آشنایی با XML

در این مقاله عناصر كلیدی مرتبط با تكنولوژی XML تشریح و ارتباط آنها تبیین و جایگاه هر یك از آنها برای پیاده كنندگان و طراحان برنامه های اطلاعاتی تشریح می گردد. پس از مطالعه این مقاله، خوانندگان با استانداردهای كلیدی: XML، XSL، XML-Schema، DOM، SAX، Namespace، XLink به همراه تكنولوژی های مربوطه آشنا خواهند شد.
●تعریف اصطلاحات و واژه ها
در ابتدا لازم است با كلمات تشكیل دهنده XML یعنی Extensible، Markup و Language آشنا شویم. Markup، واژه ای برای متادیتا است. متادیتا، اطلاعاتی در رابطه با اطلاعات است. قدمت استفاده از Markup به قبل از كامپیوتر بر می گردد. مثلاً در دنیای نشر از علائم خاصی در متن های ویرایش شده استفاده تا به پردازنده متن (انسان و یا ماشین) اعلام شود، چه نوع عملیاتی را در رابطه با اطلاعات می بایست انجام دهد. HTML یكی از زبان های كلاسیك نشانه گذاری است. مثلاً با افزودن تگ Bold> <به مرورگر اعلام می شود كه به چه صورت می بایست اطلاعات نمایش داده شوند.
زبان (Language)، به مجموعه ای از كلمات معنی دار و با مفهوم كه عده ای از آنها برای بیان خواسته ها ی خود استفاده می نمایند، اطلاق می گردد. (مثلاً زبان فارسی و یا انگلیسی ) با كنار هم قرار دادن دو واژه اشاره شده، با زبان نشانه گذاری مواجه خواهیم شد. زبان نشانه گذاری، به مجموعه ای از كلمات معنی دار و با مفهوم كه توسط عده ای (با آگاهی لازم انتخاب ) استفاده می گردد، اطلاق می گردد. HTML، نمونه ای مناسب در این زمینه است. تمام افرادی كه از تگ های HTML استفاده می نمایند، به درستی نسبت به مفهوم و جایگاه هر یك از تگ ها آشنائی داشته و با آگاهی كامل آنها را برای بیان خواسته های خود استفاده می نمایند. مثلاً مشخص است كه استفاده از تگ >H۱< چه نوع پیامدهائی را به دنبال خواهد داشت. تگ فوق، توسط مولفین صفحات وب آگاهانه انتخاب می گردد و مرورگرها نیز متناسب با تعاریف از قبل مشخص شده، واكنش مناسب خود را در رابطه با نحوه نمایش انجام خواهند داد. یك زبان بسط پذیر(Extensible)، زبانی است كه دارای مكانیزم لازم برای افزودن كلمات به گونه ای است كه توسط سایر استفاده كنندگان نیز قابل فهم باشد. در دنیای واقعی و در ارتباط با زبان های طبیعی ما هرگز شاهد چنین وضعیتی نخواهیم بود. (افزودن یك واژه با معنی مورد نظر خود و استفاده از واژه با همان معنی توسط سایر استفاده كنندگان) با توجه به تعاریف ارائه شده، یك زبان نشانه گذاری بسط پذیر، می بایست یك زبان نشانه گذاری با قابلیت افزودن كلماتی بیشتر باشد. در عمل زبان نشانه گذاری بسط پذیر، به سیستمی برای تعریف تمام زبان های نشانه گذاری با قابلیت توسعه وضعیت موجود، اطلاق می گردد.
●SGML HTML و XML
(SGML)Standard Generalize Markup Languageسرچشمه XML بوده و در سال ۱۹۸۸ استاندارد شده است. (HTML)HyperText Markup Language زبانی است كه در ابتدا با استفاده از SGML تعریف گردید. HTML یك زبان نشانه گذاری است، بنابراین انتظار داریم شامل مجموعه ای از تگ ها به منظور كنترل قالب و رفتار اطلاعات در مستندات باشد. XML یك زبان نشانه گذاری مشابه HTML نمی باشد. XML زیرمجموعه ای از SGML است ( مكانیزمی برای تعریف زبان های نشانه گذاری) XML. همانند SGML یك زبان نشانه گذاری بسط پذیر بوده اما بر خلاف SGML برای استفاده بر روی وب بهینه شده است.
●مفاهیم اساسی
لازم است كه مجدداً به این نكته مهم اشاره گردد كه XML، یك زبان نشانه گذاری نبوده و در مقابل مكانیزمی برای ایجاد زبان های نشانه گذاری اختصاصی است. XML، شامل مجموعه ای از استانداردهای متنوع با كاربردهای خاص است. XML، یك زبان نشانه گذاری نبوده و در عین حال یك زبان برنامه نویسی هم نیست. از XML برای ارائه اطلاعات استفاده شده و به منظور پردازش اطلاعات، می بایست برنامه هایی نوشته گردد.
●از XML در موارد زیر می توان استفاده كرد:
الف- مبادله اطلاعات بین
برنامه های نامتجانس، بنگاه های تجاری و بانك های اطلاعاتی
ب- امكان فعال نمودن مدلی برای نمایش اطلاعات یكسان بر روی دستگاههای متفاوت با اهداف و خوانندگان گوناگون
ج- یك قالب ذخیره سازی مناسب برای داده ها
●استانداردهای خانواده بزرگ XML
از واژه XML اغلب برای بیان یك استاندارد بین المللی استفاده می گردد. در برخی حالات واژه فوق برای بیان تمام استانداردهای مرتبط با XML نیز استفاده می گردد. اكثر كاربران با استانداردهای XML سرو كار ندارند. استانداردهای موجود اغلب توسط افرادی كه نرم افزار تولید و یا بر روی سندهای XML پردازشی را انجام می دهند، استفاده می گردد. شناخت استانداردهای موجود در این زمینه مهم بوده و لازم است با جایگاه هر یك آشنا شویم. یكی از روش هایی كه می توان استانداردهای موجود را به درستی سازماندهی و به خاطر سپرد، توجه و تمركز بر اهدافی است كه آنها دنبال می نمایند.
●تعریف زبان های XML
با استفاده از XML، می توان تگ های نشانه گذاری را تعریف كه توسط مجموعه ای از مستندات كه خصایص مشابهی را به اشتراك می گذارند، استفاده گردد. مثلاً مجموعه ای از پیام های تجارت الكترونیكی. مورد فوق اصطلاحا document type نامیده می گردد. ( مشابه یك كلاس در طراحی شی گرا ). یك Document instance، نوع خاصی از یك سند است. مثلا یك لیست فروش خاص. در پروژه های XML، در ابتدا Document types با توجه به اطلاعاتی كه می بایست بر روی آنها عملیاتی صورت پذیرد، طراحی و در ادامه با ایجاد نرم افزارهای لازم، اقدام به ایجاد و پردازش نمونه هائی از سند می گردد. XML مجموعه ای قدرتمند از بلاك های ساختمانی سطح پایین به منظور طراحی Document types را ارائه می نماید. نمونه سند زیر، شامل مجموعه ای اطلاعات از یك بانك اطلاعاتی شخصی است.
▪سند فوق شامل چندین بلاك ساختمان اساسی XML است:
الف- سند فوق، دارای المان هایی است كه قابل مقایسه با اشیا در سیستم شی گرا و یا فیلد دربانك های اطلاعاتی رابطه ای است. یك المان با تگ شروع، آغاز و با تگ پایان، خاتمه می یابد. بین دو تگ شروع و پایان هر نوع اطلاعاتی می تواند قرار گیرد.
بـ یك المان می تواند دارای محتویات باشد. محتویات، متن موجود بین تگ های شروع و پایان است. مثلا Webmaster و Admin به عنوان محتویات المان در مثال فوق مشاهده می گردند.
ج ـ یك المان دارای خصلت است. خصلت، شامل اطلاعات تكمیلی بوده كه در بخش تگ شروع مربوط به المان به صورت: نام و مقدار قرار می گیرند. در مثال فوق ID و office-id، بعنوان خصلت مطرح بوده و محتویات آنها PE۱ و OF۱، به عنوان مقادیر خصلت در نظر گرفته می شوند.
د ـ یك المان می تواند تهی (Empty) باشد. در مثال فوق یك المان تهی است. معمولاً المان های تهی، بعنوان فضا نگهدارنده هایی برای خصلت ها می باشند.
المان ها می توانند شامل سایر المان ها باشند. (المان های تودرتو). از المان های تودر تو برای ارائه اطلاعات سریال (مجموعه ای از اشیا، سطرهایی از داده و یا سایر اطلاعات مورد نظر) استفاده گردد.
ح ـ خصلت می تواند شامل سایر خصلت ها و یا المان ها باشد.
محتویات المان ها و یا مقادیر خصلت ها، می توانند به عنوان یك اشاره گر به سایر آیتم های موجود در سند نیز ایفای وظیفه نمایند. به منظور نیل به هدف فوق XML روش های متعددی راارائه نموده است. مثلا خصلت office-id با مقدار OF۱، درون به خصلت ID المان اشاره می نماید. اشاره گره های فوق مشخص می نمایند كه محل كار شخص PE۱ در OF۱ است.

srco. ir

منبع : روزنامه ابرار