ارزش انسان

▪ قال الکاظم(ع: ) “لیس لانفسکم ثمن الا الجنه فلا تبیعوها بغیرها “(۱)
امام کاظم (ع) فرمودند : حقیقت انسانی شما بها و ارزشی جز بهشت ندارد پس آن را به غیر از بهشت نفروشید .
نکته‌ها :
۱) انسان ، در نظام آفرینش از برترین موجودات به شمار می‌آید و لذا باید منزلت و ارزش خود را بشناسد.
۲) هر کس قدر و منزلت خویش را نشناسد به تعبیر علی (ع) هلاک خواهد شد . “ هلک امرو لم یعرف قدره .”(۲)
۳) ارزش و قیمت انسان تا آن اندازه بالاست که در این دنیا چیزی وجود ندارد تا بتوان با آن انسان را خریداری کرد .
۴) جهان مادی کوچکتر و نارساتر از آن است که بتوان با اشیاء و ابزار آن حقیقت انسان را قیمت‌گذاری کرد.
۵) هر کاری که بهایش جز بهشت باشد خسارت است .
۶) علی (ع) می‌فرماید : نفس( حقیقت انسان ) گوهری گرانبهاست هر کس این حقیقت انسانی را پاس بدارد او را به مراتب بالای انسانی می‌رساند و آن کس که این حقیقت را با رفتارهای آلوده به ابتذال بکشاند خوارش می‌سازد . “ ان النفس لجوهره ثمینه من طانها رفعها و من ابتذلها وضعها”(۳)
۷) مومن حق ندارد شیوه‌ای را در زندگی برگزیند که به خواری و ذلت او انجامد.امام صادق (ع) فرمود : خداوند اختیار هر کاری را به شخص مومن داده است مگر اختیار ذلت پذیری را. “ان الله تبارک وتعالی فوض الی‌المومن کل شی الا اذلال نفسه “( ۴)
۸) عواملی که از کرامت نفس پاسداری می‌کند فراوان هستند که به چند نمونه اشاره می‌شود : الف- تقوا و پرهیزکاری از مهمترین عامل کرامت نفس به شمار می‌آید . علی(ع: )”لا کرم اعز من التقوی” (۵)
ب) یکی از عوامل عزت نفس داشتن روحیه بی‌نیازی از مردم است . امام صادق (ع) فرمود : سربلندی مومن در شب زنده‌داری و عزت او در بی‌نیازی از مردم است “ شرف المومن قیام اللیل و عزه استغناوه عن الناس . “( ۶)
ج) قناعت، نفس انسان را از آلودگی‌ها حفظ می‌کند . علی(ع) فرمود :‌موثرترین عامل برای حفظ کرامت نفس قناعت است “ المون شییء علی صلاح النفس القناعه .”( ۷)
د) پاک نگه داشتن دامن نفس از پستی‌ها،‌علی(ع) فرمود : نفس خود را به پستی آلوده مکن ، هر چند تو را به خواسته‌های نفسانی برساند “ اکرم نفسک عن کل دنیه و ان ساقتک الی رغبه .”( ۸)
۹) برخی از عواملی که موجب ذلت نفس می‌شوند عبارتند از :
الف) حرص به دنیا، از علی (ع) پرسیدند: خوارترین ذلت‌ها چیست؟ فرمود : حرص و آزمندی به دنیا “الحرص علی‌الدنیا “ ( ۹)
ب) طمع ،‌موجب ذلت است امام باقر(ع) فرمود : هیچ ذلتی چون ذلت طمعکاری نیست .” لاذل کذل الطمع”(۱۰)
ج) کسی که برای نفس خود ارزشی قائل نباشد عاقبت به شر آن گرفتار می‌شود و ذلت نفس را شاهد خواهد بود .امام هادی ( ع) فرمود : “ من هانت علیه نفسه فلا تامن شره” ( ۱۱)
۱۰) کسی که نفس خود را تهذیب و تربیت نکند از پرتو عقل واندیشه سودی نخواهد برد . علی(ع:) “من لم یهذب نفسه، لم ینتفع بالعقل “(۱۲)

پی‌نوشتها در دفتر روزنامه موجود است.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید رضا تقوی دامغانی

منبع : روزنامه رسالت