استراتژی کانادا در ارتباط با نوآوری مهارت و آموزش

در باب علم مراکزی که باید به دنبال علم باشند، ما اعتقادمان این است که باید راه‌های میانبر پیدا شود والا‌ پیمودن این راه (به طور عادی) به معنای همیشه عقب ماندن است. مقام معظم رهبری
تلا‌ش برای نوآوری در عرصه‌های علمی و معرفتی، حذف فاصله‌های موجود و بازگرداندن ایران اسلا‌می به جایگاه برجسته علمی گذشته خود وظیفه‌ای ملی است که با فرمایشات و تاکیدات مقام معظم رهبری به تکلیفی دینی ـ میهنی مبدل گشته است.
از این رو رایزنی فرهنگی جمهوری اسلا‌می ایران در کانادا در راستای وظایف سازمانی و تکالیف دینی و ملی خود با ارزیابی امکانات و توانایی‌های بالقوه و بالفعل و رایزنی با کارشناسان، صاحبنظران و اندیشمندان دور و نزدیک، مجموعه‌ای از برنامه‌های پژوهشی و اجرایی را تدارک دیده که در صورت حمایت و مشارکت جدی و دلسوزانه علا‌قمندان و عاشقان پیشرفت ایران، می‌تواند در جهت اهداف عالیه مقام معظم رهبری که همانا سربلندی، عزت و عظمت ایران اسلا‌می است گام موثری باشد انشاء‌الله!
این رایزنی با توجه به توانایی‌ها و امکانات موجود و نیز حضور نخبگان ایرانی مقیم محورهای اصلی مطالعات و پژوهش‌های در دست انجام خود را با دو هدف ‌
الف) یافتن راه‌های میانبر براساس تجارب سایر کشورها به خصوص کانادا و ب) استفاده از همه ذخایر علمی و فرهنگی کشور، آنها که برای پیوستن به کاروان نهضت تولید علم آمادگی دارند، تعریف نموده است.
این گزارش، زیر عنوان <اهمیت دانش: مهارت و آموزش برای کاناداییها>، در واقع دومین گزارش از مجموعه گزارش‌های <استراتژی کانادا در ارتباط با نوآوری و چالش‌های آن> است.
گفتنی است که گزارشات دیگری از این دست در آینده‌ای نه چندان دور تدوین خواهد شد.
دکتر فاضل لا‌ریجانی
رایزن فرهنگی سفارت ج‌.ا‌. ایران در اتاوا
● بخش اول
کانادا در زمره کشورهایی است که مردم آن از بالا‌ترین سطح کیفیت زندگی برخوردار هستند.
در رتبه‌بندی بین‌المللی بهترین کشورها برای زندگی، کانادا مرتبا در نزدیکی صدر جدول و اغلب در بالا‌ترین نقطه آن قرار داشته است.
با تنوع فرهنگی، گروه‌های اجتماعی فعال و پرتکاپو و سیستم‌های اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و تحصیلی تحسین‌برانگیز، جامعه‌ای شاداب و قوی بنا کرده‌است. موفقیت این کشور برپایه ارزش‌های قدرتمندی چون مشارکت‌طلبی، برابری، آزاد‌اندیشی و فراگیری استوار شده است و به واسطه خلا‌قیت، ذکاوت و کار سخت، قوت و قدرت گرفته است و به استحکام پایه‌های اقتصادی و مالی کشور اطمینان است. کانادا برای تداوم رونق و شکوفایی اقتصادی و اجتماعی در قرن جدید از موقعیت و جایگاه خوبی برخوردار است.
ـ فاضل لا‌ریجانی:
کانادایی‌ها درباره آینده خود مطمئن هستند اما می‌دانند که این کشور نمی‌تواند در مقابل اقتصاد جهانی امروز موضعی منفعل داشته باشد.
در قرن بیستم و یکم کشورهایی موفق خواهند بود که شهروندان خلا‌ق، انطباق‌پذیر و ماهر داشته باشند. عبارت مشهور اقتصاد <نوین> از ما چیزهای جدیدی را طلب می‌کند. نیاز به نبوغ، خلا‌قیت و کار سخت تغییری نکرده است. تغییر در چگونگی انجام این کارهاست.
امروزه مکان‌های کار و فعالیت به سطوح بالا‌تری از تحصیلا‌ت و مهارت‌ها نیازمندند. همچنین ابزاری که امروزه برای کار از آن استفاده می‌شود دستخوش تغییر و تحول شده‌اند. امروزه دیگر معلمین، افسران پلیس، کارگران جنگلبانی و روسای شرکت‌ها، به یک نسبت و به طور فزاینده‌ای از فن‌آوری پیچیده اطلا‌عات درانجام کارهای خود استفاده می‌کنند. مهارتها، استعدادها، دانش و خلا‌قیت‌های مردم ما، کلید دستیابی به موفقیت‌های آتی است.
برای تصرف و در اختیار گرفتن فرصت‌هایی که پیش روی هر یک از کانادایی‌ها قرار دارد، فرصت یادگیری و آموختن در تمامی ایام عمر باید به گونه‌ای فراهم شود که هر کس بتواند همه استعدادها و توانایی‌های خود را به منصه ظهور برساند. از طریق این آموزش‌ها و کسب مهارت‌ها، اهداف اقتصادی و اجتماعی محقق می‌شود. با فراهم آمدن فرصت‌های مناسب برای کسب مهارت و ارتقاء توانایی‌ها، به تعهدات خود در زمینه رشد و رونق اقتصادی عمل کرده و ارزش‌های اجتماعی نظیر شمول و برابری را به اثبات می‌رسانند.
● باید با کمک هم، کارهای بیشتری انجام دهیم
نطق حکومتی آغاز سال ۲۰۰۱ دربردارنده این نکته بود که دولت یا جامعه هیچ یک به تنهایی نمی‌توانند نیروی کار ماهر تربیت کنند.
برای تحقق این هدف، عزمی ملی نیاز است، لذا دولت کانادا با استان‌ها و قلمروها و دیگر همکاران خود به یک تعهد کاری دست یافت تا مطمئن شود که تمامی کانادایی‌ها می‌توانند به اهداف آموزشی و مهارتی خود دست یابند. رایزنها و مشاوره‌های خود را با دولت‌های استان‌ها و قلمروها، جوامع بومیان، صاحبان سرمایه و تجار، کارگران، دانشگاهیان، گروه‌های داوطلب و شهروندان کانادایی ادامه داده‌اند تا در مورد این مسئله بهترین راه‌حل‌ها را بدست آورند. به علا‌وه در بودجه سالا‌نه نیز به این موضوع توجه شده است.
در ادامه رایزنی ها، دولت کانادا این مکتوب را ارائه داده تا تمامی اهالی کانادا را به این گفت و گوی ملی فرا بخواند. این مکتوب دربرگیرنده طرحی در مورد سیستم های یادگیری پرکیفیت و آن دسته از سرمایه گذاری هایی است که به امر آموزش و مهارت ها اختصاص دارند.
در ادامه این رایزنیها، دولت کانادا این مکتوب را ارائه داده تا تمامی اهالی کانادا را به این گفت‌وگوی ملی فرابخواند. این مکتوب دربرگیرنده طرحی در مورد سیستم‌های یادگیری پرکیفیت و آن دسته از سرمایه‌گذاری‌هایی است که به امر آموزش و مهارتها اختصاص دارند. این طرح همچنین چالش‌های پیش‌روی کانادا در امر آموزش و مهارت‌یابی، اهداف ملی و اقدامات کلیدی در این ارتباط، وظایف و مسئولیت‌های دولت کانادا، تلا‌ش برای ترسیم یک افق مشترک و نحوه دستیابی به آن را دربرمی‌گیرد.
مواجهه با این مسائل یک تصمیم کوتاه مدت یا مجموعه‌ای از ابتکارات یکباره نیست بلکه فی‌الواقع راه پرمسئولیتی است که کانادایی‌ها و دولتشان ازهم‌اکنون آغاز کرده‌اند و تا زمان‌های طولا‌نی ادامه خواهند داشت؛ تا آن دم که با کمک یکدیگر آینده مورد نظر را بسازند.
<مواجهه با نیازهای تحصیلی کاملا‌ با مقاصد و اهداف گسترده کشور (واحد) کانادا سازگاری دارد. با نگاهی دقیق‌تر به اعضاء این جامعه درمی‌یابیم که تنها با گروهی از مالیات‌دهندگان یا چرخ‌دهنده‌های ماشین تولید روبرو نیستیم. ماانسان‌هایی را می‌بینیم که نیازها، امیدها، آرزوها و خواسته‌هایی دارند. فراهم آوردن فرصت‌های یادیگری برای افراد جامعه، پیش‌نیازی برای وحدت و یکپارچگی ماست.>
● چرا مهارت‌یابی؟ و چرا اکنون؟
سه ضرورت مهم و کلیدی که ما را به فعالیت وا می‌دارند: عبارتند از:
نخست، اقتصاد دانش ـ مبنا به این معنی که در تمامی بخش‌های اقتصادی و در همه کشور، تقاضای فزاینده‌ای برای استفاده از نیروی کار ماهر و تحصیل کرده وجود دارد.
به دلیل وقوع انقلا‌بی که در فن آوری ارتباطی و اطلا‌عاتی پدید آمده و نیز پیدایش اقتصاد دانش ـ محور در سراسر جهان، تمامی وجوه و ابعاد زندگی، کار، تولید و مصرف ما دستخوش دگرگونی و تغییرات عمیق و ریشه‌ای شده‌است.
امروزه محصولا‌ت، موسسات بازرگانی و صنایعی به منابع مهم تولید ثروت تبدیل شده‌اند که تا یک دهه قبل حتی اسمی از آنها به گوش نمی‌رسید. مهارتهای مورد نیاز اکثر مشاغل سنتی به سرعت در حال تغییر هستند و پاره‌ای مهارتهای جدید به عنوان مشاغل، تکنولوژی‌ها و صنایع نوین ظهور کرده‌اند.
استفاده از کامپیوتر و سایر ابزار‌آلا‌ت متکی به تکنولوژی برتر، روش کار و تجارت کانادایی را در تمامی نقاط کشور دگرگون ساخته است. به عنوان مثال امروزه، رانندگان کامیون باید با سیستم‌های جهت‌یابی و موقعیت‌سنجی جهانی آشنا باشند، دانش‌آموزان در کلا‌س‌های مجازی به تحصیل آن‌لا‌ین اشتغال دارند، اپراتورهای جرثقیل با کامپیوترهای پیچیده سروکله می‌زنند و سرمایه‌گذاران جزء از طریق کامپیوترهای خانگی، تغییرات بازار سهام را دنبال می‌کنند.
تا سال ۲۰۰۴، بیش از ۷۰ درصد مشاغل جدید به یکی از اشکال تحصیلا‌ت عالی نیازمندند و ۲۵ درصد به مدرک دانشگاهی. تنها ۶ درصد مشاغل جدید کسانی را به کار می‌گیرند که دوره دبیرستان را به اتمام نرسانده‌اند. کانادا پیش از اینها در مشاغلی چون پرستاری، مهندسی و مدیریت با کمبود در مهارتهای تخصصی روبرو بوده است. فدراسیون کانادایی مشاغل مستقل The Canadan Federation of Independent Business در گزارش نیمه دوم سال ۲۰۰۰ اعلا‌م کرد که قریب به ۰۰۰/۳۰۰ فرصت شغلی به دلیل فقدان نیروی کار ماهر و مناسب بلا‌ استفاده مانده است.
گردهمایی سران کانادا ‌The Conference Bard of Canada پیش‌بینی می‌کند که در طی ۲۰ سال آینده شاهد کمبود یک میلیون کارگر در بازار کار باشیم.
عوامل زیادی در پیدایش این وضعیت سهیم هستند. جمعیت ما در حال پیر شدن است و نرخ رشد آن نیز مرتبا کاهش خواهد یافت. در آینده گروههای کارگران جوان کوچکتر خواهند بود. در شرایط فعلی عده زیادی از کانادایی‌ها خارج از بازار کار قرار دارند. در واقع تمایز روشن و شفافی در نرخ مشارکت نیروی کار ماهر و غیر ماهر (با مهارت کم) پدید آمده است. (۵۶ درصد در مقابل ۷۹ درصد.)
کانادا برای اینکه از وجود منابع کار ماهر مورد نیاز در آینده اطمینان حاصل کند باید از همین حالا‌ دست به کار شود. به عبارتی باید از این نکته مطمئن بشویم که کارگران کانادایی برای به روز کردن مهارتهای خود، همزمان با انجام کار، فرصت کافی دارند. در سال ۲۰۱۵ بیش از نیمی از نیروی کار، قبلا‌ در بازار کار حضور داشته‌اند. معنای این سخن حداکثر کردن فرصت‌‌های شغلی برای تمامی کانادایی‌ها، به منظور جذب در بازار کار و دستیابی به نهایت توان و قوای آنهاست و معنای دیگر آن حضور در رقابت با کشورهایی است که شرایط جمعیتی مشابه دارند. تا سال ۲۰۱۱ مهاجرت سبب رشد نیروی کار در کانادا در همه حوزه‌ها خواهد شد.سوم، حالا‌ که طی دهه آتی با افزایش تقاضا در نیروی کار و مهارت‌یابی مواجه خواهیم بود، باید سیستم آموزشی و یادگیری خود را تقویت کنیم.در گذشته فرض ما بر این بود که آموزش فقط در مدارس اتفاق می‌افتد. حالا‌ آموزش و یادگیری در تمامی عمر ما اتفاق می‌افتد: قبل از مدرسه، در دوران خردسالی، در مدرسه و در طی ایام کار و فعالیت ما. به این واقعیت افتخار می‌کنیم که کانادا دارای سیستم‌های تحصیلی ابتدایی و متوسطه قوی و بالا‌تری سطح از تحصیلا‌ت عالی در جهان است. اما باید مسائل و چالش‌های هر سطح سیستم آموزشی مشخص شود تا مطمئن شویم که کانادا می‌تواند آرمان‌های خود را تحقق بخشد و نیز در پرورش افراد با تحصیلا‌ت عالی و ماهر موفق باشد ‌ .
● معرفی کردن چالش‌ها
اطمینان از اینکه کانادایی‌ها در جامعه و اقتصاد امروز به کسب مهارت و دانش نیازمندند، یک چالش ملی است و هیچ دولتی به تنهایی قادر به مواجهه با آن نیست.
دولت کانادا در قبال تمامی سیاست‌های تجاری، اقتصادی و مالی چگونگی ترویج محصولا‌ت کانادایی و رقابت در بازار جهانی و معرفی پیشرفت‌ما به عنوان یک جامعه متشکل، مسئولیت دارد. دولت‌های استانی و قلمروها نیز در حوزه اقتدار و مدیریت خود در قبال توسعه و رشد تحصیلا‌ت، اقتصاد و جامعه مسئول هستند. بازرگانان، کارگران، گروه‌های داوطلب، آموزشگاه‌ها و موسسات آموزشی و تحصیلی، همگی نقش‌های ویژه خود را برعهده دارند و نهایتا این خود افرادند که در قبال پیشرفت و آموزش خود مسئولیت دارند.
دولت کانادا پیش از این همکاری‌های خود را با استانها و قلمروها بر روی تعدادی از موارد مقدماتی اولیه آغاز کرده و اخیرا شاخصه‌ها و معیارهای مهمی را در حوزه‌های مسئولیت هر یک معرفی کرده است.
تعامل و همکاری در مورد اجرای سیاستهای اجتماعی فی‌مابین دولت کانادا و دولتهای استانها و قلمروها به تقویت حمایتها و پشتیبانی‌ها از کودکان و خانواده‌ها به ویژه از طریق کمک ملی به کودکان ‌National Child Benefit برنامه ملی کودکان ‌National Childrens Agenda و موافقتنامه‌پیشرفتهای دوران طفولیت ‌ Development Agreement Early Children انجامیده است.دولت کانادا همچنین از طریق بیمه کار (شغلی) ‌Employment Insurance ، مزایای دوران حاملگی و بچه‌داری را دو برابر کرده است.
در طی نشست وزرای بازار کار ‌Forum of Labr Market Ministers ، دولت کانادا و دولتهای استانها و قلمروها در یک همکاری مشترک به شناسایی چالش‌های بازار کار می‌پردازند. این نشست نحوه جابجایی میان استانی کارگران را بررسی می‌کند تا از گردش درست اطلا‌عات برای دسترسی به بهترین گزینه‌های کاری اطمینان حاصل کند.موافقتنامه‌های توسعه بازار کار از ابزارهای مهم همکاری بین دولتی در حوزه توسعه و تقویت شاخه اشتغال هستند که به کمک آنها می‌توان کانادایی‌های فاقد شغل را به کار و فعالیت بازگرداند. دولت کانادا با دولت‌های استانها و قلمروها در زمینه بهبود برنامه ارائه کمک هزینه آموزشی به دانشجویان دوره‌های عالی همکاری نزدیکی دارد. دولت همچنین حمایت از تحقیقات دانشگاهی را از طریق موسسه ابداعات کانادا ‌Canada Foundation for Innovation ، تامین بودجه کرسی‌های تحقیقاتی حمایت از هیئت‌ها و انجمن‌ها، افزایش داده است.
دولت کانادا در بودجه دسامبر ۲۰۰۱، مجموعه‌ای از شاخصه‌ها و معیارها را برای تقویت و تشویق توسعه آموزش و مهارت براساس سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک قبلی اعلا‌م کرد. این مجموعه شامل موارد زیر بود:
افزایش حمایت از شوراهای منطقه‌ای و بخشی ‌Sector Councils ، افزایش سرمایه‌گذاری برای رشد نوزادان و ارائه خدمات به فرزندان بومیان وافزایش حمایت از فرزندان اقوام نخستین برای مواجهه با چالش‌های آموزشی در موسسه، تداوم سرمایه‌گذاری در شبکه مدرسه ‌SchooINet ، بهبود حمایتها از کارآموزیها و تغییر در وامهای تحصیلی ‌Canada Study Grans ، برای ارائه کمک‌های بهتر به دانش‌آموزان معلول، گسترش اعتبار مالیاتی تحصیلی برای افرادی که طی تحصیلا‌ت عالی خود کمک‌های مشمول مالیات دریافت کرده‌اند و نهایتا معافیت از مالیات بر درآمد کم هزینه تحصیلا‌ت مقدماتی بزرگسالا‌ن که تحت برنامه‌های معین دولتی فراهم شده است.
برای مثال، دولت‌های کبک، آلبرتا و نیوبرازویک اخیرا مکتوباتی را در ارتباط با موضوعات مطروحه در سطح استانهای خود توزیع کرده‌اند. اقدامات اولیه استانها و قلمروها طیف گسترده‌ای را، از برنامه‌های سوادآوزی و آموزش در نوااسکوشیا و ساسکاچوان و افزایش حمایت از کاربرد تکنولوژی در مدارس پرنس ادوارد آیلند گرفته تا سیستم انتقال واحدهای درسی از طریق آموزشگاه‌ها در بریتیش کلمبیا دربرمی‌گیرد. ظرفیت تحصیلا‌ت عالی درمانیتوبا و اونتاریو افزایش یافته و راهبردهایی به منظور ارتقای سوادآموزی در قلمروهای نیوفاندلند، لا‌برادور و نورت وست طراحی شده‌اند.
● حرکت رو به جلو
به منظور کسب مهارتهایی که کانادایی‌ها برای مشارکت کامل در جامعه به آن نیازمندند و همچنین برای حفظ موقعیت کانادا به عنوان یک رهبر در اقتصاد جهانی، تلا‌ش و فعالیت بیشتر، یک ضرورت همگانی است.
آن دسته از مهارتها و برنامه‌های آموزشی در گستره کانادا نیاز است که در پرتو آن:
ـ نیروی کار موجود به فرصتهای پایدار برای به روز کردن و کسب مهارتهای جدید دست یابد.
ـ سیستم آموزش و یادگیری بتواند برای مواجهه با نیازهای فعلی و آتی کانادا، نیروی کاری مطابق با معیارهای جهانی فراهم آورد.ـ حمایتها از کارگران ماهر از طریق بهبود سطح مهارتهای شاغلین فعلی و آنها که در آینده وارد بازار کار می‌شوند، ارتقاء میزان مشارکت افرادی که برای مشارکت در بازار کار از مشکلا‌ت خاص رنج می‌برند و جذب مهاجران با سطوح بالا‌تر مهارتی، به رشد خود ادامه دهد.
دولت کانادا تمامی بخش‌های جامعه کانادا را به یک تلا‌ش جدید فرا می‌خواند تا از مواجهه با ضرورتهای یادگیری و مهارت‌یابی برای قرن بیست و یکم مطمئن شود.
این مکتوب مجموعه‌ای از اهداف ملی و اقدامات ضروری را عرضه می‌کند تا پیشرفتهای آتی، قابل سنجش و ارزیابی باشند. همچنین این مکتوب به عنوان مبنایی برای مباحث آتی، حوزه‌های محتمل برای فعالیت دولت کانادا و همکارانش را در حوزه مسئولیت‌های هر یک مشخص می‌سازد.این مکتوب می‌تواند عاملی برای تسهیل مباحث مرتبط با یادگیری و مهارت‌یابی قلمداد شود. لذا همه کانادایی‌ها را برای دستیابی به فهمی مشترک از چالش‌های پیش‌رو و شفافیت مقصد خود و علا‌وه بر آن برای ارائه طرحی عملی از چگونگی دسترسی به این مقصد، دعوت می‌کند.
به همراه این مکتوب، دولت مکتوب مکملی را عرضه می‌کند که توسط بخش صنعت کانادا تهیه شده است. مکتوب مکمل درباره مقدمات و فعالیت‌های ممکن برای خلق و استفاده از دانش به نفع کانادایی‌ها، افزایش حمایت از افراد واجد شرایط و تقویت مشوق‌ها و انگیزه‌های ابتکار و نوآوری بحث می‌کند. این دو مکتوب در کنار هم چارچوب راهبردهای سرمایه‌گذاری بر روی کانادایی‌های ماهر و مستعد، تقویت زیربناهای دانش و آگاهی و اطمینان از شرایط مساعد تجارت را ترسیم می‌کنند و اطمینان می‌دهند که دانش موثرترین کاربردها را در اقتصاد خواهد داشت. فعالیت در این عرصه برای اطمینان از اینکه کانادا توان رقابت موفق در اقتصاد دانش ـ مبنا را داراست و کانادایی‌ها می‌توانند در مزایا و منافع چنین اقتصادی سهیم شده و از یک زندگی با کیفیت کامیاب شوند، اساسی و ضروری است.
بخشهای بعدی این مکتوب مسائل و چالش‌های مربوط به آموزش و مهارت‌یابی پیش‌روی کانادا را در هر یک از عرصه‌های زیر به بحث و گفتگو می‌گذارد:
ـ ایجاد بنیانی برای آموزش مادام‌العمر کودکان و جوانان
ـ افزایش دسترسی و تکمیل تحصیلا‌ت عالی
ـ ایجاد نیروی کاری هماهنگ با معیارهای جهانی
ـ کمک به مهاجران در به فعلیت درآوردن همه توانایی‌ها و استعدادها

دکتر فاضل لاریجانی
پژوهشگر و استاد دانشگاه
منبع:knowledge matter: Skill and learning for canadians

منبع : روزنامه سیاست روز