P-۳ Orion شکارچی همیشه در کمین

اول در مورد نام آن این توزیح را بدم که اوریون در نجوم به صورت فلکی شکارچی (یا همان صورت فلکی جبار) گفته میشود. بدنبال گسترش روز افزون زیر دریایی در سالهای بعد از جنگ جهانی و لوزوم ساخت یک هواپیمای اختصاصی برای شناسایی و حمله به زیر دریایی ها بیش از پیش احساس میشد(بخصوص که در این بخش روسها بسیار جلوتر بودند و این در اوج جنگ سرد بود) این اندیشه نیروی دریایی آمریکا را بر آنداشت تا برا جایگزینی هواپیماهای P-۲V مناقصه ای را برای این منظور ارائه کند در این مناقصه شرکت لاکهید با طرح خود گوی رقابت را از رقیبا ربود لاکهید مارتین طرحی را تحت عنوان P-۳ که بر اساس طرح L-۱۸۸ الکترا که یک طرح مسافری بودطراحی گردیده بود اما این دو طرح با این وجود که بسیار شبیه هم از کار در آمدند اما تفاوت های امده ای داشتند از جمله قابلیت حمل جنگ افزار در زیر بالها و همچنین بالهای رو به جلو(قسمت پشتی بالها بسمت جلو مایل است دلیلش هم بخاطر انعطاف پذیری بهتر در سرعت های پایین است) قابلیت برخاست از باندهای کوتاه و نگهداری آسان حال شاید برای برخی دوستان این سوال پیش آید چرا از یک هواپیمای جت استفاده نشد دلیلش این است چون این هواپیما باید با سرعت کم برای شناسایی اهداف دریایی پرواز کنند بهترین گذینه هواپیماهای توربوجت است اولین مدلها تحت عنوان A و B در سالهای ۶۰ و ۶۱ در تعداد بالا تولید گردیدند این هواپیما کارایی خوبی از خود نشان داد و بزودی بسیار محبوب شد مدل سی که در سال ۶۸ اولین پرواز خود را انجام داد به یکی از محبوب ترین مدلها مبدل شد بگونه ای که بجای ساخت مدل های جدید گونه های مختلف همین مدل طراحی و آپدیت شد
اولین گونه Update I در سال ۱۹۷۵ پرواز کرد این در این مدل دارای یک میکرو پروسسور جدید با یک ایونیک مدرن تر بو همچنین نرم افزار های آن نیز از نو طراحی شد
مدل Update II در سال ۱۹۷۷ وارد خدمت شد در این مدل مجهز به سیستم مادون قرمز اخطار دهند و یک سیتم استراغ سمع با ۲۸ کانال مغناتیسی ضبط صدا و اخلاگر الکتریکیو همچنین موشکهای هارپون
مدل Update III در ۱۹۸۱ کامل شد و در ۱۹۸۲ وارد خدمت شد در این مدل دستگاه های صدا سنج (کانالهای سنجش صدا) بصورت دوبرابر نصب شد(برنامه ای تحت عنوان CHEX) در این مدل بیشتر بروی دستگاه های سنجش کانالهای صدا و استراق سمع کار شد و تا سال ۸۸ در حال گذشتن از آزمایشات گوناگون بود این مدل قادر بود تا ۱۱ نفر را با خود حمل کنند(۵ افسر خدمه و ۶ کاربر سیستم)
بعدها سیستم پردازش پیشرفته داده و شنود و همچنین دیتا لینک ,آنتنهای جدید یک سیستم پشتیبانی الکتریکی ESM مولد سنجش صدا و یک سیستم پردازش دیتای جدید از نوع CP-۲۰۴۴و سیستم کنترلی جدید هم بعد ها اضافه گردید
● از دیگر تغییراتی که بعدها روی این مدل انجام شد
اضافه شدن موشک اسلم(Stand-Off Land Attack Missile ) که موجب افزایش برد درگیری و توانایی حمله ی افقی به اهداف را به آن میداد
سیستم کنترل تطبیقی انتنها از نوع AN/ALQ-۱۵۸ که بر روی VHF فعال است و کاربرد آن برای شناسایی صوتی علائم زیر دریایی و سیگنالها دریافتی ست(قابلیت ردگیری فرکانسهای رادیویی را نیز داراست)
سیستم پیشرفته ی گیرنده ی علائم و فرکانسها(گیرنده دریایی) از نوع AN/ARR-۷۸ مجهز به ۲۰ ماژول گیرنده با قابلیت شناساییی و پارازیت رادیویی بیش از ۹۹ کانال در هر ماژول
سیستم شناسایی و پروسس سیگنال از نوع AN/UYS-۱ که کاربرد آن در شنود رادیویی و شناسایی سیگنال ها و انتقال و تقویت صدا از طریق تصحیح دامنه فاز
سیستم تدابیر متقابل AN/ALQ-۷۸A با یک ECP اصلاح شده و امکان تعمیر و نگهداری آسان و کاراییی بالاتر سیستم رادیویی موج بلند(طول موج بالا) از نوع AN/ARC-۱۸۷ با قابلیت ارتباط ماهواره ای
سیستم داده دیجیتالی کامپیوتر از نوع CP-۲۰۴۴ با توانایی بایگانی و عملیاتی بالا و یک میکرو پروسسور جدید(سه پروسسور Motorola ۶۸۰۳۰) و امکان نصب پردازشگر جانبی و باس دوبرابر و با امکان عیب یابی خودکار سیستم مکان نمای جهانی (GPS) از نوع AN/ARN-۱۵۱ با دقت ناوبری و اطلاعاتی فوق العاده بالا با ۵ کانال ضبط داده (پردازش داده) بدون توقف و امکان آنالیز و نمایش چهار ماهواره بطور همزمان
سیستم پشتیبانی الکتریکی(ESM) از نوع AN/ALR-۶۶A/B با قابلیت نظارت بر رادار ها و کنترل راداری(پالس کترل) و اخطار دهنده ی رادار با برد زیاد(امکان کنترل و نظارت بر رادار کشتی ها و هواپیما ها را به آن میبخشد)
مدل بعدی Update III AIP یا به بیان دیگر(Anti-Surface Warfare Improvement Program ) این مدل در واقع نوع بهینه شده ی آپگرید سوم است با این تفاوت که در اصل برایمقابله با اهداف سطحی کامل شد در جنگ یوگوسلاوی برای اولین بار علیه اهداف زمینی بکار گرفته شد و موفق هم نشان داد این مدل امکان استفاده از موشک های ماوریک(AGM-۶۵) را نیز دارد اما سیستم ها:
سیستم هدایت تلوزیونی ماوریک مسلح به کلاهک های ضد زره با قابلیت حمل دو فروند ماوریک در هر پرواز در دومد ضد تانک و ضد کشتی(ضمنا یک سیستم پشتیبانی شلیک کن فراموش کن نیز دارد)
سیستم اخطار دهنده ی فرو سرخ(IRDS) از نوع AN/AAS-۳۶A با قابلیت اسکن غیر عامل وابسته به طول ● موج های رادیویی ناشی از هواپیماها
سیستم سنسور های الکترو نوری(EOSS) از نوع AN/AVX-۱ با قابلیت تثبیت الکترونیکی سیستم ها با قابلیت بررسی و شناسایی ماموریت ها رادار AN/APS-۱۳۷B با توانایی ماموریتی بالا و قابلیت شناسایی اهداف کوچک و شناسایی اهداف سطحی با برد زیاد و قابلیت ناوبری بالا با اکان فعالیت در همه ی شرایط آب و هوا ای رادار میتواند برای کاهش بار مسئولیتی خلبان اهداف را بطور خودکار شناسایی کرده و آنها را بر اساس نوع و اولویت دسته بندی نماید و وضعیت لحظه به لحظه ی همه را یکجا نمایش دهد (یک پریسکوپ جانبی هم دارد)
سیستم آنالیز پالس EP-۲۰۶۰ که بهمراه سیستم جانبی AN/ALR-۶۶C کار میکند که کار برد آن در یافت پردازش کردن و دسته بندی سیگنالهای الکترو مغناتیس ناشی از کشتی ها هواپیماها و وسایل نقلیه است
نمایشگرهای رنگی چند منظوره با رزولوشن(۱۰۲۴*۱۲۸۰) و قابلیت ۳۰۰ درصد رفرش ترمینال تاکتیکی ماموریتی پیشرفته (MATT) از نوع OZ-۷۲ وضیفه ی این سیستم آماده کردن و منظم کردن تجهیزات بر اساس تاکتیک و ماهیت ماموریت دریافت شده است
سیستم کوچک شده ی درخواست نیرو با دسترسی محدود AN/USC-۴۲ با قابلیت بازیابی و ارسال بی خطر صدا و اطلاعات بدون امکان کشف(یعنی خدمه میتوانند در مواقع اضطراری درخواست کمک خود را با اتمینان از عدم کشف و پارازیت ارسال کنند)
سیستم اخطار موشک AN/AAR-۴۷ با قابلیت اخطار شلیک و قفل موشک های زمین به هوا و هوابه هوا هماهنگ شده با سیستم تدابیر متقابل
سیستم تدابیر متقابل و دفاعی AN/ALE-۴۷ برای استفاده از فلر و چف و پارازیت های رادیویی
بطور کلی از P-۳ برای تهیه تاکتیک های عملیاتی و نظارت ومراقبت هوابرد و هشدار دهنده و همچنین مامورت جانبی ضد سطحی و ضد زیر دریایی استفاده می شود
بدلیل نیاز های روز افزون شناسایی و ردگیری دریایی و ضد زیر دریایی و همچنین پشتیبانی زمینی بشکل مداوم این هواپیما در حال آپگرید شدن مداوم است همانطور که گفته شد در جنگ یوگوسلاوی علیه اهداف زمینی و دریایی بکار گرفته شد و بسیار موفق نشان داد در جنگ عراق هم شرکت کرد اما بدلیل ضعف ارتش عراق چندان طعمه ای بدست نیاورد
پیش از آن یک مدل EP-۳E که اقدام به ردگیری و شنود مکالمات نیروی دریایی چین کرده بود توسط دو F-۸ که منجر به برخورد یکی از جنگنده ها و مرگ خلبان آن شد ولی هواپیما تقریبا سالم بدست چینی ها افتاد باوجودی که خدمه ی آن تاجایی که توانستند سیستم های محرمانه را نابود کردند باز هم مقداری اطلاعات ارزشمند نسیب چینی ها شد(البته هواپیما بعدا توسط یک رسلان AN-۱۲۸) به آمریکایی ها تحویل شد
از نظر سلاح بجز موارد یاد شده اوریون میتواند انواع راکت انداز ها را باخود حمل کن همچنین برای حمله به کشتی ها و زیر دریایی ها بجز موشک هارپون و اسلم(و در برخی ماوریک) از اژدر های MK ۴۶/۵۰ نیز سود میبردو همچنین بمب های عمقی MK ۵۴/۵۷/۱۰۱ و مین های دریایی MK ۲۵/۳۶/۳۹/۵۵/۵۶ با قدرت انفجار از ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ lb
اوریون بطور نرمال از ۴ موتور توربوپراپ T۵۶-۱۴ با رانش ۱۴,۶۴۴ kW نیرو میگیرد که به آن بیشینه سرعت ۷۶۰ کیلومتر بر ساعت را میبخشد
● کشور های کاربر:
US NavyوAustraliaوCanadaوChileوIranوJapanوNetherlandsوNew ZealandوNorwayوPakistanوPortugalوSouth KoreaوSpain
به تازگی هند نیز تعدادی دریافت نموده است
جالب است بدانید با وجودی که اوریون در جنگهای زیادی شرکت نکرده و بیش از ۴۰ سال عمر دارد تا کنون بیش از ۶۹۴ فروند از آن تولید شده و ۵۸ درصد هواپیماهای گشت دریایی از نوع اوریون هستند
البته ۱۰۷ فروند هم توسط صنایع کاوازاکی در ژاپن تولید گردید
ابعاد: طول ۳۵.۶۱ و ارتفاع ۱۰.۲۷ m
● سایرمدلها:
▪ در اینجا فقط مدلهایی که مهمتر بودند را معرفی می کنم چون اوریون تنوع مدلی بالایی دارد
ـ P-۳C Update IV این مدل درواقع آپدیت برای تمام مدل های Update II
ـ EP-۳C این مدل توسط صنایع کاوازاکی برای نیروی دریایی ژاپن ساخته شد
ـ NP-۳CوRP-۳C مدل هایی بود که بعنوان آزمایشگاه پرنده و تحقیقاتی برای منظورهای علمی و نظامی کامل شد
ـ UP-۳C مدل باری
ـ RP-۳D و WP-۳D این مدل ها برای منظور های هواشناسی و مطالعه بر روی اتموسفر و جغرافیا کامل شد
ـ EP-۳E موسوم به اریز این مدل به آنتنهای خارجی بزرگ در زیر دماغه مجهز بود و برای شناسایی مین ها وکشتی های دشمن و شنود مکالمات تکمیل شد(قابلیت حمل ۷ افسر و ۱۷ خدمه درجه دار ) کلا ۱۲ نمونه ساخته شد
ـ P-۳F این مدل به سفارش ایران و تنها برای ایران ساخته شد در دهه ی ۷۰ کلا ۶ فروند از این نمونه ساخته شد
ـ P-۳G این نمونه در واقع بستر طراحی P-۷ بود که قرار بود جایگزین اوریون گردد که بعدا کنسل شد
ـ P-۳K این مدل برای نیوزیلند از روی مدل B طراحی و ساخته شد کلا ۵ فروند ساخته شد
ـ P-۳N این نمونه برای نوروژ از روی مدل B ساخته شد کلا ۲ فروند ساخته گردید
ـ P-۳P این مدل برای پرتقال سخته شد ولی بعد ها ۶ فروند از آن به استرالیا فروخته شد
ـ P-۳W این مدل بسفارش استرالیا از روی نمونه ی C-II ساخته گرید کلا ۲۰ فروند
ـ CP-۱۴۰ موسوم به ارورا که به سفارش کانادا تکمیل گردید کلا ۱۸ فروند ساخته شد
● اوریون در خدمت نیروی دریایی ایران
مدل F اوریون در خدمت نیروی دریایی ایران نیز هست ایران پیش از انقلاب ۲ فروند اوریون تحویل گرفت و ۶ فروند هم سفارش داده بود مدل های ایرانی که اختصاصا هم برای ایران طراحی شده بود از توانایی حمل موشک های ضد کشتی هارپون و سوختگیری هوایی برخوردارند از سیستم های آنها چندان اطلاعی در دست نیست اما باید قدیمی بودن و بهینه نشدن آنها را نیز به این موارد اضافه کرد خبری از استفاده از آنها در طول جنگ نیز وجود ندارد

محمد
http://air-mag.blogsky.com