یک فلسفه، یک فناوری

در سال‌های اخیر، تحولات تکنولوژیکی اندکی باعث به‌چالش کشیده شدن سازمان‌های امریکایی شده‌اند؛ مانند کاری که وب ۲.۰ اکنون انجام می‌دهد. نخست، باید بدانیم که این وب ۲.۰ به چه معنا است؛ چراکه قدری اختلاف نظر در این زمینه وجود دارد. سپس نوبت به یک پرسش بزرگ می‌رسد: اگر وب ۲.۰ در یک سازمان بتواند همه کار کند، چه اتفاقی می‌افتد؟
این پرسش می‌تواند به مباحثاتی ناخوشایند در مورد مشارکت، به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و باز بودن منابع منجر شود. اما چه خوشایند باشد چه نباشد، اکنون زمان صحبت در این مورد است که شرکت شما چگونه می‌تواند این نیروی آنلاین در حال رشد را مهار کند. وب ۲.۰ به‌ویژه می‌تواند برای مدیران عامل و مدیران اجرایی در فناوری اطلاعات چالش‌‌برانگیز باشد؛ چرا که رشد آن بسیار زیاد است.
استو بوید- یک مشاور در مورد فناوری‌های اجتماعی و امر تجارت و یک مشاور ارشد در کاتر کانسورشیم- می‌گوید: «وب ۲.۰ یک انقلاب است.» او ادامه می‌دهد: «این فناوری تعداد زیادی از فرضیات اساسی را که مردم در مورد چگونگی انجام کار در جهان پذیرفته‌اند، به‌چالش می‌کشد.»
جان هاگل- مشاور دیرینة وب ۲.۰ و رئیس هیئت مدیرة مرکز پژوهشی دلیوت در امر وب ۲.۰ و دیگر فناوری‌ها- می‌گوید برخلاف آن چه که مدیران اجرایی فناوری اطلاعات به آن عادت دارند، فناوری‌های وب ۲.۰ از فضای مصرفی سرچشمه می‌گیرند و این یک روند وارونه جالب است.
هاگل اظهار می‌کند هنجارها، استانداردها و طرز اندیشة طرفداران وب ۲.۰ با قدیمی‌ترها کاملاً متفاوت است. وی می‌گوید: «اعمال روش‌هایی که مدیران اجرایی امروزه به‌کار می‌گیرند، در آینده به‌طور فزاینده‌ای دشوار خواهد شد.» این‌طور بیندیشید: اگر شما ناگهان از استفاده از تلفن همراه یا کامپیوتر منع شوید، زندگی چگونه خواهد شد؟ این موضوع معادل است با منع استفاده از ابزارهای وب ۲.۰ در مورد کسانی که به آنها اتکا دارند.
هنگامی که آنچه را که جنبش "تولید مشارکتی" می‌نامید، از کالج‌ها به سازمان‌ها گذار کند، این مسئله خود را با شدت بیشتری نشان می‌دهد. سیلویا مارینو- مدیر اجرایی CarSpace.com- می‌گوید مردم در شرکت‌هایی کار خواهند کرد که از ابزارهای وب ۲.۰ استفاده می‌کنند. برای مثال، آنها برای برقراری ارتباط با دیگر سازمان‌ها، از ویکی بهره خواهند گرفت. همچنین، وقتی که آنها می‌توانند از سیستم پیام‌رسانی فوری استفاده کنند، دیگر یک جلسة نیم ساعته برگزار نخواهند کرد.
مارینو می‌گوید مدیران شرکت‌ها به‌منظور بهینه کردن تلاش‌های نسل بعدی و همین‌‌طور نسل کنونی، لازم است از این فناوری‌ها استقبال کنند. وی اظهار می‌کند: «درنظر نگرفتن ابزارهای وب ۲.۰ مثل گفتن این است که بگوییم ما به ایمیل فکر نمی‌کنیم. وب ۲.۰ نوع دیگری از برقراری ارتباط است که می‌توان آن را برای به‌دست آوردن اطلاعات به‌کار برد.»
یکی از دلایل مهم برای مطلب گفته شده این است که اگرچه نسل بعدی آشکارا با وب ۲.۰ سر و کار خواهد داشت، اما نسل‌های دیگر در حال حاضر ارزش آن را می‌دانند و از شرکت‌ها نیز خواهند خواست تا آنها نیز قدر این فناوری را بدانند. بنابر مطالعة Booz Allen که نتایج آن در ژانویه (دی) ۲۰۰۷ ارائه شد، ابزارهای وب ۲.۰ توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده‌اند.
بنابر این گزارش، ۴۲ درصد از کاربران مای‌اسپیس و ۴۱ درصد از کاربران یوتیوب بیش از ۳۵ سال سن دارند. به‌نظر می‌رسد که وب ۲.۰ می‌تواند در میان افراد با هر سن و جنسی نفوذ کند و- بهتر است شرکت‌ها توجه داشته باشند که این ابزارها می‌توانند- روی تصمیم‌های مربوط به خرید آنها تأثیرگذار باشند. مطالعة گفته شده نتیجه می‌گیرد: «تکامل مدل‌های تجاری کنونی از طریق یکپارچه‌سازی محیط وب ۲.۰، بسیار ضروری است.»
در این مطالعه بیان می‌شود که لازم است شرکت‌ها وارد مباحثات مربوط به وب ۲.۰ شوند و به تکامل رفتار مشتری پی ببرند و به مواردی همچون تعامل مشتری، پیشرفت بهبودیافته، و سیکل‌های نوآوری کوتاه‌تر به عنوان فرصت‌ها و واقعیت‌هایی در یک جهان وب ۲.۰ اشاره می‌کند. در واقع، همین فرصت‌ها هستند که وب ۲.۰ را تعریف می‌کنند.
● چالش وب ۲.۰
هاگل می‌گوید: «فناوری‌های وب ۲.۰ به‌طور کلی روی ارتباط دادن مردم در مورد کاربردهایی متمرکز هستند که هرچه مردم از آنها بیشتر استفاده می‌کنند، بهتر می‌شوند.» برای مثال، وب ۲.۰ عبارت است از ویکی‌‌های درون‌سازمانی که مکانی برای کارمندان در سرتاسر جهان فراهم می‌کنند تا در آن به مشارکت و هم‌فکری بپردازند.
وب ۲.۰ عبارت است از وبلاگ‌هایی که از طریق آن، تیم‌های برنامه‌نویسی نرم‌افزاری می‌توانند بدون نیاز به ایمیل‌های متعدد، از یکدیگر خبر داشته باشند. وب‌سایتی هم که از نظرهای مشتریان در راستای بهبود محصولات و فروش استفاده می‌کند نمونه‌ای از وب ۲.۰ است.
مارینو این‌چنین می‌گوید: «وب ۲.۰، هم یک فلسفه است و هم یک فناوری و هستة مرکزی آن را محتوای تولید شده توسط کاربر تشکیل می‌دهد.» همین فلسفه است که بسیاری از مدیران اجرایی آن را دشوار می‌دانند. وب ۲.۰ اصول اساسی در مورد اطلاعات در سازمان‌ها را به چالش می‌کشد؛ سازمان‌هایی که این اطلاعات را به‌دست می‌آورند، صاحب آنها هستند و از قدرت برخوردارند، چرا که اطلاعات دارند.
وب ۲.۰ برای کسانی که تلاش کرده‌اند آن را کنترل کنند، چیز بسیار ترسناکی است. جی‌پی‌ رانگاسوامی- مدیرعامل سرویس‌های جهانی در بریتیش تلکام- که پشتیبان سفت و سخت وب ۲.۰ و اوپن‌سورس است، می‌گوید: «بخشی از شغل یک مدیرعامل، اتخاذ سیاست‌هایی است که از به‌وجود آمدن قدرت‌هایی که جلوی به‌اشتراک گذاردن اطلاعات را می‌گیرند، جلوگیری کند.» او می‌افزاید: «من شخصاً دوست دارم این قدرت‌ها نابود شوند.»
آلیستایر بهنا- مدیرعامل هاروی ناش، یک مؤسسة مشاوره‌ای در امور استخدام و فراهم‌کنندة خدمات برون‌سپاری در فناوری اطلاعات- می‌گوید وب ۲.۰ عبارت است از توانایی درگیر شدن و سپس مشارکت. وی اظهار می‌کند: «من فکر می‌کنم بسیاری از مردم از چنین چیزی هراس دارند. برای مثال، آنها از وبلاگ‌های سازمانی می‌ترسند. آنها از صدای خودشان هم وحشت دارند. آنها از مشارکت زیاد، هراسان هستند.»
این ترس‌ها توضیح می‌دهند که چرا وب ۲.۰ هنوز نتوانسته است جای خود را در سازمان‌ها باز کند. (قبول، دیگر دلایل شامل این هستند که آنها نمی‌دانند کار را از کجا آغاز کنند یا اینکه از پشتیبانی درونی برخوردار نیستند، اما عامل ترس، می‌تواند برای بسیاری، مهم‌ترین عامل باشد.)
رانگاسوامی معتقد است که استفاده از وب ۲.۰ در سازمان‌ها، هنوز محدود است. او می‌گوید: «تجربه‌های زیادی در زمینه وب ۲.۰ حاصل شده، اما استفادة گسترده از آن هنوز آغاز نشده است.» پژوهش انجام شده نیز نظر وی را تصدیق می‌کند. بنابر بررسی انجام شده توسط مؤسسة مک‌کنزی گلوبال سروِی که در آن از ۲ هزار و ۸۴۷ مدیرعامل در سرتاسر جهان پرسش شده بود، کمتر از ۳۲ درصد از شرکت‌های واقع در امریکای شمالی درنظر دارند از فناوری‌های وب ۲.۰ همچون وبلاگ‌ها و هوش جمعی استفاده کنند. تنها ۲۰ درصد از آنها قرار است از ابزار نمونه‌ای وب ۲.۰، یعنی ویکی‌ها بهره گیرند.
● وب ۲.۰ در سازمان‌ها
پشتیبانان وب ۲.۰ به کوته‌نظری سازمان‌ها در درک آن اشاره می‌کنند. بهنا می‌گوید وب ۲.۰ یک فرصت بزرگ است. او ادامه می‌دهد: «اکنون مردم بیشتری آنلاین می‌شوند. مردم با هم صحبت می‌کنند. ما باید به آنچه که آنها می‌خواهند گوش فرا دهیم.» بهنا با تعصب در مورد چابکی (Agility) وب ۲.۰ سخن می‌گوید. او با برنامه‌های وب ۲.۰ می‌تواند محصولات- و به‌ویژه عناصر مشارکتی- را به‌سرعت به کاربران جهانی عرضه کند. سپس وی می‌تواند شاهد بازگشت سریع سرمایه باشد و ببیند که همیشه و همه جا به محصولات دسترسی وجود دارد.
مطلب گفته شده را با عناصر سنگین سنتی مانند سیستم‌های مدیریت دانش و مدیریت مستندات که آماده‌سازی، عرضه، یکپارچه‌سازی، و بازگشت سرمایة آنها سال‌ها طول می‌کشد، مقایسه کنید. وب ۲.۰ عبارت است از اعمال سبک‌وزن، انعطاف‌پذیر و انجام سادة کارها که در اثر استفاده فراگیر می‌شوند و از همان روز نخست، شتاب می‌گیرند.
از دیگر ویژگی‌های وب ۲.۰، می‌توان به پدیداری آن (Visibility) و قابلیت استفاده آن در سطح زیاد اشاره کرد. این ویژگی‌ها برخلاف فناوری‌های سنتی، از پیچیدگی‌هایی که مانعی بر سر راه استفاده هستند، برخوردار نیستند. مثال‌های جالب از این دست، می‌توان به ویکی‌ها و وبلاگ‌ها اشاره کرد. بهنا می‌گوید در برخی از شرکت‌ها که از ویکی‌ها استفاده می‌کنند، این فناوری آنچنان نافذ شده که با ابزارهای سنتی مدیریت دانش رقابت می‌کند. او می‌گوید: «استفاده از این ابزارها به پول زیادی هم نیاز ندارد.»‌
در واقع سرمایه‌گذاری اولیة اندک، سرعت زیاد پیشرفت، و توانایی در بازگرداندن سریع سرمایه، موجب می‌شوند تا وب ۲.۰ از ریسک کمی برخوردار باشد. "هاروی ناش" به‌تازگی در سکندلایف اقامت گزیده است. کوشش‌های این شرکت در زمینة وب ۲.۰ همچنین شامل کار روی سایت‌های "ملاقات زنده" و روش‌های جدید در متصل شدن به یک شبکة اجتماعی هستند.
بهنا خاطرنشان می‌کند که نخستین کارهایی که لازم است شرکت انجام دهد، به‌طور آنلاین هستند. او می‌گوید: «یکی از دلایلی که من از آن استفاده می‌کنم، ایجاد تحول در شرکت با تعداد کمی از شاخص‌ها است.»
یک سایت وب ۲.۰ که توجه بسیاری در جهان فناوری اطلاعات را به خود جلب کرده، IdealStorm از شرکت دل است. در ماه فوریه (بهمن)، دل از وب‌سایتی مانند دیگ (Digg) که نیروی محرکة آن جامعة کاربران است، خبر داد. کاربران می‌توانند ایده‌های خود را در راستای بهبود محصولات بیان کنند و سپس به این ایده‌ها رأی دهند. از زمانی که این سایت راه افتاد، دل بر اساس بازخورد مشتریان، ۲۰ ایدة جدید دریافت کرده است.
یکی از این ایده‌ها که توجه زیادی را به خود معطوف داشته، موجب شده تا دل اعلام کند که درنظر دارد لپ‌تاپ‌ها و دسکتاپ‌های مجهز به Ubuntu Linux بفروشد. دل از طریق آیدیاستورم نه‌تنها به مشتریان خود گوش فرا می‌دهد، بلکه ماهیت این ابزارها باعث می‌شوند دل بداند که مشتریان چگونه لینوکسی می‌خواهند.
کارولین دیتز- سخنگوی دل و مدیر آیدیاستورم- می‌گوید: «جامعة لینوکس صدای بلندی داشت، بنابراین ما یک بررسی انجام دادیم و از آنها پرسیدیم که به چه نوع لینوکسی علاقه‌مند هستند. سپس به‌سرعت اطلاعات زیادی کسب کردیم و توانستیم خیلی سریع تصمیم‌گیری کنیم.» در زمانی که این مقاله نوشته می‌شد، جامعة دل ۵ هزار و ۳۶۳ ایده ارائه کرده بود که ۳۷۶ هزار و ۶۲۷ بار دیده شدند. افزون بر آن، ۲۳ هزار و ۲۳۵ نظر نیز ارسال شد. این اعداد بر نقش مهم وب ۲.۰ تأکید دارند: شرکت شما و محصولات آن به‌عنوان بخشی از زندگی مشتریان شما هستند.

منبع : آموزش فناوری اطلاعات