تغذیه در بیماران دچار افزایش چربی خون (هیپرلیپیدمی)

افزایش چربی خون همراه با بیماریهایی مانند کم کاری تیرویید، بعضی از بیماریهای کبدی و کلیوی ، بیماریهای قند( دیابت) ، نارسایی مزمن کلیه، چاقی، بعضی از عفونتها ، اعتیاد به الکل ، ایدز و ... دیده می شود
همچنین افزایش چربی خون ممکن است علامت بیماری دیگری نبوده و بیمار به صورت اولیه دچار آن شود. برای تشخیص بالا بودن چربی خون، اندازه گیری دو نوع چربی خونی یعنی کلسترول و تری گلیسیرید انجام می شود. در این میان معمولا افزایش کلسترول به عنوان عامل بیماری زای جدیدتری مطرح می شود.
کلسترول انواع مختلفی دارد. افزایش کلسترول با تراکم پایین ( LDL ) منجر به عوارض عروقی به صورت تصلب شرایین ( اترواسکروز) در عروق مختلف می شود که می تواند باعث سکته های قلبی و مغزی شود. از طرف دیگر افزایش کلسترول با تراکم بالا ( HDL ) بر خلاف افزایش LDL عمل کرده و منجر به جلوگیری از عوارض ذکر شده می گردد.
با توجه به وجود انواع مختلف هیپرلیپیدمی، بیماران حتما باید به توصیه های دارویی و تغذیه ای پزشک معالج خود توجه دقیق داشته باشند، چون هر کدام از این انواع، درمان دارویی و رژیم غذایی خاص خود را نیاز دارد.
رعایت نکات زیر به همه بیماران دچار افزایش چربی خون توصیه می شود. بهتر است بدانیم افراد سالم نیز با رعایت این نکات از احتمال هیپرلیپیدمی تا حد زیادی مصون خواهند بود و همه افراد خانواده می توانند از رژیم غذایی ضد افزایش چربی خون سود ببرند:
۱- انجام ورزش به صورت منظم، حداقل هفته ای سه روز، در کنترل وزن و متعادل نگه داشتن چربی ها خون اثر واضحی دارد. بهترین ورزش پیاده روی ، دوچرخه سواری و شنا است.
۲- وزن ایده آل حفظ شود و در صورت وجود چاقی، کاهش وزن اکیدا توصیه می شود.
۳-از مصرف الکل و سیگار به شدی پرهیز شود.
۴- توصیه می شود از رژیم غذایی حاوی کم ترین میزان چربی استفاده شود. به خصوص باید از مواد غذایی حاوی کلسترول و چربی های اشباع شده پرهیز نمود. از شیر و فرآورده های لبنی کم چرب و یا بدون چرب استفاده شود . از مصرف کره و خامه خودداری شود. هر گونه چربی گوشت قرمز و همچنین پوست مرغ قبل از پخت جدا شده و دور ریخته شود. از تخم مرغ به صورت محدود استفاده شود. حتی الامکان از سرخ کردن مواد غذایی خودداری شده و مواد غذایی به صورت آب پز و کبابی ، تنوری ( فر) تهیه شود.
مصرف گوشت ماهی با توجه به وجود چربی های مفید در آن توصیه می شود. البته باید توجه داشت که ماهی نیز بهتر است سرخ نشود.
سبزیجات و میوه هایی که حاوی چربی ناچیزی هستند می توانند به صورت آزادانه مورد مصرف قرار گیرند.
مصرف مغزها ( گردو، آجیل) و روغن زیتون می تواند موجب اثر مفیدی در کاهش LDL ( چربی با تراکم پایین ) شود. البته باید توجه داشته باشید که مصرف زیاد و بی رویه این مواد می تواند باعث چاقی شود.
مصرف روغن ماهی نباتی جامد باعث افزایش LDL و کاهش HDL شده و بهتر است تا حد امکان از مصرف آن خودداری شود. بر خلاف آن کره های گیاهی ( مارگارین) حاوی استانول ( Stanol ) باعث کاهش LDL می شود .
● برنامه غذایی که جهت تغذیه افراد جامعه در امریکا توصیه شده به صورت زیر است:
کلیه افراد بالای ۲ سال باید ۳۰% از کالری مورد نیاز روزانه خود را از چربی تامین نمایند و کمتر از ۱۰% کالاری روزانه از چربی های اشباع به دست آید. همچنین میزان مصرف روزانه روزانه کلسترول باید کمتر از ۳۰۰ میلی گرم باشد.
در زمانی که پرهیز غذایی برای درمان افزایش چربی خون مورد نظر است باید ضمن تامین ۳۰% کالری روزانه از چربی ، کمتر از ۷۵ کالری از چربی های اشباع به دست آمده و روزانه کمتر از ۲۰۰ میلی گرم کلسترول مصرف شود.

دکتر کی نما
متخصص بیماریهای غدد مترشحه داخلی

منبع : شبکه خبری ورلد نیوز