آتش - FIRE

نوع فیلم : رنگی، ۱۰۸ دقیقه
محصول : بابی‌بدی و دیپ مهتا
کارگردان : مهتا
فیلمنامه‌نویس : مهتا
فیلمبردار : جایلز نوتگنز
هنرپیشگان : کاریشما جهالانی، جاوید جعفری، ناندیتا داس، شابانا آزمی، رانجیت چودهوری، کوشال رخی، کولبهوشان خارباندا و آلیس پون
سال تولید : ۱۹۹۶
کشور تولیدکننده : هند و کانادا


̎آشوک̎ (خارباندا) اداره‌کنندهٔ خانواده‌ای متشکل از خود، همسرش، ̎رادها̎ (آزمی)، برادرش، ̎جاتین̎ (جعفری)، مادرش، ̎بیجی̎ (رخی) و مستخدم‌شان، ̎ماندو̎ (چودهوری) است. بر اثر اصرارهای او و مادر، جاتین می‌پذیرد تا با دختری به نام ̎سیتا̎ (داس) ازدواج کند. وقتی ̎سیتا̎ وارد خانواده می‌شود، همه چیز به‌نظرش روبه‌راه و در حد یک خانوادهٔ متوسط هندی ساکن در پایتخت است، اما خیلی زود واقعیت‌ها برای ̎سیتا̎ آشکار می‌شود. همسرش، ̎جاتین̎ دل‌باختهٔ دختری دورگه به نام ̎جولی̎ (پون) است، ̎رادها̎ را پزشکان جواب کرده‌اند و به او گفته‌اند که بچه‌دار نمی‌شود، ̎آشوک̎ تحت تعالیم مذهبی از نزدیکی به همسرش خودداری می‌کند و مادر پیر خانواده هم ناظر همه وقایع و برقرارکنندهٔ ظاهری آرام برای این زندگی لجام‌گسیخته است. ̎سیتا̎ که از رابطهٔ همسرش با ̎جولی̎ در عذاب است، آرام آرام با ̎رادها̎ احساس نزدیکی می‌کند و کمی بعدتر، این رابطه ابعاد دیگری نیز به‌خود می‌گیرد. رابطهٔ ̎سیتا̎ و ̎رادها̎ در قاموس یک جامعهٔ مذهبی، گناهی نابخشودنی است و همین آن دو را در موقعیتی دشوار قرار می‌دهد...
● آتش، نخستین بخش از سه‌گانهٔ آتش ـ زمین، ۱۹۹۸ ـ آب، ۲۰۰۵، از کارگردان زن هندی، مهتا است که نخستین نمایشش خشمی عمومی در هند و حتی منطقه برپا کرد. فیلم در هند و پاکستان به سرعت توقیف شد و مهتا هم مورد مؤاخذه قرار گرفت، اما چون فیلم تهیه‌کننده‌ای کانادائی داشت، برخوردی جدی با مهتا انجام نشد. آتش برای سینمای هند که معروف به اخلاق‌گرائی است و نگاه بنیادی به مسئلهٔ خانواده، ازدواج و عشق در آن به شدت دیده می‌شود، یک شوک بزرگ بود؛ هر چند مهتا با عدم رعایت قواعد بالیوود، آشکارا خودش را از سینمای مرسوم هند جدا کرده بود. فیلم برخلاف دو بخش بعدی‌اش، در دهلی معاصر اتفاق می‌افتد و داستانش، زاویه‌های پنهانی از زندگی به ظاهر آرام مردمی شرقی را بازگو می‌کند که عادت کرده‌اند میان پیدا و پنهان‌شان فاصله‌ای آشکار وجود داشته باشد. مهم‌ترین ویژگی آتش، برداشتن همین حجاب از میان واقعیت و زندگی جاری پشت نقاب‌های روزمره است. مهتا برای آتش در سراسر جهان تحسین شد، اما این دلیلی نبود تا سر راه ساخت دو بخش بعدی سه‌گانه مشکلی پیش نیاید؛ زمین در هند با ممیزی چشم‌گیری روبه‌رو شد و ساخت فیلم سوم سال‌ها به‌طول انجامید، به مهتا اجازه فیلم‌سازی در هند را ندادند و حتی دکورهای آب را در داخل خاک هند به آتش کشیدند.