همه در مدرسه برابرند

زوژوهرکا، دانش آموز سیزده ساله، کفشهای خود را در کنار انبوهی از کفش های بچه های دیگر گذاشته و با جوراب ساقه کوتاه خود به کلاس انگلیسی وارد می شود. از پای درآوردن کفشها دم در کلاس، یکی از آداب مدرسه اریبیای هلسینکی است و همین نشانه، دال بر این است که مدارس دولتی فنلاند بهترین مدارس دنیا هستند.
براساس آخرین بررسی سازمان همکاریهای اقتصادی (OECD) ، فنلاند ، بیش از هر کشور دیگری در جهان، دارای افراد تحصیل کرده است و دانش آموزان پانزده ساله آن مسائل ریاضی را بهتر از دانش آموزان سایر کشورها، حل می کنند.
زوژو و همکلاسیهایش فاقد رتبه تحصیلی اند، ساعتهای کمتری را در مدرسه سپری می کنند، غذای گرم رایگان صرف می کنند و اوقات بسیاری را در مدرسه صرف موسیقی، هنر و ورزش می کنند.
تعطیلات تابستانی دانش آموزان فنلاندی ده هفته است. در این کشور شصت درصد مردم دارای تحصیلات دانشگاهی اند و کودکانش از بهترین نظام آموزشی جهان بهره مندند.
بررسی ها نشان داده است که آموزش و پرورش آمریکا، انگلستان و سایر کشورهای اروپایی و یا حتی چین و ژاپن که دارای نظام های آموزشی برترند، به پای آموزش و پرورش فنلاند نمی رسد.
«ریتا سورین کان گاس» معلم انگلیسی مدرسه اریبیا می گوید: «از نظر ما مدرسه جایی است که همه باید در آن با هم برابر باشند. مدرسه مانند خانه است، نه جایی سرد و بی روح که در آن محدودیت و ممنوعیت رواج دارد. در تمامی کشورهای اسکاندیناوی، کودکان و بزرگسالان پیش از ورود به خانه، کفشهای خود را از پای درمی آورند. بنابراین ما هم برای آن که مدرسه را مانند خانه کنیم، در مدرسه کفش هایمان را از پای درمی آوریم. البته معلمان مجازند که در کلاس، کفشهای مخصوص اتاق به پا کنند.»
در کلاس انگلیسی زوژو، مانند بسیاری دیگر از مجتمع های ابتدایی و متوسطه فنلاند، کتاب های درسی عملاً زائد و بی مصرف است.
سورین کان گاس در این باره می گوید: «من از دانش آموزانم می خواهم مقاله های مصور تهیه کنند. تکلیف امروز آنها این است که درباره حیوان خانگی مورد علاقه خود مقاله بنویسند. به نظر من، بهتر است همیشه موضوع ها و مسائلی که دانش آموزان به طور روزمره با آنها سرو کار دارند، در کلاس درس مطرح شود.»
ویکتور ساند یکی از دانش آموزان این کلاس از علاقه مندان هری پاتر است و کتاب ششصد صفحه ای «شاهزاده دو رگه» را به انگلیسی می خواند. او می گوید این کتاب هنوز به زبان فنلاندی برگردانده نشده است. دانش آموز دیگری، مشغول خواندن کتاب راهنمای قطوری به زبان انگلیسی است.
همه این دانش آموزان سیزده سال سن دارند و فقط سه سال است که انگلیسی می خوانند.
نخستین بررسی عمده سازمان همکاریهای اقتصادی در سال ،۲۰۰۰ نشان داد که کشور فنلاند با داشتن پنج میلیون نفر جمعیت، مقام اول سواد آموزی جهان را از آن خود ساخته است.
پروفسور جونی ولی ژاروی، استاد تحقیقات آموزشی دانشگاه ژیوا سکیلا در فنلاند می گوید: «نتایج این بررسی، ما را حیرت زده نساخته است. زیرا روخوانی و استفاده از کتابخانه در کشور ما سنتی است که قدمت آن به چهارصد سال پیش و هنگام ورود مسیحیت به فنلاند بازمی گردد. در آن زمان، کشیش ها از زوج هایی که برای ازدواج به کلیسا مراجعه می کردند، امتحان روخوانی می گرفتند و از دادن مجوز ازدواج به کسانی که نمی توانستند از روی کتاب مقدس بخوانند، خودداری می کردند.»
مدرسه اریبیا ۳۱۷ دانش آموز دارد که به قشرهای گوناگون جامعه شهری فنلاند تعلق دارند و دانش آموزان اقلیت های قومی در میان شان دیده نمی شود. دانش آموزان دارای نیازهای ویژه (استثنایی) در کلاسهای معمولی هستند، اما سه معلم مخصوص به خود دارند.
بنای مدرسه به دور پلکانی مارپیچی ساخته شده و بدون راهروست و کافه تریای آن غیرمحصور است.
نیکو کالجی دانش آموز چهارده ساله در گوشه ای از کلاس ژورماکوئی تینن، معلم شاگردان استثنایی نشسته و به زبان انگلیسی می گوید: همه این درسها چرت است. من بیشتر مایلم در زمین بازی باشم یا این که به موسیقی متالیکا گوش دهم.
اما با وجود این «کوئی تینن» ، لااقل دو تن از هشت دانش آموز کلاس تاریخ خود را به این درس علاقه مند کرده است.
اینز کوکورانتا، دانش آموز چهارده ساله، به فیلم و بازیگری علاقه دارد و درباره فیلم «دیکتاتور بزرگ» چارلی چاپلین یادداشت برمی دارد. یکی دیگر از پسرها، فناوری نظامی را دوست دارد در حال ساختن کلاژی از هواپیماهای جنگنده جنگ جهانی دوم است.
کی زو، مدیر این مدرسه به ندرت در اتاق کارش حضور دارد. او اغلب اوقات را در اتاق کار کارکنان و در میان همکارانش به سر می برد. او می گوید ما هر روز اخبار را به یکدیگر می دهیم و با هم صحبت و تبادل نظر می کنیم.
مدیر به تازگی تمامی وقت خود راصرف نشان دادن مدرسه به کارشناسان آموزشی خارجی کرده است و می گوید: «کارشناسان خارجی می خواهند راز موفقیت ما را بدانند. من به آنها می گویم راز ما در معلمانمان است. در فنلاند شغل معلمی از جایگاه والایی برخوردار است. آموزش و پرورش، علم دانسته می شود و برای معلم شدن رقابت شدیدی وجود دارد. فقط سیزده درصد داوطلبان شغل معلمی در دانشکده آموزش و پرورش پذیرفته می شوند. کسانی که وارد این دانشکده می شوند، پس از پنج سال تحصیل، مدرک کارشناسی ارشد می گیرند. ما در فنلاند مرکز تربیت معلم نداریم.»
مدرسه اریبیا، خواهر خوانده مدرسه جامع استان دورهام انگلستان است که مدیر مدرسه از آن دیدن کرده است. او درباره این دو مدرسه می گوید، «روشهای آموزشی دو مدرسه یکی است، دانش آموزان هم مانند یکدیگرند. اما تفاوت در این است که مقامها و مسئولان فنلاند، خاطرشان جمع است که ما بهترین راه حل را به کارمی گیریم و به وظایف خود نیز به خوبی عمل می کنیم.
با این حال پروفسور« ولی جاروی »نگران است که مبادا سیاستمداران فنلاندی وسوسه شده و روش آموزش انگلیسی ها را در پیش گیرند.
او می گوید:« رقابت در آموزش سبب افت سطح کلی آموزش می شود. دانش آموزان فنلاندی به خوبی درس می خوانند. از این رو در مقایسه با دانش آموزان سایر کشورها فاصله بین دانش آموزان معمولی و دانش آموزان برجسته، اندک است. اما می دانیم که دانش آموزان عادی برای رسیدن به سطح دانش آموزان زرنگ و نخبه باید خیلی تلاش کنند. وقتی دانش آموزان به رقابت وادار شوند، بازنده می شوند و فاصله بین آنها زیادتر می شود.»
مترجم: فاطمه بزرگ سهرابی
منبع: www.gardian.com

منبع : روزنامه همشهری