب دیدگی رگلاتور و لوله می شود.
۵ ـ دستكاری كنتور و رگلاتور .
۶ ـ نصب كردن شیلنگ های گاز در معرض حرارت اجاق گاز و سایر وسایل گازسوز.
۷ ـ استفاده از شعله كبریت و مانند آن برای پیدا كردن محل نشت گاز.
۸ ـ وارد آوردن ضربه به وسیله دیگ و دیگر ظروف سنگین به اجاق گاز , زیرا این عمل , موجب سست شدن اتصالات و نشت گاز خواهد شد.
۹ ـ قرار دادن وسایل گازسوز به خصوص اجاق گاز در محل وزش جریان باد مانند پنجره , مقابل بادبزن برقی و...
۱۰ ـ نصب آبگرمكن گازی در حمام یا اتاقی كه به طور عادی در آن هوا , جریان ندارد , زیرا این كار , موجب كمبود اكسیژن شده و ایجاد خفگی می كند.
۱۱ ـ نصب آبگرمكن دیواری در منازلی كه زیربنای آن ها كم تر از ۵۰ مترمربع است . چون مصرف اكسیژن آبگرمكن های دیواری , بالا است و موجب كمبود اكسیژن در منزل می گردد.
۱۲ ـ تبدیل نمودن بخاری و سایر وسایلی كه با سوخت های دیگر مورد استفاده قرار می گیرند , به نوع گازسوز.
۱۳ ـ قرار گرفتن پرده , لباس , رختخواب , ظرف پلاستیكی و سایر اشیا قابل اشتعال در مجاورت بخاری .
۱۴ ـ وجود زانوی اضافی در مسیر دودكش . زیرا این كار , موجب كندی حركت محصولات احتراق شده و در نهایت , موجب پس زدگی و خفگی ساكنان منزل می شود.
●●نتیجه گیری
این كه مقوله انرژی , از ابعاد گوناگون اقتصادی , سیاسی , زیست محیطی , فقهی و... برخوردار است , نشان از اهمیت داخلی و بین المللی و جایگاه فردی و اجتماعی آن دارد. مردم ما , علیرغم سهیم بودن نسل های آینده در منابع انرژی و با وجود كوتاه بودن عمر این منابع , در بهره برداری از آن ها , زیاده روی كرده و از استانداردهای جهانی در این باب , فاصله زیادی دارند. در بسیاری موارد , زیاده روی در مصرف برق یا درست مصرف نكردن آن , فراتر از اسراف فردی و از نوع اسراف فرافردی خواهد بود. از این رو , باید به صرفه جویی در مصرف برق و استفاده بهینه از آن , فراتر از یك امر اقتصادی به عنوان یك مسئله شرعی نگریست و به توصیه های كارشناسان امر در این باب , توجه كافی نمود.
و این كه برخی روایات , از برافروختن و روشن كردن چراغ پیش از غروب آفتاب , به عنوان كاری پسندیده , یاد نموده اند , دلیل بر روا بودن زیاده روی در مصرف برق نیست , زیرا این روایات , ناظر به خانه های محقر صدر اسلام است كه فاقد دریچه ها و پنجره های بزرگ به سبك امروزی بوده است . خانه هایی كه در ساعات پایانی عصر و به خصوص دقایق پیش از غروب , از نور و روشنایی كافی برخوردار نبوده است وروشن نمودن آن ها با چراغ های كم سو و روغنی آن زمان , اسراف محسوب نمی شده است .
نیز در متون فقهی , از استحباب روشن گذاشتن فضای مساجد حتی در ساعاتی كه خالی از نمازگزار باشند , سخن به میان آمد , كه این مورد , با توجه به اینك كه مصداق تقویت ارزش های معنوی و سبب تعظیم شعائر دینی است , اسراف محسوب نمی گردد. نورافشانی و چراغانی كردن برخی اماكن , در اعیاد مذهبی و شب های میلاد پیشوایان دین (علیهم السلام ) نیز بر همین اساس قابل تحلیل است . ولی برخی مصارف دیگر , مانند بستن حجله به یاد شخص فوت شده و چراغانی كردن آن , فاقد مبنای شرعی است .از منابع بسیار ارزشمند كه نسبت به دیگر منابع انرژی , پیامدهای زیست محیطی كم تری دارد گاز است . این منابع , محدود و متعلق به نسل های حال و آتی است و از سوی دیگر , گاه مصرف بی رویه و نادرست آن , موجب زیان به دیگران و نیز سبب تلفات و خسارت های جانی و مالی است .
از این رو لازم است در مصرف آن صرفه جویی كرد و توصیه های كارشناسان امر در چگونگی استفاده از آن را جدی گرفت .
پاورقی :
۱ ـ سوخت های فسیلی , عبارتند از : گاز طبیعی , ذغال سنگ و نفت كه از بقایای جانوران و گیاهان متعلق به میلیون ها سال پیش به دست می آیند و در زیرزمین قرار دارند و با اكتشاف و استخراج , بیرون آمده و به مصرف می رسند , در این نوع سوخت ها , مقدار زیادی كربن و هیدروژن وجود دارد و انرژی حاصل از سوختن این نوع مواد , عمدتا از تبدیل هیدروژن به بخار آب حاصل می شود. (ر.ك : حسین فقیهی , گاز طبیعی از مبدا تا مقصد , ص ۷ )
۲ ـ ر . ك : حسین فقیهی , گاز طبیعی از مبدا تا مقصد , ص ۷ , ۹ , .۱۱
۳ ـ ابن ابی الحدید , شرح نهج البلاغه , ج ۸ , ص .۹۰
۴ ـ صدوق , علل الشرایع , ج ۲ , ص ۲۳۷ , امالی , ص ۶۸ , عیون اخبار الرضا علیه السلام , ج ۲ , ص .۱۳۹
۵ ـ علامه حلی , الالفین , ص .۱۱۲
۶ ـ در ارائه این توصیه ها , از كتابچه « آیا می دانید » انتشار یافته توسط روابط عمومی شركت ملی گاز ایران , استفاده شده است .
این كه مقوله « انرژی » از ابعاد گوناگون اقتصادی , سیاسی , زیست محیطی و فقهی برخوردار است , نشان از اهمیت داخلی و بین المللی و جایگاه فردی و اجتماعی آن دارد باید به صرفه جویی در مصرف « برق » و استفاده بهینه از آن , فراتر از یك امر اقتصادی و به عنوان یك مسئله شرعی نگریست و به توصیه كارشناسان امر در این باب , توجه كافی نمود « گاز » از منابع محدود و متعلق به نسل های حال و آتی است , و نیز مصرف بی رویه و نادرست آن موجب زیان به دیگران و سیب تلفات و خسارت های جانی و مالی است.
گاز , یكی از گنجینه های پرارزش طبیعت است كه نقش مهمی در زندگی امروز ما ایفا می كند. این ماده , مانند نفت , ذغال سنگ و دیگر مواد سوختی , سهم مهمی را در پیشبرد اهداف تمدن بشری , به خود اختصاص داده است و نقش مهم تری در زندگی آینده بشر خواهد داشت . گاز طبیعی , گازی است بی بو , بی رنگ و بی شكل , كه قابل اشعال بوده و اگر سوزانده شود , مقدار قابل توجهی انرژی در اختیار ما می گذارد , و برخلاف سایر مواد سوختی , هوا را بسیار كم تر آلوده می كند , گاز طبیعی , ۳۰ تا ۴۰ درصد , كم تر از دیگر سوخت های فسیلی , (۱ ) گاز كربنیك و ۷۰ درصد , كم تر از بنزین , گاز خطرناك مونواكسیدكربن تولید می كند. هم چنین میزان گوگرد و ذرات معلق كه از آلوده كننده های اصلی هوا هستند , در وسایل نقلیه گاز سوز , به صفر می رسد. این گاز می تواند حرارت و انرژی را به میزان دلخواه , در اختیار ما بگذارد و به همین دلیل , امروزه به مقدار زیاد در جهان مصرف می شود . (۲ ) همه این واقعیات , دلایل روشنی است بر ضرورت صرفه جویی در مصرف گاز و استفاده صحیح از آن .
●مصرف گاز و مسئله حفظ جان
كم تر روز یا هفته ای است كه رسانه های گروهی و مطبوعات اخبار و گزارش های تاسف بار در زمینه مسمومیت ها و تلفات ناشی از نشت گاز و استفاده نادرست از وسایل گازسوز منتشر نكنند , و این در حالی است كه « وجوب حفظ جان » از احكام اولیه و روشن اسلام است و هیچ كس حق ندارد با اقدامات نسنجیده و غیراستاندارد , جان خود و دیگران را در معرض تهدید و خطر قرار دهد. چنان كه به نقل از امام علی علیه السلام می خوانیم : « لا تلق نفسك الی التهلكه , (۳ ) خود را به هلاكت و نابودی میانداز . » و امام رضا علیه السلام در پاسخ مامون عباسی , آن گاه كه ایشان را ـ در صورت نپذیرفتن ولایتعهدی ـ تهدید به مرگ نمود , فرمود : « قد نهانی الله عز و جل ان القی بیدی الی التهلكه , (۴ ) خداوند , مرا از این كه خود را به هلاكت و نابودی بیندازم نهی كرده است . » فقیه بزرگ جهان اسلام , علامه حلی در اشاره به همین حكم روشن شرعی و عقلی می نویسد : « ان الالقا بالید الی التهلكه منهی عنه قطعا , (۵ ) خویشتن را با دست خود , به هلاكت و نابودی انداختن , به طور قطع , مورد نهی است . »
از این رو وظیفه همگان است با اقدامات پیش گیرانه و توجه به توصیه های مسئولان امر , این گونه خطرات و صدمات را به حداقل برسانند.
●برخی توصیه ها در زمینه مصرف بهینه گاز
ممكن است در نتیجه مصرف بی رویه گاز و انشعابات متعدد و بی ضابطه توسط برخی , گاز مصرفی در اماكن دیگر , دچار افت فشار و پایین آمدن میزان بهره وری آن شود و در نتیجه ساكنان آن اماكن , متضرر گردند و یا در امور آنان اختلال پیدا شود. از این رو , می توان براساس وجوب حفظ جان ـ كه توضیح آن گذشت ـ و نیز با توجه به حرمت شدید اسراف فرافردی , استفاده نادرست از گاز و بهره برداری غیراستاندارد از وسایل گازسوز را ناروا و غیرمجاز اعلام كرد. در زیر ـ از باب رجوع به عرف خاص ـ به برخی از مهم ترین توصیه های كارشناسان امر , در زمینه مصرف بهینه گاز اشاره می كنیم . (۶ ) می توان این توصیه ها را به دو دسته بایدها و نبایدها تقسیم كرد :
الف ـ بایدها
۱ ـ استفاده از شیلنگ های لاستیكی تقویت شده (فشار قوی ) به جای شیلنگ های لاستیكی معمولی كه در برابر مواد نفتی و گازی , به سرعت فاسد می شوند.
۲ ـ مسدود كردن شیرهای مصرف كه به وسیله گازسوز وصل نشده و مورد استفاده قرار نمی گیرند با روپوش مخصوص .
۳ ـ بستن شیر مصرف , چنان كه برای مدت طولانی از وسیله گازسوز استفاده نمی شود.
۴ ـ استفاده از بست های فلزی برای محكم كردن شیلنگ های گاز , از یك طرف به وسایل گازسوز و از طرف دیگر به لوله كشی گاز.
۵ ـ استفاده از كف صابون و مانند آن برای آزمایش محل اتصال شیلنگ به لوله گاز و آزمایش خود شیلنگ جهت حصول اطمینان به عدم نشت گاز.
۶ ـ مراقبت از تمیزی و مرتب بودن مشعل های اجاق گاز و ضمائم آن تا گاز بتواند به راحتی و به اندازه كافی به مشعل برسد و با شعله آبی بسوزد.
۷ ـ برخوردار بودن هر وسیله گازسوز به یك دودكش مجزا و مجهز به كلاهك .
۸ ـ انجام گرفتن هرگونه تغییرات و تعمیرات در لوله كشی گاز توسط اشخاص متخصص یا موسسات صلاحیت دار.
۹ ـ خودداری از روشن كردن كبریت , فندك و مانند آن و نیز قطع و وصل كردن كلیدهای برق , در صورت نشت گاز و استشمام بوی آن .
در چنین مواردی , باید ضمن حفظ خونسردی , امور زیر انجام شود :
افراد حاضر , از محل آلوده به گاز دور شوند.
فورا شیر اصلی گاز بسته شود.
در صورتی كه كنتور , برق , در فضای آلوده به گاز قرار نداشته باشد , برق , از فیوز اصلی قطع گردد.
در و پنجره ها باز شوند.
با تكان دادن چیزی مانند حوله پنبه ای مرطوب , جریان خروج هوای آلوده به گاز تسریع شود.
(برای این منظور , نباید به هیچ وجه از پنكه , هواكش و سایر دستگاه های برقی استفاده شود.)
ب ـ نبایدها
۱ ـ اتصال دو یا چند وسیله گازسوز به یك شیر مصرف . هر وسیله گازسوز , باید به یك شیر مستقل وصل باشد.
۲ ـ توسعه لوله كشی داخلی و اضافه نمودن وسایل گازسوز بدون اطلاع مسئولان امر.
۳ ـ تغییر محل رگلاتور و كنتور گاز بدون هماهنگی با مسئولان امر.
۴ ـ استفاده از توری سیمی برای حفاظت رگلاتور در كوچه , چون موجب آسیب دیدگی رگلاتور و لوله می شود.
۵ ـ دستكاری كنتور و رگلاتور .
۶ ـ نصب كردن شیلنگ های گاز در معرض حرارت اجاق گاز و سایر وسایل گازسوز.
۷ ـ استفاده از شعله كبریت و مانند آن برای پیدا كردن محل نشت گاز.
۸ ـ وارد آوردن ضربه به وسیله دیگ و دیگر ظروف سنگین به اجاق گاز , زیرا این عمل , موجب سست شدن اتصالات و نشت گاز خواهد شد.
۹ ـ قرار دادن وسایل گازسوز به خصوص اجاق گاز در محل وزش جریان باد مانند پنجره , مقابل بادبزن برقی و...
۱۰ ـ نصب آبگرمكن گازی در حمام یا اتاقی كه به طور عادی در آن هوا , جریان ندارد , زیرا این كار , موجب كمبود اكسیژن شده و ایجاد خفگی می كند.
۱۱ ـ نصب آبگرمكن دیواری در منازلی كه زیربنای آن ها كم تر از ۵۰ مترمربع است . چون مصرف اكسیژن آبگرمكن های دیواری , بالا است و موجب كمبود اكسیژن در منزل می گردد.
۱۲ ـ تبدیل نمودن بخاری و سایر وسایلی كه با سوخت های دیگر مورد استفاده قرار می گیرند , به نوع گازسوز.
۱۳ ـ قرار گرفتن پرده , لباس , رختخواب , ظرف پلاستیكی و سایر اشیا قابل اشتعال در مجاورت بخاری .
۱۴ ـ وجود زانوی اضافی در مسیر دودكش . زیرا این كار , موجب كندی حركت محصولات احتراق شده و در نهایت , موجب پس زدگی و خفگی ساكنان منزل می شود.
●●نتیجه گیری
این كه مقوله انرژی , از ابعاد گوناگون اقتصادی , سیاسی , زیست محیطی , فقهی و... برخوردار است , نشان از اهمیت داخلی و بین المللی و جایگاه فردی و اجتماعی آن دارد. مردم ما , علیرغم سهیم بودن نسل های آینده در منابع انرژی و با وجود كوتاه بودن عمر این منابع , در بهره برداری از آن ها , زیاده روی كرده و از استانداردهای جهانی در این باب , فاصله زیادی دارند. در بسیاری موارد , زیاده روی در مصرف برق یا درست مصرف نكردن آن , فراتر از اسراف فردی و از نوع اسراف فرافردی خواهد بود. از این رو , باید به صرفه جویی در مصرف برق و استفاده بهینه از آن , فراتر از یك امر اقتصادی به عنوان یك مسئله شرعی نگریست و به توصیه های كارشناسان امر در این باب , توجه كافی نمود.
و این كه برخی روایات , از برافروختن و روشن كردن چراغ پیش از غروب آفتاب , به عنوان كاری پسندیده , یاد نموده اند , دلیل بر روا بودن زیاده روی در مصرف برق نیست , زیرا این روایات , ناظر به خانه های محقر صدر اسلام است كه فاقد دریچه ها و پنجره های بزرگ به سبك امروزی بوده است . خانه هایی كه در ساعات پایانی عصر و به خصوص دقایق پیش از غروب , از نور و روشنایی كافی برخوردار نبوده است وروشن نمودن آن ها با چراغ های كم سو و روغنی آن زمان , اسراف محسوب نمی شده است .
نیز در متون فقهی , از استحباب روشن گذاشتن فضای مساجد حتی در ساعاتی كه خالی از نمازگزار باشند , سخن به میان آمد , كه این مورد , با توجه به اینك كه مصداق تقویت ارزش های معنوی و سبب تعظیم شعائر دینی است , اسراف محسوب نمی گردد. نورافشانی و چراغانی كردن برخی اماكن , در اعیاد مذهبی و شب های میلاد پیشوایان دین (علیهم السلام ) نیز بر همین اساس قابل تحلیل است . ولی برخی مصارف دیگر , مانند بستن حجله به یاد شخص فوت شده و چراغانی كردن آن , فاقد مبنای شرعی است .از منابع بسیار ارزشمند كه نسبت به دیگر منابع انرژی , پیامدهای زیست محیطی كم تری دارد گاز است . این منابع , محدود و متعلق به نسل های حال و آتی است و از سوی دیگر , گاه مصرف بی رویه و نادرست آن , موجب زیان به دیگران و نیز سبب تلفات و خسارت های جانی و مالی است .
از این رو لازم است در مصرف آن صرفه جویی كرد و توصیه های كارشناسان امر در چگونگی استفاده از آن را جدی گرفت .
پاورقی :
۱ ـ سوخت های فسیلی , عبارتند از : گاز طبیعی , ذغال سنگ و نفت كه از بقایای جانوران و گیاهان متعلق به میلیون ها سال پیش به دست می آیند و در زیرزمین قرار دارند و با اكتشاف و استخراج , بیرون آمده و به مصرف می رسند , در این نوع سوخت ها , مقدار زیادی كربن و هیدروژن وجود دارد و انرژی حاصل از سوختن این نوع مواد , عمدتا از تبدیل هیدروژن به بخار آب حاصل می شود. (ر.ك : حسین فقیهی , گاز طبیعی از مبدا تا مقصد , ص ۷ )
۲ ـ ر . ك : حسین فقیهی , گاز طبیعی از مبدا تا مقصد , ص ۷ , ۹ , .۱۱
۳ ـ ابن ابی الحدید , شرح نهج البلاغه , ج ۸ , ص .۹۰
۴ ـ صدوق , علل الشرایع , ج ۲ , ص ۲۳۷ , امالی , ص ۶۸ , عیون اخبار الرضا علیه السلام , ج ۲ , ص .۱۳۹
۵ ـ علامه حلی , الالفین , ص .۱۱۲
۶ ـ در ارائه این توصیه ها , از كتابچه « آیا می دانید » انتشار یافته توسط روابط عمومی شركت ملی گاز ایران , استفاده شده است .
این كه مقوله « انرژی » از ابعاد گوناگون اقتصادی , سیاسی , زیست محیطی و فقهی برخوردار است , نشان از اهمیت داخلی و بین المللی و جایگاه فردی و اجتماعی آن دارد باید به صرفه جویی در مصرف « برق » و استفاده بهینه از آن , فراتر از یك امر اقتصادی و به عنوان یك مسئله شرعی نگریست و به توصیه كارشناسان امر در این باب , توجه كافی نمود « گاز » از منابع محدود و متعلق به نسل های حال و آتی است , و نیز مصرف بی رویه و نادرست آن موجب زیان به دیگران و سیب تلفات و خسارت های جانی و مالی است.
منبع : شرکت ملی گاز ایران
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست