به امید عابر بانک

آیا تاکنون در شرایطی قرار گرفته اید که به امید دریافت پول از عابربانک ها از خانه خارج شوید و به علت اختلال در شبکه بانکداری الکترونیک با دست خالی به خانه برگشته باشید و به دلیل تعطیلی بانک ها مدتی را با حداقل پولی که در اختیار دارید گذرانده باشید و نتوانسته باشید از موجودی خود که در سیستم الکترونیک بانکی قراردارد استفاده کنید؟
تا کنون چند ساعت از وقت خود را در پشت باجه بانکی یا جلوی دستگاه خودپردازی تلف کرده اید تا سیستم بانک به شبکه متصل گردد؟ مگر نه اینکه یکی از اهداف اصلی بانکداری الکترونیک در دنیا صرفه جویی در وقت و هزینه است؟در حالی که مردم دنیا با استفاده از یک کارت می توانند در سراسر دنیا از حساب خود پول برداشت کنند و یا نسبت به خرید هر نوع کالا اقدام کنند در کشور ما شبکه بانکداری الکترونیک هر روز با مشکلی دست و پنجه نرم می کند.
دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات امروز در حالی در خدمت سیستم های مختلف از جمله بانک ها قرار گرفته است که بحث رضایت مشتریان به عنوان شعار اول متولیان مربوط قرار گرفته است.یکی از رویکردهای اینترنت، بانکداری الکترونیک است که به واسطه افزایش تعاملات اقتصادی کشورها، هر روز بر اهمیت آن افزوده می شود و براساس تکنولوژی روز دنیا در راستای کاهش بروکراسی نظام بانکی، راهکارهای راحت تری در برقراری ارتباط مالی و اقتصادی پیش رو قرار داده است.
سیستم بانکی نخستین ساختاری بود که با تاثیر از نفوذ فناوری اطلاعات به عنوان عاملی برای یکپارچه سازی و افزایش گستره دامنه نفوذ خود، تکنولوژی های روز دنیا را در قرن ۲۱ بر پایه فناوری اطلاعات (IT) سر لوحه فعالیت خود قرار داد. در کشور ما بی توجهی به مسائلی از جمله فقدان زیرساخت های قوی و نیز عدم دسترسی به ابزار پیشرفته روز دنیا و کم توجهی به توان داخلی در حوزه IT که به شدت در حال رشد است، برسرعت پیشرفت نظام بانکداری الکتونیک بسیار تاثیر منفی داشته است.
بانکداری الکترونیک در کشور ما بر پایه دستگاه های ATM و شبکه شتاب در حال رشد است که این به معنای تعریف ما از بانکداری الکترونیک به عنوان تنها ابزار پرداخت و انتقال راحت تر پول در ساعات مختلف شبانه روز است. این تعریف نزدیک به نیم قرن گذشته در کشورهای توسعه یافته استفاده می شد که البته کاربردهای نوین شبکه بانکداری الکترونیک نیز به این تعاریف افزوده شده است.منافع تحقق هر چه سریع تر بانکداری الکترونیک مدرن بر کسی پوشیده نیست. تکریم ارباب رجوع، کاهش هزینه نگهداری و استفاده از پول نقد و افزایش اعتبارات در چرخه نظام اقتصادی کشور و کاهش تورم و نقدینگی در پی آن از جمله منافع پیاده سازی شبکه نوین بانکی بر پایه فناوری اطلاعات است.
استفاده از بانکداری الکترونیک در کشور باعث کاهش هزینه های بانکداری می شود و بر همین اساس کارمزد بانک ها نیز کاهش خواهد یافت و دولت می تواند راحت تر به هدف خود یعنی تک رقمی کردن نرخ سودبانکی دست یابد.اوج انقلاب در سیستم بانکداری الکترونیک کشور ما، استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای چند ده سال پیش اروپایی و آمریکایی است که همین امر باعث تغییر دیدگاه مردم نسبت به سیستم بانکداری الکترونیک شده است، از سوی دیگر خرابی های پی در پی این دستگاه های فرسودهی خارجی سبب دلزدگی مردم از ابزار مکانیزه شده است که ادامه این میسر در راستای ارائه خدمات الکترونیک ناکارآمد به مردم سبب روی آوردن آنها به روش های سنتی بانکداری خواهد شد.
گرچه رشد و توسعه کمی دستگاه های خودپرداز بانکی در ایران، قابل تامل است ولی در حال حاضر برمبنای استانداردهای جهانی به ازای هر یک هزار نفر یک دستگاه خودپرداز (ATM) در کشورهای توسعه یافته وجود دارد که این میزان در بعضی کشورهای اروپای غربی تا هر ۶۰۰ نفر یک دستگاه ATM محاسبه شده است در حالی که این نسبت در کشور ما به ازای هر ۱۰ هزارنفر یک دستگاه خودپرداز (ATM) است. به اعتقاد کارشناسان اگر نسبت کارت پرداخت به دستگاه خودپرداز (ATM) بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ باشد منطق معقول بانکداری الکترونیک رعایت شده است و با رشد آن، اوضاع نامطلوب و بی کیفیت شبکه بانکداری الکترونیک به سمت مطلوب پیش می رود.
متاسفانه بانک های ایران بدون توجه به توان داخلی، با واردات گسترده سیستم های خودپرداز آمریکایی، آلمانی و چینی برای کاهش فاصله خود با سیستم مدرن بانکداری الکترونیکی در دنیا گام برمی دارند که ادامه این مسیر برای توسعه خدمات الکترونیک وابستگی سیستم بانکداری الکترونیک کشور به سایر کشورها را بیستر خواهد نمود.جای تامل است وقتی بانک های داخلی به خرید دستگاه های خودپرداز ۱۳ هزار یورویی آلمانی مبادرت می ورزند و از دستگاه های خودپرداز ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومانی ساخت شرکت های داخلی که با هزینه پشتیبانی به مراتب پایین تر و تامین قطعات یدکی داخلی در اسرع وقت، مدت زمانی خرابی دستگاه ها را به حداقل زمان ممکن کاهش می دهد، استفاده نمی کنند.
با توجه به آمار موجود می توان اعلام نمود که برای رسیدن به حداقل استانداردهای جهانی به حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار (ATM) جدید در سیستم بانکی کشور نیاز است که ارزبری خرید هر دستگاه (ATM) برای سیستم بانکی کشور، بالغ بر ۱۴ تا ۲۰ هزار دلار اعلام شده است که این دستگاه ها را می توان از شرکتهای داخلی تامین نمود.
در راستای کاهش فاصله شبکه بانکداری الکترونیک وابسته به شرکتهای غربی کشور ما پیشنهاد می شود شبکه بانکی با در نظر گرفتن مشتری مداری با تکیه بر توان داخلی هرچه سریع تر در راستای کاهش فاصله خود با نظام بانکداری الکترونیک در دنیا گام بردارد.

مسعود فاتح

منبع : روزنامه ابتکار