سرفه؛ علت ها و چگونگی برخورد

سرفه مزمن به سرفه ای گفته می شود که بیش از سه تا چهار هفته طول بکشد، هر چند سرفه به تنهایی بیماری تلقی نمی شود و جزء مکانیسم دفاعی سیستم تنفسی به حساب می آید ولی گاهی سرفه های مزمن مشکلات و عوارض جدی در پی دارد. در سرفه شدید فشار داخل قفسه سینه تا سه هزار میلیمتر جیوه افزایش می یابد و عوارضی مانند سنکوپ، سردرد، شکستگی دنده، پنوموتوراکس، بی اختیاری ادرار و استفراغ را به همراه دارد.
● علت های سرفه مزمن:
از شایع ترین علل سرفه مزمن در تمامی سنین، می توان به سه بیماری PND یا ترشحات پشت بینی، آسم و ریفلاکس اسید از معده به مری یا GERD اشاره کرد. از دیگر دلایل آن مصرف داروی مهارکننده ACE(نوعی داروی ضد فشار خون)، برونشیت مزمن، برونشکتازی، کانسر برونکوژیک و جسم خارجی ریه است. همچنین نارسایی قلبی و بیماری های نسج بینابینی ریه (ILD) از علل نادر سرفه مزمن هستند. در ضمن باید به سرفه سایکوژنیک یا عادتی که اکثراً در کودکان به دنبال عفونت تنفسی بروز می کند، اشاره کرد. سیگار کشیدن نیز یکی از دلایل بروز سرفه مزمن است.
▪ آسم: بیماری راه های هوایی است که منجر به سختی تنفس یا صدای وزوز در تنفس افراد می شود و از طریق غیرطبیعی بودن تست های تنفسی قابل شناسایی است.
▪ بیماری ریفلاکس معده و مری (GERD): یا برگشت اسید معده به مری اسپاسمی در راه های هوایی ایجاد شده که منجر به کوتاهی تنفس و سرفه می شود. گاهی اوقات ریفلاکس بر اثر ورود مواد خارجی به داخل ریه ها و به وجود آوردن نشانه های مشابه، باعث آسیب به بافت های ریه می شود. در بعضی افراد سرفه تنها نشانه ریفلاکس است و سوزشی احساس نمی شود.
▪ مشکلات سینوسی و ترشحات پشت بینی: می تواند باعث ایجاد سرفه مزمن شده، در این حالت شناسایی علت دچار مشکل می شود. در این مواقع سی تی اسکن سینوس ها برای شناسایی لازم است. بیمار اغلب از چیزی که باعث قلقلک گلویشان می شود شکایت دارد ودائماً خلط از حلق اش بیرون می آورد.
▪ عفونت هایی نظیر برونشیت یا پنومونی: عفونت هایی که نتیجه باکتری ها، قارچ ها و ویروس هاست. عفونت های ویروسی به آنتی بیوتیک ها پاسخ نمی دهند. سرفه در بیماران مبتلا به آسم، که دچار عفونت های قسمت فوقانی تنفس هستند پس از بهبودی عفونت، همچنان ادامه دارد.
▪ نحوه برخورد با سرفه مزمن: ۸۰ درصد موارد سرفه مزمن ناشی از PND ، آسم و GERD است. در افراد غیرسیگاری که سابقه مصرف داروی مهارکننده ندارند و رادیوگرافی قفسه سینه شان نیز نرمال باشد حدود ۱۰۰درصد موارد را باید در سه بیماری بالا جست وجو کرد. از مهم ترین اقدامات در تشخیص علت، شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی بیمار است. منظور از شرح حال سابقه مصرف دارو، عفونت تنفسی، وجود تنگی نفس، خس خس، مصرف سیگار و علائم گوارشی است.
● درمان:
درمان براساس عوامل به وجود آورنده انجام می گیرد که شامل دو نوع اختصاصی و غیراختصاصی است. در انواع آلرژیک دوری جستن از عوامل محرک و با توجه به نوع بیماری دارو مصرف می شود.برای درمان نشانه های ترشحات، استفاده از دکونژستان هایی نظیر پزودوافدرین یا آنتی هیستامین هایی نظیر دیفن هیدرامین توصیه می شود. در درمان رینیت های آلرژیک (تب یونجه) که از دلایل شایع سرفه است، استروئیدهای داخل بینی نقش مهمی ایفا می کنند. همچنین اسپری های بینی از قبیل، ایپوتراپیوم بروماید (انزوونت) نیز موثر است.آنتی بیوتیک ها نیز در صورت تشخیص سینوزیت مصرف می شوند. برای تسکین بخشیدن به نشانه های سرفه مزمن می توان از داروهای بدون نسخه نظیر گایافنرین، دکسترومتورفان، نوشیدن آب، بخور یا قرص های مکیدنی استفاده کرد. در صورت موارد شدید سرفه پزشک کدئین که از سرکوب کننده های سرفه است ،تجویز می کند. پنومونی باکتریایی و برونشیت به وسیله آنتی بیوتیک ها درمان می شود.
اما اگر پنومونی نزدیک به قفسه سینه باشد التهاب شش ها باعث ایجاد درد می شود که با ضددردها مداوا می شود. سرکوب کننده های سرفه باید با احتیاط مصرف شوند زیرا خلط های ریه ناشی از موکوس های عفونی می تواند به پاکسازی عفونت ها کمک کند.عفونت های ویروسی عامل بسیاری از برونشیت هاست بنابراین درمان این عفونت ها شامل استراحت، استفاده از مایعات فراوان، ضددردها و مرطوب کننده های راه های هوایی است.

منبع : روزنامه سرمایه