گیل‌گمش

باستان شناسان، ظرفی سفالی متعلق به ۴۰۰۰ سال پیش كه نقش اسطوره گیل گمش، قدیمی ترین اسطوره جهان كه در بین النهرین در غربی ترین نقطه ایران شكل گرفته است، را در محوطه باستانی اسپیدز در سیستان و بلوچستان و در شرقی ترین نقطه كشور كشف كردند.تا پایان كاوش ها در محوطه اسپیدزباستان شناسان موفق به كشف بیش از ۹۰۰۰ قطعه سفال كامل و شكسته شدند.
گیل گمش روی یكی از اشیا یافت شده از این محوطه نقش شده است. مطالعات روی این ظروف سفالی همچنان ادامه دارد. باستان شناس و سرپرست هیات كاوش در محوطه پیش از تاریخ «اسپیدز» گفت: «به نظر می رسد نقش «گیل گمش» روی این ظرف سفالی بدوی تر از طرح گیل گمشی است كه در تمدن بین النهرین یافت شده است.» این ادعا هنوز در حد یك نظریه مطرح شده و مطالعات روی این نقش همچنان ادامه دارد.
وی گفت: «ما تحقیقات خود را در ابعاد گسترده ای روی این شی باستانی آغاز كرده ایم تا بتوانیم فاصله زمانی این دو نقش همین نقش اصلی بین النهرین و نقش پهلوان اسپیدز را كشف و شناسایی كنیم.» به گفته این كارشناس روی این سفال آجری رنگ، نقش پهلوان گیل گمش دیده می شود كه با یك دست بزی را بالا برده و قدرت نمایی می كند. اندام ورزیده او همانند گیل گمش تمدن بین النهرین است. در گیل گمش بین النهرین، پهلوان را می بینیم كه با یك دست یك شیر را به هوا بلند كرده است. نكته جالب توجه این جاست كه بینی گیل گمش اسپیدزكاملاً عقابی و اغراق شده طراحی شده است.
همین تفاوت انجام تحقیقات مفصل را ضروری می كند. شواهد نشان می دهد كه فرم طراحی پهلوان اسپیدژی بدوی تر و ابتدایی تر از گیل گمش یافت شده در بین النهرین است. آرایش موهای مجعد پهلوان بین النهرین در این نقش دیده نمی شود و همه چیز از نقش بز تا شیر و سایر ویژگی ها بسیار ساده تر از نوع طراحی در نقش بین النهرین به نظر می رسد. تلاش برای یافتن نقوش دیگر درباره این پهلوان اسپیدزادامه دارد. كاوشگران اسطوره حماسی «گیل گمش» كه پادشاهی انسان و نیمه خدا بوده است را قدیمی ترین اسطوره بشری می دانند. این اسطوره در تمدن باستان بین النهرین شكل گرفته و تاكنون محققان، اسطوره ای از گیل گمش قدیمی تر نیافته اند. گورستان باستانی اسپیدز كه یكی از شاهكارهای بشری در هزاره دوم و سوم قبل از میلاد محسوب می شود، در نزدیكی شهر بزمان قرار گرفته است.
این محوطه با تمدن باستانی «جیرفت» در یك دوره بوده و شواهد باستان شناسی نشان می دهد كه این محوطه با تمدن جیرفت ارتباط مستقیم داشته و تجارت و مراودات فرهنگی بین این دو منطقه كاملاً جریان داشته است. گیل گمش داستان حماسی پادشاه اوروك است كه به دلیل اعمال ویژه اش، تا به امروز برای جهانیان باقی مانده است. او پادشاه بزرگ و قدرتمندی بود كه آسایش را برای مردمانش فراهم كرد. دور شهر دیوار عظیمی كشید تا از گزند در امان باشد اما او همه چیز را از آن خود می دانست. برای همین همه دختران در شب عروسی باید به نزد او فرستاده می شدند تا او كام گیرد. او موجودی نیمه انسان و نیمه ایزد بود. قدرتمندترین و زورمندترین مرد. تا این كه یك روز ایزد آسمان ناله های مردمان را شنید كه از خودسری های او به ستوه آمده بودند.
او به ایزد بانوی پیكرساز و خردمند گله برد. ایزدان به فكر چاره افتادند. به این نتیجه رسیدند كه برای او رقیبی قدرتمند بیافرینند. ایزد بانوی پیكرساز او را از خاك رس آفرید. او انكیدو است. از دل طبیعت برخاسته است و هیچ چیز از روابط جوامع شهری نمی داند. لذات انسانی را نمی شناسد و با حیوانات در جنگل انبوه زندگی می كند.

منبع : سایت کویر ایران