فن‌آوری و تجارت خنک‌کننده‌های جنجال برانگیز

یک برنامهٔ بین‌المللی برای کنترل CFCها و دیگر مواد شیمیائی، به مورد اجراء گذاشته شده است. به‌دلیل وجود مدارک زیاد و قابل توجه در مورد قاچاق ماده کلروفلورکربن (ماده‌ای که به‌عنوان خنک‌کننده در یخچال‌ها استفاده و باعث رقیق شدن لایه ازن نیز می‌شود.) کشورهای صنعتی تصمیم گرفتند که پروتکل مونترال را به مورد اجراء بگذارند؛ این پروتکل در سال ۱۹۸۷ با هدف کاهش و نابودی موادشیمیائی مضر برای محیط زیست به تصویب رسید. با وجود اینکه تولید CFCها در ده سال اخیر حدود ۹۰% کاهش یافته ولی باز هم بازار سیاه فعالی به‌خصوص در کشورهای چین و روسیه برای آنها وجود دارد. آقای جان پاسکانتادو عضو گروه حمایت از لایه ازن در واشنگتن دی.سی می‌گوید: ”تجارت غیرقانونی و بازار سیاه CFCها که دلایل قانونی، کنترل آن را مشکل نموده، یکی از بزرگ‌ترین زیان‌ها را به لایه ازن وارد می‌کند.“ آقای دانکن براک از انستیتو سلطنتی مسائل بین‌المللی در لندن می‌گوید: ”۱۵% CFCها در کشورهای روسیه، چین و هند به‌طور مخفیانه و قاچاق معامله می‌شوند. طبق قرارداد، کشورهای چین و هند فقط تا سال ۲۰۱۰ می‌توانند به‌طور عمده CFC تولید کنند. کشورهای صنعتی، CFC را برای امور خاص، یا برای صدور به کشورهای در حال توسعه تولید می‌کنند. هشت کشور صنعتی جهان در نشست ماه می سال ۲۰۰۰ در انگلستان توافق کردند که کنترل بیشتری روی قاچاق CFCها داشته باشند و آن را با فعالیت کشورهای در حال توسعه هماهنگ کنند. از طرف دیگر، به‌علت اینکه تشخیص CFC قاچاق نوع غیرقاچاق آن مشکل است، کنترل بازار CFC نیز مشکل خواهد بود، چرا که این خنک‌کننده‌ها، در عین حال که مضر هستند کاربرد زیادی در صنعت دارند. آقای بروس پاس‌منلید از وزارت دادگستری امریکا می‌گوید: ”مقابله با قاچاق CFC، در سال‌های بعد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.“گاز فرئون (متداول‌ترین CFC بازار) در امریکا ده برابر آن در امریکای‌جنوبی قیمت دارد. آقای پاسکانتاندو می‌گوید: ”به همین دلیل انگیزه قاچاق CFC بیشتر شده است.“آقای دبلیو. واتس فیتزجرالد از وزارت دادگستری امریکا و رئیس عملیات سوزیخندان می‌گوید: ”این عملیات، قاچاق CFC را به مقدار قابل ملاحظه‌ای در میامی کاهش داده است. در حالی‌که بیشتر CFC توسط چهارپایان و از طریق مرز مکزیک جابه‌جا می‌گردد، بدان صورت که قاچاق‌چیان، به روستائیان در ازاء رد کردن بسته‌ای به آن طرف مرز، پول خوبی می‌پردازند.آقای جیمز والت کارشناسی که در فعالیت‌های زیست‌محیطی و در رابطه با لایه ازن در صلح سبز مشارکت داشته است، پیش‌بینی می‌کند که قاچاق CFCها شدت بیشتری خواهند یافت. یکی از شایع‌ترین روش‌های قاچاق CFC به این صورت است که قاچاق‌چیان مدارک رسمی مربوط به انتقال CFCها را جعل کرده و مأمورها تصور می‌کنند که این محموله، یک محمولهٔ قانونی است و قاچاقی صورت نمی‌گیرد. بعضی دیگر CFCها را با روغن خاصی آغشته کرده و به‌جای مادهٔ دیگری از گمرک رد می‌کنند. هر روز قاچاق موادی که به محیط زیست لطمه وارد می‌کنند، افزایش پیدا می‌کند. در دو سال اخیر درخواست برای ”هالوژن“های ساخت چین افزایش یافته در حالی‌که این ماده ده‌برابر CFCها به محیط زیست زیان وارد می‌کند. مقامات گمرک امریکا می‌گویند که اغلب این مواد که در صنعت هواپیماسازی ارتش و در لوله‌کشی کاربرد دارند، به اسم ماده‌ای دیگر به امریکا وارد می‌شوند که تحقیقات در این زمینه هنوز ادامه دارد. سازمان محیط زیست مجوز ورود موادشیمیائی از چین را لغو کرده است. در اروپا عملیات مبارزه با قاچاق CFCها خیلی ضعیف است، شاید به این دلیل که شرکت‌های اروپائی برخلاف دولت امریکا مالیات اضافی بر موادشیمیائی وضع نمی‌کنند. همین مالیات، سالانه صدمیلیون دلار درآمد برای دولت امریکا دربردارد. ولی توجه بیشتر به حفظ محیط زیست باعث شده است تا مقامات رفتار ملایم خود را در مقابل قاچاق‌چیان تغییر داده و به این مسئله پایان دهند. جولیان نیومن عضو ادارهٔ تحقیقات محیط زیست در لندن می‌گوید: ”یک سال پیش رئیس یک شرکت فرانکفورتی (آلمانی) با حدود هزار تن CFC و موادمضر دیگر دستگیر شد.“ وی برای شناسائی عاملان چینی این‌گونه نقل و انتقالات ادارهٔ تحقیقات محیط زیست، یک شرکت قلابی تأسیس کرد که کار آن شناسائی صنایع و شرکت‌های چینی بود که CFC را به‌صورت مادهٔ دیگری به شرکت‌های امریکائی می‌فروختند. در حال حاضر افراد و شرکت‌های سودجو، چه در اروپا و چه در امریکا، از نقایص قوانین به نفع خود استفاده می‌کنند. البته به تازگی کشورهای اروپائی تصمیم گرفته‌اند که فروش CFC را ممنوع کنند، بنابراین کنترل آن آسان‌تر می‌شود. زیرا کشورهائی که طی چند سال گذشته تصور می‌کردند فقط با محدودیت تولید CFC می‌توانند جلوی عوارض و زیان‌های آن را به محیط زیست بگیرند، اکنون متوجه شده‌اند که عدم مصرف این ماده راه صحیح‌تری برای جلوگیری از زیان‌های آن است.
منبع: پیام یونسکو
مترجم: آرش رزمخواه

منبع : فصلنامه صلح سبز