تاریخچه جام جهانی فوتبال

فکر برپایی جام جهانی فوتبال از سال ۱۹۱۹ که ژول ریمه به ریاست فدراسیون فوتبال فرانسه برگزیده شد، به میان آمد. وی ۱۱ سال تمام ایده خود را دنبال کرد تا سرانجام موفق به برگزاری آن گردید. البته در این راه دولت فرانسه کمک شایانی به وی نمود. ژول ریمه در ۲۴ اکتبر ۱۸۷۱ میلادی در خانه آسیابانی در ناحیه «توله‌اوت مون» فرانسه چشم به جهان گشود. دوران کودکی خود را مثل دیگر کودکان سپری کرد و در نوجوانی موفق شد مسابقات محلی فوتبال را برپا نماید. چندین سال بعد او با همکاری سرپرستان تیم‌ها، اتحادیه‌ای برپا کرد که سنگ بنای اتحادیه فوتبال فرانسه شد.
از طرفی تحصیلات خود را ادامه داد تا وکیل شود. ژول ریمه با تلاش و پشتکار فراوان در فعالیت‌هایش به ریاست فدراسیون فوتبال فرانسه رسید. سپس هانری دلونای را به همکاری دعوت و به معاونت خود برگزید. (دلونای توانست مسابقات جام ملتهای اروپا را در سال ۱۹۶۰ بنیان گزارد.) ژول ریمه در دهه سوم قرن بیستم پس از گورین فرانسوی و برلی و ولفال انگلیسی، سومین فردی بود که ریاست فدراسیون بین‌المللی فوتبال را برعهده گرفت و در اندیشه خلق جام جهانی به نقاط مختلف جهان سفر کرد. او ایده برگزاری جام جهانی را همه جا مطرح کرد، اما در اروپا به ویژه در بریتانیا نتوانست طرفدارانی پیدا کند. در عوض در اروپای جنوبی (ایتالیا، اسپانیا، پرتقال و یوگسلاوی) و آمریکای جنوبی (برزیل، آرژانتین، اروگوئه و شیلی) هوادارانی پیدا کرد که در کنگره فوتبال در سال ۱۹۲۸ کمک فراوانی جهت به ثمر رساندن ایده‌اش به وی نمودند.
کنگره فوتبال در ۲۶ می ۱۹۲۸ به مناسبت برگزاری بازیهای المپیک آمستردام برگزار شد و ژول ریمه توانست با رأی‌های موافق کشورهای آمریکای جنوبی طرح برگزاری جام جهانی فوتبال را به تصویب برساند. در آن زمان انگلیسی‌ها خود را از فوتبال تازه پاگرفته جدا کرده بودند و کشورهای اروپای شمالی هم میانه خوبی با ژول ریمه و افکارش نداشتند. اما ژول ریمه توانست پس از گذشت هشت سال ایده‌ ای را که در کنفرانس آنتورپ در سال ۱۹۲۰،‌ مطرح کرده بود، به نتیجه و سرانجام برساند. (در رأی‌گیری به عمل آمده در فدراسیون جهانی فوتبال ۲۶ عضو رای موافق و ۵ کشور دانمارک، فنلاند، نروژ، سوئد و استونی رأی مخالف دادند). در ۸ سپتامبر ۱۹۲۸ در کنفرانس زوریخ در کشور سوئیس موافقت شد که جام جهانی هر ۴ سال یکبار برگزار شود و اعضای فیفا تصمیم گرفتند اولین دوره آن در سال ۱۹۳۰ انجام شود.
اعضای فیفا برای انتخاب اولین میزبان جام جهانی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شدند. اما ژول ریمه با درایت خود اروگوئه را که قهرمان فوتبال دو المپیک ۱۹۲۴ و ۱۹۲۸ بود را برای میزبانی در نظر گرفت. ژول ریمه با پیش کشیدن بحث حرفه‌ ای و آماتوری بودن بازیهای المپیک به این صورت که اگر بازیکنان حرفه‌ای از فوتبال المپیک حذف شوند، اروگوئه قدرت خود را در صحنه بین‌ المللی از دست خواهد داد و همچنین با مانور بر روی امکان برپایی جشن صدمین سال استقلال در سال ۱۹۳۰ برای اروگوئه‌ای‌ها، این کشور را مجاب به تقبل میزبانی اولین دوره جام جهانی نمود.
در نهایت در کنگره فیفا در شهر بارسلونای اسپانیا به تاریخ ۱۸ ماه مه سال ۱۹۲۹ اروگوئه رسماً میزبانی جام جهانی را پذیرفت. اما مشکلات برپایی اولین دوره به همین جا ختم نشد، زد و بندهای سیاسی مانع رشد مسابقات نوپا گردید. تحریم چند عضو اروپایی، از جمله تمام ۴ اتحادیه فوتبال بریتانیا، تعداد شرکت‌ کنندگان اولین دوره را به ۱۳ تیم کاهش داد که این تعداد نه تنها کافی نبود، بلکه حتی برای شکل‌گیری چهار گروه ۴ تیمی نیز کفایت نمی‌کرد. از طرفی مسافرت اروپایی‌ها به اروگوئه مشکلات فراوانی برای آنها به همراه داشت، به طوریکه تیم رومانی سه هفته طول کشید تا در رقابت‌ها حاضر شود. اما اساسی‌ترین مشکل اروگوئه نداشتن ورزشگاهی مناسب برای انجام دیدارها بود. مقامات اروگوئه فقط هشت ماه وقت داشتند تا ورزشگاهی عظیم در شهر مونته ویدئو پایتخت اروگوئه بنا کنند.
با توجه به امکانات محدود، دولت از ملت تقاضای کمک کرد و مردم سراسر کشور با تمام توان در این امر خارق‌العاده از روی میل باطنی همیار شدند و هرکس به اندازه حداکثر توانایی خود خدمت کرد. در آن هنگام از وسایل حمل و نقل و ساختمانی امروز خبری نبود و فقط روحیه وطن‌پرستی مردم در نهایت خود بود که این امر را ممکن ساخت.
به این ترتیب ورزشگاه شهر مونته ویدئو در زمان مقرر آماده برگزاری جام جهانی گردید. البته ساخت ورزشگاه تنها کار طاقت فرسایی نبود که ژول ریمه بر گردن مردم علاقمند این کشور نهاد، تقبل هزینه اقامت میهمانان جام جهانی، میزبانی ملت اروگوئه را در تاریخ برگزاری این جام جاودانه نمود. پیش از شروع اولین دوره جام جهانی، کشورهای عضو فیفا به رهبری ژول ریمه، رئیس فیفا تصمیم گرفتند که جامی به عنوان یادبود تهیه کنند و به قهرمان جام اهدا نمایند. از این رو «آبل لافلور» فرانسوی مجسمه‌ ای به ارتفاع ۱۲ اینچ و وزن ۸ پوند (۴۸۰/۳ کیلوگرم) از طلای جامد بدین منظور ساخت و طبق توافق اعضای فیفا تصمیم گرفته شد، هر تیمی که سه بار فاتح آن شود، مالک همیشگی جام گردد.
تا سال ۱۹۵۶ این جام طلایی عنوان خاصی نداشت، اما در این سال در مراسم تجلیل از ژول ریمه جام را به نام وی خواندند و از این تاریخ جام «ژول ریمه» نام گرفت. اروگوئه در سال‌ های ۱۹۳۰ و ۱۹۵۰، ایتالیا در سال‌ های ۱۹۳۴ و ۱۹۳۸ قهرمان جام جهانی شدند ولی برزیل که دو بار پیاپی در سالهای ۱۹۵۸ و ۱۹۶۲ قهرمان جهان شده بود با قهرمانی در جام جهانی ۱۹۷۰ برای همیشه مالک جام ژول ریمه گردید.
با پایان گرفتن افسانه ژول ریمه، مقامات فدراسیون جهانی فوتبال تصمیم گرفتند که جام دیگری را جایگزین آن نمایند. از این رو در تاریخ ۵ آوریل ۱۹۷۱، یک ایتالیایی به نام «سیلویو گازاینگا» یک طرح جدید به فیفا ارائه کرد که این طرح مورد تایید مقامات فیفا قرار گرفت و کارگاه طلاسازی به نام «برتونی» با دریافت یک میلیون فرانک سوئیس، مجسمه ای از طلا به ارتفاع ۱۵ اینچ و وزن ۱۱ پوند (۷۸۵/۴ کیلوگرم) از طلای جامد ساخت که این جام برخلاف جام ژول ریمه نبود که کشوری پس از کسب سه عنوان قهرمانی مالک آن گردد. در نتیجه هیچ کشوری برای همیشه این جام را پیش خود نگاه نخواهد داشت، بلکه قهرمانان جام جهانی تنها یک کپی از این جام را برای یادبود خواهند داشت.
به هر حال تاکنون از عمر جام جهانی فوتبال، ۱۷ دوره می‌ گذرد و برزیل با فتح ۵ دوره آن رکورددار است. کشورهای آلمان و ایتالیا با کسب ۳ دوره و آرژانتین و اروگوئه با فتح ۲ دوره، فرانسه و انگلستان هم یک دوره آن دیگر فاتحین جام جهانی هستند. تاکنون ۱۵ کشور میزبان این باشکوه‌ترین مسابقات دنیای ورزش بوده‌اند. (مکزیک، ایتالیا و فرانسه هر یک دو بار و ژاپن و کره‌جنوبی به طور مشترک و کشورهای اروگوئه، برزیل، سوئد، آلمان، سوئیس، شیلی، انگلستان، آرژانتین، اسپانیا، ایالات متحده هر یک یک بار میزبان جام جهانی بوده‌اند.)

منبع : سایت پارس اسپورت