سوریه، از اسرائیل تضمین می خواهد ؛ چرا؟

ولید معلم وزیر امور خارجه سوریه که برای گفت و گو با مقام­های فرانسوی به پاریس سفر کرده در گفت و گو با خبرنگاران گفته «سوریه به دنبال تضمین­هایی از اتحادیه اروپا و آمریکا برای تدوام مذاکرات با اسرائیل است.»
این در حالی است که مقام­های اسرائیلی و ترکی اعلام کردند، به زودی سوریه و اسرائیل دور جدید مذاکرات خود با وساطت ترکیه را آغاز می­کنند.
ولید معلم در این باره گفته «مذاکرات غیر مستقیم میان سوریه و تل‌آویو در ترکیه در ابتدای راه است و هنوز زود است که درباره این مذاکرات قضاوت کنیم. هدف از مذاکرات غیر مستقیم ترکیه و اسراییل فراهم کردن مقدمات مذاکرات مستقیم برای دستیابی به صلح است.»
وی آغاز دور جدید مذاکرات با اسرائیل را تایید کرد و درباره مذاکرات مستقیم با اسرائیل گفت: «ما برای رسیدن به مرحله مذاکرات مستقیم با اسراییل نیازمند تضمین‌های آمریکا و نقش اروپا، روسیه و سازمان ملل در این زمینه هستیم. باید یک اساس برای توافقنامه‌ صلح تعیین شود و ما باید به این اطمینان که تمام گروه‌ها خواستار برقراری صلح هستند، دست یابیم و این مساله مستلزم بهبود اوضاع داخلی اسراییل نیز هست.»
معلم تاکید کرد که سوریه از طریق رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه تضمین‌هایی را مبنی بر اینکه اسراییل آماده بازگرداندن بلندی‌های جولان به سوریه است، دریافت کرده‌ است. سوریه بارها گفته که بازگرداندن کامل بلندی‌های جولان را مساله غیر قابل سازش می‌داند.
در همین حال وزیر امور خارجه‌ سوریه دیدار بشار اسد و ایهود المرت را در نیمه ماه جاری در پاریس بعید دانست و گفت که «هنوز مقدمات دیدار رئیس جمهوری سوریه با ایهود اولمرت مهیا نشده و تا کنون نیز برنامه­ای برای دیدار آنها در نظر گرفته نشده است. نشست پاریس یک نشست درباره اتحادیه دریای مدیترانه است و اولویت­های دیگری دارد.»
معلم که برای آماده ساختن سفر بشار اسد به فرانسه راهی پایتخت این کشور شده است، درباره این تقاضای اسرائیلی­ها که صلح با سوریه را به جدایی این کشور از ایران، حماس و حزب­الله منوط کرده­اند، گفت: «جدایی دمشق از ایران بعید است و ما امیدواریم پاریس، تل آویو و واشنگتن شروط قبلی خود برای مذاکرات صلح را مطرح نکنند چرا که این شروط قابل قبول نیست. همانطور که ما از اسراییل نمی‌خواهیم از آمریکا دوری کند. آنها نیز نباید از دمشق بخواهند که از ایران جدا شود.»
آقای معلم می گوید که سوریه هرگز دیکته‌های دیگر کشورها را نمی‌پذیرد و امیدوار است که روابط بسیار مناسبی با فرانسه داشته باشد. سوریه نیز خواهان چنین روابطی با فرانسه است. نیکولا سارکوزی، رییس جمهوری فرانسه تاکنون از سوریه نخواسته است که از ایران جدا شود، به اعتقاد من مذاکرات سازنده غیر مشروط میان تمام گروه­ها می‌تواند بسیاری از مسایل پیچیده را حل کند.
منابع ترکی اعلام کرده­اند، اسرائیل و سوریه به توافق­ رسیده­اند تا پایان ماه ژوئیه در استانبول با حضور طرف ترکی مرحله چهارم مذاکرات خود را آغاز کنند. همچنین به گفته این منابع دور پنجم و ششم مذاکرات نیز در ماه اوت برگزار خواهد شد. در همین حال گفته می­شود، ممکن است دور پنجم یا ششم به صورت مستقیم میان سوریه و اسرائیل برگزار شود.
این در حالی است که ایهود اولمرت نخست­وزیر اسرائیل اعلام کرد، ممکن است مذاکرات مستقیم ما به زودی آغاز شود.
اولمرت در این باره گفت: «گفت و گوهای غیر مستقیم ما با سوریه بسیار جدی است و مشکلات بر خلاف آنچه گفته می­شود کمتر مشکل دارد.»
اولمرت که در کنفرانس اقتصادی شهر ایلات در جنوب اسرائیل سخنرانی می­کرد، همچنین گفت: «ما با جدیت تمام با سوری­ها در حال مذاکره­ایم و به اعتقاد من در آینده نزدیک تعیین خواهد شد که مذاکرات مستقیم و رو در رو چگونه برگزار شود. البته این امکان وجود دارد مذاکرات به حالت فعلیش ادامه یابد.»
وی در ادامه افزود: «امضای توافق­نامه صلح با سوریه می­تواند نتایج بسیار خوب و گسترده­ای برای اسرائیل و منطقه به دست آورد و به اعتقاد من نباید از تمسک جستن به چنین استراتژی­هایی یک لحظه غفلت کرد.»
از سوی دیگر ایهود باراک وزیر دفاع اسرائیل و گابی اشکینازی رئیس ستاد ارتش اسرائیل در هفته­های آینده با ایالات متحده آمریکا سفر خواهند کرد و در آنجا با مقام­های ارشد آمریکایی دیدار و گفت و گو خواهند داشت.
رادیو اسرائیل هدف از سفر این دو مقام ارشد اسرائیلی به آمریکا را مناقشه بر سر کمک های نظامی آمریکا به اسرائیل دانسته­اند. جمعه گذشته کنگره آمریکا تصویب کرد، میزان کمک­های امنیتی خود به اسرائیل را ۱۷۰ میلیون دلار افزایش دهد.
اما با این حال گفته می­شود، مذاکره بر سر فعالیت­های هسته­ای ایران و روند مذاکرات سوریه و اسرائیل جزء محورهای اصلی مذاکرات باراک و اشکیناتزی به مقام­های ارشد آمریکایی باشد.
● سوریه چه می­خواهد؟
اشاره مستقیم ولید معلم وزیر امور خارجه سوریه به ضمانت­های عملی از آمریکا و اروپا برای تدوام گفت و گوها با اسرائیل گفته تازه­ای است که بسیار جای تامل دارد.
حقیقتا آنچه سوریه از آن به عنوان ضمانت یاد می­کنید، چیست؟ طبیعتا یکی از این خواسته­های سوریه ضمانت امنیتی از ایالات متحده آمریکا است. سوریه که تا قبل از حمله ایالات متحده آمریکا به عراق، تهدیدهای آمریکا برای خاورمیانه بزرگ را جدی می­دانست به گفته بشار اسد دیگر از این بابت نگرانی ندارد.
سوریه که در اوج دوران ناآرامی­های عراق به دخالت در امور داخلی آن کشور بواسطه پناه دادن به اعضای برجسته حزب بعث عراق، قاچاق اسلحه و چشم پوشی در برابر عبور اعضای القاعده به خاک عراق متهم بود، اکنون به مرحله­ای رسیده که گمان می­کند، توانسته نفوذ و کارایی خود را به آمریکایی ها نشان دهد و به آنها ثابت کند، به اندازه کافی قدرت دارد که برای آمریکایی­ها مشکل ایجاد کند.
آمریکایی ها در آغاز حمله خود به عراق دائما تهدید می­کردند، تمام نظام­های حاکم در کشورهای عربی را که از یک حکومت دموکراتیک برخوردار نیستند، تغییر خواهند داد و با همین هدف روابط خود با سوریه را نیز بر هم زدند.
در سایه همین تیرگی روابط است که اکنون سوریه و اسرائیل ایالات متحده آمریکا را مجبور کرده­اند که به مذاکرات تل­آویو با دمشق تن دهد. در حالی که آمریکا معتقد بود، اسرائیل نباید با سوریه وارد مذاکره می­شد، زیرا این کشور اصول دموکراتیک را رعایت نمی­کند و در راه آمریکا برای تبدیل کردن خاورمیانه به خاورمیانه جدید خلل و سنگ­اندازی ایجاد می­کند. آمریکا در سال پیش به همین علت و به گفته اولمرت نخست وزیر اسرائیل مذاکرات صلح تل­آویو دمشق را متوقف کرد.
اکنون سوریه مشاهده می­کند که آمریکا در برابر مذاکراتش با اسرائیل کوتاه آمده است. حال می­خواهد از واشنگتن تضمینی عملی بگیرد که دیگر بار علیه سوریه وارد عمل نخواهد شد.
در تایید این ادعا می­توان به برخی پیش­بینی­ها به نقل از منابع نزدیک به دفتر بشار اسد اشاره کرد. به گفته منابع رئیس جمهوری سوریه تمایل دارد، مذاکرات با اسرائیل به همین شیوه کنونی و در سطح فعلی آن تا پایان دوران ریاست جمهوری جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا ادامه یابد.
بشار اسد به خوبی می­داند تا پایان دوران ریاست جمهوری بوش برقراری رابطه با آمریکا برای دولت وی میسر نخواهد بود و از آنجا که سیاست متفاوت دموکرات­ها در قبال سوریه با آمدن نانسی پلوسی به دمشق را مشاهده کرده، امیدوار است که با آمدن نماینده حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آتی آمریکا به آن تضمینی که خواستار آن است، برسد.
از سوی دیگر روابط اروپا با سوریه نیز رو به بهبودی است و پیش­بینی می­شود با سفر بشار اسد به فرانسه و دیدارش با نیکولا سارکوزی رئیس جمهوری این کشور، فصل تازه­ای از روابط سوریه و فرانسه و به تبع آن اروپا گشوده شود. فرانسه هم اکنون رئیس اتحادیه اروپا است و طبیعتا اکنون بهترین فرصت برای سوریه بوجود آمده تا به واسطه فرانسه به فکر عادی سازی روابط با کل اروپا باشد. سوریه از همین دریچه نیز خواستار تضمین از اروپا است تا دیگر بار این قاره به فکر ضربه زدن به سوریه نیفتد.
سفر مقام­های عالی­رتبه اسرائیلی که به بهانه تقویت خرید تسلیحاتی امنیتی اسرائیل صورت گرفته را نیز می­توان در همین چارچوب تحلیل کرد. شاید آنها هم به دنبال این هستند که فضای موجود میان آمریکا و سوریه را تلطیف کرده و به نوعی تضمین­هایی که دمشق خواستار آن است را با واشنگتن در میان بگذارند.
به هر صورت نتیجه بخش شدن مذاکرات سوریه و اسرائیل برای تل­آویو به ویژه در شرایط فعلی بسیار حائز اهمیت است و می­تواند، موفقیت بسیار بزرگی برای دولت رو به سقوط اولمرت نیز باشد.

نویسنده : علی موسوی خلخالی

منبع : دیپلماسی ایرانی