فضای خاکستری دموکراسی در ایران

برخلاف برخی تحلیل‏ها و ادعاها، چشم‌انداز روشن و مشخصی فراروی رفتارهای دموکراتیک وجود ندارد و این انتخابات نیست که تعیین کننده حرکت‏های سیاسی و رقابت‏ها در این حوزه است، بلکه تنها و تنها این رفتارهای به اصطلاح دموکراتیک تبدیل به پوشش برای پیاده کردن اغراض و اهداف خاص شده است.
آنچنانکه انتظار می‏رفت دومین مرحله انتخابات مجلس شورای اسلامی در شرایطی برگزار شد که استقبال چندانی از این دوره انتخابات به عمل نیامد و در برخی شهرهای بزرگ نظیر تهران، برخلاف ادعاهای صورت گرفته، واجدین شرایط رای دهندگی با سردی تمام از کنار این انتخابات گذشتند.
اگرچه معمولا اینگونه بوده که دور دوم انتخابات در تمام مقاطع، شاهد حضور کم‌رنگ‌تر مردم و رای دهندگان بوده، اما انتخابات مجلس هشتم دارای ویژگی‏های منحصر به فردی بوده است که در خصوص این ویژگی‌ها که قابل تامل و در خور بررسی است، بحث‏های مفصل صورت گرفته که اکنون مجال تکرار آنها نیست و سعی خواهد شد جنبه‏های دیگری از موضوع مورد کنکاش قرار گیرد.
۱) وقتی که حضور مردم در رخدادهای مهمی نظیر انتخابات مجلس از حد معینی پایین‏تر باشد؛ معنای آن ایجاد شکاف و فاصله بین مردم و حاکمیت است که شاید این فاصله در ابتدا خیلی مساله‌ساز نباشد اما رفته‏رفته با بیشتر شدن شکاف، بحران مشروعیتی رخ می‏نماید که در صورت جدی نگرفتن از سوی حاکمان، به سان چاه‏ویلی همه چیز را در خود فرو خواهد برد.
۲) در کمال ناباوری شاهد بودیم که در کلان شهر تهران به زحمت ۱۵ درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند، یعنی علی‌رغم تبلیغات وسیع و گسترده جریانات سیاسی، کاندیداها، رسانه‏ها و به ویژه رسانه ملی در روز برگزاری انتخابات، شاهد آن بودیم که در پایتخت جمهوری اسلامی مردم علاقه‏ای برای تعیین تکلیف ۱۱کرسی باقیمانده مجلس از خود نشان ندادند و با سردی و بی‌رغبتی با این مساله برخورد کردند.
البته آمارهای متناقض و غیرواقعی از مشارکت مردم در ساعت‏های پایانی برگزار انتخابات از سوی برخی رسانه‏های نزدیک به دولت ارایه می‏شد. به عنوان نمونه می‏توان به آماری که خبرگزاری فارس در ساعات پایانی انتخابات منتشر کرد و تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات تهران را حدود ۴۵۰ هزار نفر تخمین زد، اشاره داشت که البته بلافاصله این خبرگزاری در اقدامی سوال برانگیز و غیرحرفه‏ای مجبور به حذف این خبر و جایگزین کردن خبر دیگری که براساس آن میزان مشارکت در تهران ۷۰۰ هزار نفر تخمین زده شده بود، کرد.
آما آنچه مبرهن و واضح است، این واقعیت می‏باشد که حضور مردم تهران در دور دوم انتخابات به زحمت از رقم ۳۵۰ هزار نفر تجاوز می‏کرد و متاسفانه برای آنکه کسب وجهه‏ای شود، دست به آمارسازی و ارایه آمار و ارقام واهی زده شده است که این موضوع نیز در جای خود قابل تامل و بررسی است.
۳) موضوع دیگری که توجه هر ناظر بی‌طرفی را در دور دوم انتخابات به خود جلب می‏کند، میل و عطش سیری‏ناپذیر یک جریان نوظهور و متکی به روش‌ها و شیوه‌های غیراخلاقی و غیراسلامی برای کسب کرسی‏های بیشتر و بدست گرفتن همه چیز در مجلس هشتم می‏باشد که با پرونده سازی برای رقبای جدی و مساله‌دار نمودن آن تلاش داشتند حتی یک کرسی را هم ازدست ندهند و برای نیل به این هدف چه در دور اول انتخابات و چه در دور دوم، حتی از توسل به انواع و اقسام تخلفات و سایر شیوه‏های غیراخلاقی و غیرقانونی نیز فروگذار نکردند که گسترده‏تر شدن حوزه نفوذ اقتدارگرایان در ایجاد چنین شرایطی بی‌تاثیر نبوده است.
بنابر آنچه گفته شد، برخلاف برخی تحلیل‏ها و ادعاها، چشم‌انداز روشن و مشخصی فراروی رفتارهای دموکراتیک وجود ندارد و این انتخابات نیست که تعیین کننده حرکت‏های سیاسی و رقابت‏ها در این حوزه است، بلکه تنها و تنها این رفتارهای به اصطلاح دموکراتیک تبدیل به پوشش برای پیاده کردن اغراض و اهداف خاص شده است.

سیاوش سرگشته

منبع : دسترنج