برنز المپیاد مساوی با طلای ایران

دنیای امروز را، عصر تكنولوژی به شمار می‌آورند. از این رو علوم پیشرفته، پدیده حاكم بر معادلات بین‌المللی و وزنه سنگین تعاملات در عرصه جهانی است. با علم به این واقعیت، كشورهای در حال توسعه مهم‌ترین و چه بسا حیاتی‌ترین نیاز خود را، (تولید علم) می‌دانند. علمی كه در سطح بالا به اهرمی انحصاری در دست قدرت‌های بزرگ علمی تغییر ماهیت داده است. یافتن روش‌های علمی در دنیای پیشرفته امروز، از یك سو مرهون تحقیق و پژوهش است و از سوی دیگر تلاش نخبگان و نوابغ جامعه بشری را می‌طلبد، چرا كه درك روابط و قوانین پیچیده حاكم بر شاخه‌های متنوع علوم از مغزهای معمولی ساخته نیست. اگر سری به باشگاه دانش‌‌پژوهان جوان زده باشید، جمع زیادی از جوانان و نوجوانانی را می‌بینید كه كشف بزرگ نظام آموزشی كشور به حساب می‌آیند، با آن كه تفاوتی با دیگران ندارند، اما نبوغ را در نگاه، برخورد و حرف‌هایشان می‌توان دید و شنید.
(نیما حافظی‌نژاد)، جوان ۱۷ ساله‌ای كه امسال مدال برنز المپیاد زیست‌شناسی را در آرژانتین به گردن آویخت؛ خنده‌رو، بشاش، پرجنب و جوش و به قول‌ مادرش قانع و با محبت. همه آن چیزی است كه در برخورد اول با او در می‌یابی. وقتی به او گفتم: <خودت می‌دانستی كه نابغه‌ای؟> از خنده ریسه می‌رود و در همان حال با تعجب می‌پرسد: چی؟! من؟!
_ آرژانتین چطور بود، از آب و هوا، تعداد شركت‌كنندگان و نحوه اجرای المپیاد جهانی زیست‌شناسی صحبت كنید؟
حافظی‌نژاد: آب و هوا در آرژانتین خیلی سرد بود. ما در قالب یك تیم از طرف باشگاه دانش‌پژوهان كه قبولی برگزاری المپیادها و اعزام آنان به خارج از كشور را دارد برای مدت دو هفته به این كشور اعزام شدیم. آزمون سخت و به صورت كاملا تخصصی، بین ۱۹۰ نفر از پنجاه كشور دنیا برگزار شد و البته با آن چه كه ما در ایران گذرانده بودیم قدری تفاوت داشت.
_ چه تفاوت‌هایی در آن بود؟
حافظی‌نژاد: منظورم بیشتر از نظر امكانات است. مثلا این‌كه تعدادی از سوالات در مورد شناسایی دقیق صدف‌ها بود و برای این منظور در آزمون صدف‌های مختلفی را روبه‌روی ما گذاشتند كه ما تاكنون هیچ كدام از این صدف‌ها و به طور كلی هیچ صدفی را در كلاس‌های درسی خود ندیده بودیم.
ـ رابطه بین شركت‌كنندگان ایرانی با دیگر كشورها چطور بود؟
حافظی‌نژاد: روابط بین ما و آنان دو وجه داشت. وجه اول در قالب دسته‌ای بود كه با ما خیلی دوست بودند، مثل آلمان‌ها، بلغار‌ها و ترك‌ها و دسته دیگر كه بسیار از ما می‌ترسیدند مثل انگلیسی‌‌ها.
ـ چه نكته‌ای در آن‌جا برایتان جالب بود؟
حافظی‌نژاد: در آن‌جا متوجه شدم غالب ایرانی‌ها افراد باهوشی هستند و این‌كه آدم هر جایی كه باشد مثل كشور خودش نمی‌شود.
ـ به چه مغزی (متفكر) می‌گویند؟
حافظی‌نژاد: مغزی كه از حداقل اطلاعات داده شده، بیشترین درك را بتواند ارایه دهد. مهم نیست فرد چقدر اطلاعات دارد، مهم این است كه از دانسته‌هایش بیشترین بهره را بجوید.
ـ تعریف هوش از نظر شما چیست؟
حافظی‌نژاد: به نظر من هوش یعنی توانایی افراد از درك لحظه‌هایشان؛ بهترین استفاده در سخت‌ترین موقعیت‌ها و این‌كه در هر موقعیتی بتوان بهترین كار را انجام داد. فرد باهوش كسی است كه بتواند الگوهای موجود در جهان كه تابع قانونی هم هستند، را بهتر تشخیص دهد.
ـ چرا و دلیلش چیست؟
حافظی‌نژاد: این برمی‌گردد به قسمت اعظم فكر آدم‌ها. كسی نمی‌‌تواند به شما یاد بدهد باهوش باشید، ولی می‌تواند یاد بدهد كه چطوری فكر كنید.
ـ یك مثال روشن بزنید؟
حافظی‌نژاد: مثل دستگاهی كه خراب است. فردی می‌تواند این دستگاه را درست كند كه فكر منظم و طبقه‌‌بندی شده داشته باشد. شما می‌خواهید یك مسئله‌ای را حل كنید، برای پاسخ به مسئله تعدادی مسیر وجود دارد. اگر منظم فكر كنید، ممكن است در لابه‌لای این مسیرها دچار آشفتگی شوید اگرچه بتوانید آن مسیرها را به طور كامل تحلیل كنید، ولی چون تحلیل آشفته‌ای داشته‌اید به جواب نمی‌رسید.
فرد باهوش در ذهنش با یك نگاه تعداد زیادی كاغذ اطلاعاتی درمی‌آورد، چون تعداد آنها زیاد است تعداد زیادی جواب دارد، ولی فردی كه منظم فكر می‌كند چون به طور منظم كاغذها را چیده است می‌تواند بهترین را جدا كند. هر چند كه آن كاغذ عمق معنایی آن كاغذ فرد باهوش را نداشته باشد.
ـ نقش ژنتیك در تولید هوش به چه میزان است؟
حافظی‌نژاد: بسیار زیاد، در واقع وابسته به خود افراد است.
ـ فكر می‌كنید ده سال بعد كجا ایستاده‌اید؟
حافظی‌نژاد: به آینده فكر، ولی در لحظه زندگی می‌كنم. سعی می‌كنم تصویر خوبی از الان بسازم، تصویری را در ذهنم نمی‌پرورانم كه شاید مسیر رسیدن به آن در زندگیم وجود نداشته باشد، ولی سعی می‌كنم در بین اتفاقاتی كه رخ می‌دهند آن چیزی را كه دلم می‌خواهد انتخاب كنم، در واقع آن چیزی كه برایم اهمیت دارد، رضایت‌مندی است و این‌كه ده سال بعد فكر نكنم، جایی را اشتباه كرده‌ام.
ـ آیا هر چه را كه می‌خواسته‌اید به دست آوردید؟
حافظی‌نژاد: نه، همین مدال برنز برای من یك شكست بود. حدود یك ربع پس از اعلام نتایج توجیه نبودم، اگرچه بعد از آن اراده كرده‌ام این شكست را جبران كنم.
ـ اوقات فراغت را چطور می‌گذرانید؟
حافظی‌نژاد: آهنگ و موزیك گوش می‌كنم و به سینما می‌روم.
ـ نام آخرین فیلمی كه دیدید چه بوده است؟
حافظی‌نژاد: (سوغات فرنگ)، چون فیلمی معناگرا بود، خیلی از آن خوشم آمد.
ـ به عنوان آخرین سوال، كاستی‌های نظام آموزشی كشورمان در چیست؟
حافظی‌نژاد: این سوال شما مثل این است كه شما از من بخواهید نقطه اول یك دایره را به شما نشان بدهم.
علاوه بر نقش ژنتیك در تولید هوش كه نیما به آن اشاره كرد، قطعا وضعیت محیطی نیز در پرورش باروری آن موثرند. از جمله مهم‌ترین موقعیت محیطی می‌توان به نقش مهم خانواده در شكل‌گیری و پرورش توانایی‌ها و قابلیت‌های فردی همچون استعداد، تمركز، حافظه، اعتماد به نفس، هوش و... اشاره كرد. چرا كه یك فرد هر چند كه بسیار باهوش باشد، چنانچه از بسترهای مناسب خانوادگی برخوردار نباشد نمی‌تواند مسیرهای ترقی را طی كند.
به این منظور با خانواده نیما نیز به گفتگو نشستیم تا از ضوابط و قوانین و همین طور روابط بین اعضای خانواده جویا شویم. مصاحبه ما ابتدا با مادر و سپس با پدر نیما حافظی‌نژاد را بخوانید:
ـ چند فرزند دارید؟
مادر نیما: دو فرزند، یك دختر به نام (نوشین) كه ۲۷ ساله است و فوق‌لیسانس مهندسی شیمی دارد و فرزند دیگرم نیما كه ده سال از او كوچك‌تر است.
ـ روابط در خانواده شما چگونه است و آیا مقررات خاصی بر خانواده حكمفرماست؟
مادر نیما: بله، پدر نیما فردی قانونمند هستند، به طور مثال دوست ندارند فرزندشان شب و به تنهایی در منزل كسی بماند. البته این به منظور عدم آزادی نیست. آزادی در خانواده حكمفرماست، مگر در بعضی از موارد اعتقادی. در مورد روابط هم باید بگویم الحمدا... همه با هم روابط خوبی داریم و یك مسئله‌ای كه از بقیه مهم‌تر است، آرام صحبت كردن در خانواده است. ما بلند حرف زدن را بین اعضای خانواده خوب نمی‌دانیم.
احساس پدر نیما را از موفقیت پسرش پرسیدم. وی گفت: (خوشحال هستم چیزی بیشتر از یك خوشحالی تنها).
ـبه كدام وجه فرزندتان افتخار می‌كنید؟
پدر نیما: شخصیت او مهم‌تر از هر چیزی است. من به شخصیت سالم و خوب او افتخار می‌كنم.
ـ و سخن پایانی از زبان برنده مدال برنز المپیاد جهانی زیست‌شناسی.
حافظی‌نژاد: از خانواده خوبم و مسئولین محترم باشگاه دانش‌پژوهان جوان، به ویژه جناب (صولتیان) كه با حمایت‌ها و دلگرمی‌هایشان این موفقیت را برایم مسیر ساختند، تشكر می‌كنم.

منبع : خانواده سبز