پیش شرط های آموزش الکترونیکی

سرعت تغییر و پیشرفت در جوامع اطلاعاتی امروزی چنان است که هر جامعه‌ای می‌کوشد خود را با این تغییرات سریعاً وفق دهد. بحث آموزش نیز اینک از شکل سنتی خود خارج شده و به سمت آموزش‌های الکترونیکی و مجازی رفته است. در این نوع آموزش، فعالیت‌های آموزشی از طریق وسایل الکترونیکی صورت می‌گیرد. از این رو ، می بینیم آموزش در هر کجا و هر زمان فرزند زمانه ماست.
در این نوع یادگیری که بر اساس استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات است ، کیفیت آموزش بسیار مهم است. چرا که برای افرادی که تحت تعلیم از طریق دوره‌های مجازی قرار می‌گیرند این نوع آموزش جایگزین آموزش سنتی شده و باید بتواند بازدهی مشابه با آموزش‌های سنتی داشته باشد.
درتمام دنیا ، این نوع آموزش محیط مناسبی را برای افرادی که به دلیل تعهدات شغلی یا شخصی قادر به شرکت کردن در کلاس های آموزشی سنتی نیستند فراهم کرده است.
در این راستا ،نخستین دوره آموزش الکترونیکی دوره‌های ICDL وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با حضور ۱۸۲ فراگیر از بین مدیران، کارشناسان و کارکنان وزارت در حالی برگزار می‌شود که طبق اعلام رئیس گروه آموزش وزارت، این دوره توانسته نتایج مطلوبی به همراه داشته باشد به طوری که میانگین نمرات از هشتاد امتیاز پایین تر نبوده است.
رئیس گروه آموزش وزارتخانه آقای مهندس ایرانی در این زمینه می‌گوید: در چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به همراه وزارت آموزش و پرورش و صدا و سیما متولی اجرای آموزش مجازی در کشور شده است. بنابراین برگزاری این دوره برای وزارتخانه ای که متولی توسعه آموزش مجازی در کشور است، بسیار مناسب می باشد.
در حقیقت با توجه به این که فرایند آموزش پویاست و دانشجو در همان حال که می‌آموزد، می آموزاند، از نظر فنی اگر یک محیط آموزش الکترونیکی بخواهد سودمند و کارا باشد باید بتواند به سادگی ابزارهای این نوع آموزش را از جمله دسترسی به رایانه و اینترنت با پهنای باند زیاد را در اختیار فراگیران و معلمان قرار دهد، تا فراگیران بتوانند به راحتی در محیطی تعاملی به یادگیری بپردازند.
بی گمان انتخاب این نوع روش آموزش با توجه به نوع وظایف وزارتخانه انتخاب خوبی بوده است و چه بهتر می بود بسترهای آن از قبل آماده می شد. به طور مثال برگزاری یک دوره کلاس های آزمایشی و محدود که می توانست در پایان در صورت استقبال فراگیران از نحوه اجرای دوره ، این دوره ها ادامه پیدا کند بد نبود.
رییس گروه آموزش وزارت با بیان این که این نوع آموزش‌ها بحث جدیدی در کشور است، گفت: برگزاری این دوره ها باید بر اساس توانایی‌ها و امکانات تخصیص داده شده باشد.
وی با اشاره به مشکلات موجود در برگزاری دوره های آموزشی و از جمله در خصوص این دوره‌ها نبود امکانات سخت افزاری کافی برای تمام فراگیران در وزارت اظهار داشت: مشکل همکاران ما آموزش مجازی نیست. به نظر می رسد همکاران آموزش را نه به لحاظ بالا بردن سطح توانایی‌های آموزشی خود بلکه فقط برای گذراندن دوره و پرکردن ۱۷۶ ساعت آموزشی و استفاده از مزایای آن می‌بینند. از آن جا که آموزش مجازی آموزش راحتی نیست، بهتر است درصدد رفع نارسایی‌های خود باشیم نه محکوم کردن برگزاری دوره های مجازی.
البته بخشی از گفته های مهندس ایرانی پذیرفتنی است. چرا که هستند افرادی که به صرف استفاده از پاره‌ای از مزایا داوطلب شرکت در دوره‌های برگزار شده هستند، اما آیا این حالت قابل تعمیم به تمام دوره‌ها از جمله آموزش کلاس‌هایICDL هم می شود. از آن جا که هر کارمندی تنها یکبار می‌تواند هر کدام از این هفت دوره را بگذراند پرسشی که مطرح می‌شود این است ، اگر شرکت کنندگان در این دوره ها هم تنها به دنبال پر کردن ساعات آموزشی خود هستند علت گلایه آنان نسبت به نحوه برگزاری کلاس های مجازی در چیست؟ هر چند بخشی از پاسخ در نبود امکانات فنی قابل دسترسی تمام فراگیران نهفته است اما بخش دیگر آن را باید در احساس عدم رضایت آنان از دست نیافتن به تخصص مطلوب جست؟مگر نه این که توفیق هر آموزش نهایتا دستیابی افراد به مهارت‌ها و تخصص‌های ضروری است .
بنابراین با تاکید بر تخصص گرایی و نه تنها مدرک گرایی صرف ، پیدا است این گونه آموزش‌ها می‌تواند جوابگوی بسیاری از نیازهای کارکنان به خصوص بحث آموزش ضمن خدمت آنان باشد، به شرط آن که برای کارکنان شناسنامه آموزشی متناسب با نیازهای کاری آنان تهیه کرد تا مشخص شود هر فرد بنا به نیاز تخصصی خود در محیط کار به کدام دوره آموزشی نیازمند است و طبیعتا همان دوره را بگذراند. نه این که دوره های مختلف و بعضا نا مرتبط را فقط جهت پر کردن ساعات آموزشی طی کند. در این راستا توجه به ویژگی‌های محیط اداری، برخورداری از امکانات فنی و بررسی نیازهای آموزشی ضروری است.
به هر ترتیب در جهانی که سال‌هاست آموزش الکترونیکی پیاده سازی شده و طرفداران بسیاری نیز کسب کرده است، باید دید چرا در وزارتخانه‌ای که خود داعیه راهبری امور ICT را داشته و یکی از متولیان توسعه آموزش الکترونیکی در کشور است، برگزاری این دوره نتوانسته رضایت همکاران را به دنبال داشته باشد. آموزشی که قادر است شرایط آموزش همگانی را فراهم کند.
اگر یک محیط آموزش الکترونیکی بخواهد سودمند و کارا باشد باید بتواند به سادگی ابزارهای این نوع آموزش را از جمله دسترسی به رایانه و اینترنت با پهنای باند زیاد را در اختیار فراگیران و معلمان قرار دهد، تا فراگیران بتوانند به راحتی در محیطی تعاملی به یادگیری بپردازند.
بی گمان انتخاب این نوع روش آموزش با توجه به نوع وظایف وزارتخانه انتخاب خوبی بوده است و چه بهتر می بود بسترهای آن از قبل آماده می شد. به طور مثال برگزاری یک دوره کلاس های آزمایشی و محدود که می توانست در پایان در صورت استقبال فراگیران از نحوه اجرای دوره ، این دوره ها ادامه پیدا کند بد نبود.
رییس گروه آموزش وزارت با بیان این که این نوع آموزش‌ها بحث جدیدی در کشور است، گفت: برگزاری این دوره ها باید بر اساس توانایی‌ها و امکانات تخصیص داده شده باشد.
وی با اشاره به مشکلات موجود در برگزاری دوره های آموزشی و از جمله در خصوص این دوره‌ها نبود امکانات سخت افزاری کافی برای تمام فراگیران در وزارت اظهار داشت: مشکل همکاران ما آموزش مجازی نیست. به نظر می رسد همکاران آموزش را نه به لحاظ بالا بردن سطح توانایی‌های آموزشی خود بلکه فقط برای گذراندن دوره و پرکردن ۱۷۶ ساعت آموزشی و استفاده از مزایای آن می‌بینند. از آن جا که آموزش مجازی آموزش راحتی نیست، بهتر است درصدد رفع نارسایی‌های خود باشیم نه محکوم کردن برگزاری دوره های مجازی.
البته بخشی از گفته های مهندس ایرانی پذیرفتنی است. چرا که هستند افرادی که به صرف استفاده از پاره‌ای از مزایا داوطلب شرکت در دوره‌های برگزار شده هستند، اما آیا این حالت قابل تعمیم به تمام دوره‌ها از جمله آموزش کلاس‌هایICDL هم می شود. از آن جا که هر کارمندی تنها یکبار می‌تواند هر کدام از این هفت دوره را بگذراند پرسشی که مطرح می‌شود این است ، اگر شرکت کنندگان در این دوره ها هم تنها به دنبال پر کردن ساعات آموزشی خود هستند علت گلایه آنان نسبت به نحوه برگزاری کلاس های مجازی در چیست؟ هر چند بخشی از پاسخ در نبود امکانات فنی قابل دسترسی تمام فراگیران نهفته است اما بخش دیگر آن را باید در احساس عدم رضایت آنان از دست نیافتن به تخصص مطلوب جست؟مگر نه این که توفیق هر آموزش نهایتا دستیابی افراد به مهارت‌ها و تخصص‌های ضروری است .
بنابراین با تاکید بر تخصص گرایی و نه تنها مدرک گرایی صرف ، پیدا است این گونه آموزش‌ها می‌تواند جوابگوی بسیاری از نیازهای کارکنان به خصوص بحث آموزش ضمن خدمت آنان باشد، به شرط آن که برای کارکنان شناسنامه آموزشی متناسب با نیازهای کاری آنان تهیه کرد تا مشخص شود هر فرد بنا به نیاز تخصصی خود در محیط کار به کدام دوره آموزشی نیازمند است و طبیعتا همان دوره را بگذراند. نه این که دوره های مختلف و بعضا نا مرتبط را فقط جهت پر کردن ساعات آموزشی طی کند. در این راستا توجه به ویژگی‌های محیط اداری، برخورداری از امکانات فنی و بررسی نیازهای آموزشی ضروری است.
به هر ترتیب در جهانی که سال‌هاست آموزش الکترونیکی پیاده سازی شده و طرفداران بسیاری نیز کسب کرده است، باید دید چرا در وزارتخانه‌ای که خود داعیه راهبری امور ICT را داشته و یکی از متولیان توسعه آموزش الکترونیکی در کشور است، برگزاری این دوره نتوانسته رضایت همکاران را به دنبال داشته باشد. آموزشی که قادر است شرایط آموزش همگانی را فراهم کند.

منبع : وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات