این اسپری خوشبوکننده نیست

بیش از ۲۲ میلیون نفر از مردم آمریکا از بیماری آسم رنج می‌برند و آسم یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن دوران کودکی است. این بیماری برحسب نوع و شدت، درمان‌های متفاوت و داروهای مختلفی دارد. در ادامه، به دیگر تازه‌های درمانی در این بیماری پرداخته می‌شود...
● داروهای ضد لوکوترین جدید
مدیاتورهای لوکوترین‌ها که از ماست‌سل‌ها، ائوزینوفیل‌ها و بازوفیل‌ها آزاد می‌شوند، در درمان بیماران در مرحله دو آسم پایدار خفیف به عنوان درمان کمکی به کار می‌روند یا در گروه‌های سنی خاص همراه با کورتیکواستروییدهای استنشاقی تجویز می‌شوند. ثابت شده است که این گروه داروها، FEV۱ پس از فعالیت ورزشی را بهبود بخشیده و اثرات سیستئنیل لوکوترین را مانند انقباض عضلات صاف، ادم راه‌های هوایی و روند التهاب مهار می‌کنند.
داروهای ضدلوکوترین جدید شامل آنتاگونیست‌های گیرنده، مونته‌لوکاست، زفیرلوکاست و مهارکننده ۵ لیپواکسیژناز یعنی زیلوتن (Zileuton) هستند. سطوح متعددی از تداخلات دارویی ممکن است به دنبال مصرف هر یک از داروهای ضدلوکوترین مشاهده شود، هر چند در مصرف‌کنندگان مونته‌لوکاست، کمترین میزان این تداخلات دارویی گزارش شده است. زفیرلوکاست ممکن است با وارفارین تداخل داشته باشد و زمان پروترومبین را افزایش دهد. همچنین اثر آسپرین را افزایش و اثر اریترومایسین و تئوفیلین را کاهش دهد.
بیمارانی که زفیرلوکاست برایشان تجویز شده و به تازگی یا پیش از این کورتیکواستروییدهای خوراکی سیستمیک را برای طولانی‌مدت مصرف کرده‌اند، باید از نظر وقوع نوعی واسکولیت ائوزینوفیلی به‌نام نشانگان جورج اشتراوس، تحت‌نظر گرفته شوند. در این نشانگان بیماران به راش‌های واسکولیت، ائوزینوفیلی، افزایش علایم ریوی، قلبی و نوروپاتیک دچار خواهند شد. تداخل دارویی میان زایلوتن با تئوفیلین و وارفارین نیز گزارش شده است، البته در مجموع به دلیل عارضه مسمومیت کبدی، کاربرد داروی زایلوتن در بیماران کم است.
کرومولین‌سدیم و ندوکرومیل، داروهای ضدالتهابی هستند که ماست‌سل‌ها را پایدار کرده و واکنش‌دهی شدید به ورزش، آلرژن‌ها و تغییرات دما را مهار می‌کنند. این داروها را می‌توان همراه با دوز اندک کورتیکواستروییدهای استنشاقی برای درمان مرحله دو آسم پایدار خفیف و درمان پیشگیرانه پیش از ورزش یا تماس با مواد آلرژن به کار برد. دوز پروفیلاکتیک شکل استنشاقی در این مورد، سه تا چهار بار در روز توصیه شده است. هیچ تفاوتی در اثربخشی دو داروی کرومولین‌سدیم و ندوکرومیل مشاهده نشده است. عوارض جانبی معمول کرومولین‌سدیم و ندوکرومیل عبارت‌اند از: تنگی نفس، تحریک گلو، گیجی، سرفه، ویزینگ، تهوع و سردرد. همچنین ندوکرومیل ممکن است احساس مزه نامطبوع در دهان یا درد سینه را ایجاد کند.
● بتا‌دوآگونیست‌ها
داروهای بتا‌دو‌ آگونیست طولانی‌اثر، برونکودیلاتورهایی هستند که مشابه داروهای بتا‌دو آگونیست سریع‌الاثر، با اثر اختصاصی روی گیرنده‌های بتا‌دو، عضلات صاف برونش را شل می‌کنند، اما این اثر را در مدت زمان حداقل دوازده ساعت اعمال می‌کنند.
عوارض جانبی این داروها شامل سردرد، تپش قلب، لرزش و بی‌قراری است. داروهای بتا‌دوآگونیست طولانی‌اثر که به تازگی وارد بازار شده‌اند، عبارت‌اند از: سالمترول و فورموترول (Formoterol). داروهای بتا‌دو آگونیست طولانی‌اثر، برای استفاده همراه با کورتیکواستروییدهای استنشاقی با هدف کنترل طولانی‌مدت و پیشگیری از علایم آسم پایدار با شدت متوسط یا شدید، به‌خصوص در بیماران دوازده سال و بزرگ‌تر مناسب هستند. این داروها را به جز پیش از ورزش برای پیشگیری از برونکواسپاسم ناشی از فعالیت، نباید به صورت تک دارویی (مونوتراپی) تجویز کرد، البته مصرف متناوب پیش از ورزش این دارو هم توصیه نمی‌شود، زیرا طول اثر این دارو را کاهش داده و ممکن است علایم آسم پایدار خفیفی را که به خوبی هم کنترل نشده، مخفی کند.
داروهای ترکیب کورتیکواستروییدهای استنشاقی و بتا‌دوآگونیست‌های طولانی‌اثر، عبارت‌اند از: ترکیب بودزوناید و فورموترول، فلوتیکازون و سالمترول. این داروهای ترکیبی در مطالعات بالینی متعددی، موثر شناخته شده‌اند.
● گروه متیل‌گزانتین‌ها
تئوفیلین در گروه متیل‌گزانتین‌ها، یک برونکودیلاتور خفیف تا متوسط است که اغلب به عنوان درمان همراه سایر داروها (و نه درمان برتر) در درمان مرحله دو آسم خفیف پایدار یا درمان کمکی با یک کورتیکواسترویید استنشاقی در بیماران پنج سال و بزرگ‌تر تجویز می‌شود.
تئوفیلین با بلوک فسفودی‌استراز که موجب افزایش cAMP می‌شود، برونش‌ها را گشاد کرده و ممکن است اثر ضدالتهابی خفیفی نیز داشته باشد. به دلیل نیاز به پایش مداوم سطح سرمی ‌با هدف پیشگیری از تداخلات دارویی، اغلب تئوفیلین را به عنوان خط آخر درمان تجویز می‌کنند.
عوارض ناخواسته این دارو عبارت‌اند از: تاکی‌کاردی، تهوع، استفراغ، سردرد و نیز علایم تحریک دستگاه عصبی مرکزی. داروهای زیادی با تئوفیلین تداخل دارند که از آن جمله می‌توان به کاربامازپین و فنی‌توئین اشاره کرد. این دو دارو، سطح سرمی ‌تئوفیلین را کاهش می‌دهند.
در سال ۲۰۰۳ میلادی، اداره نظارت بر غذا و داروی آمریکا، امالیزوماب (Omalizumab) را به عنوان یک مونوکلونال آنتی-IgE آنتی‌بادی نوترکیب انسانی برای درمان کمکی در درمان آسم پایدار متوسط تا شدید کنترل‌نشده در بیماران هفت سال و بزرگ‌تر که آزمون پوستی مثبت نسبت به تزریق ماده حساسیت‌زا داشته‌اند، مورد تایید قرار داد. دوز این دارو را بر اساس وزن بیمار و سطح پایه سرمی‌IgE تعیین می‌کنند و دوزاژ تعیین شده، هر دو تا چهار هفته به شکل زیرجلدی تجویز می‌شود.
در هر موضع تزریق، نباید بیش از ۱۵۰ میلی‌گرم از دارو استفاده شود، بنابراین در هر نوبت دریافت دارو، چند تزریق لازم است.

دکتر شیرین میرزازاده

منبع : هفته نامه سپید