وصف پرهیزکاران در نهج البلاغه

گفته اند یکی از یاران حضرت علی علیه السلام به نام همام بن شریح از مولا تقاضا کرد : " یا امیرالمومنین پرهیزکاران را چنان برایم وصف کن که گویا آنان را با چشم می نگرم." امام ابتدا به جمله ای بسنده فرمود که : " ای همام از خدا بترس و نیکوکار باش که خداوند با پرهیزکاران است. " اما همام راضی نشده ، اصرار ورزید . پس حضرت شروع به توصیف پرهیزکاران نمود. همام پس از شنیدن سخنان امام در توصیف پارسایان بیهوش گشت و در آن بیهوشی جان داد. گزیده ای از این خطبه انتخاب شده و چشمها را به قرائتش نورانی می نمائیم.
● سیمای پرهیزکاران
در دنیا دارای فضیلتهای برترند ، سخنانشان راست، پوشش آنها میانه و راه رفتنشان با تواضع و فروتنی است. چشمان خود را بر آنچه خدا حرام کرده می پوشانند و گوشهای خود را وقف دانش سودمند کرده اند و در روزگار سختی و گشایش ، حالشان یکسان است.دلهای پرهیزکاران اندوهگین و مردم از آزارشان در امان ، تن هایشان لاغر، خواستهایشان اندک و نفسشان عفیف و دامنشان پاک است.
●شب پرهیزکاران
پرهیزکاران در شب بر پا ایستاده مشغول نمازند، قرآن را جزء به جزء و با تفکر و اندیشه می خوانند و در قرآن داروی درد خود را می یابند. قامت را به شکل رکوع خم کرده، پیشانی و دست و پا بر خاک مالیده و از خدا آزادی خود را از آتش جهنم می طلبند.
● روز پرهیزکاران
پرهیزکاران در روز، دانشمندانی بردبار و نیکوکارانی باتقوا هستند. نفس خود را متهم می کنند و از کردار خود ترسناکند. هرگاه یکی از آنها را بستایند ، از آنچه در تعریف او گفته شد در هراس افتاده ، می گوید :
"من خود را از دیگران بهتر می شناسم و خدای من ، مرا بهتر از من می شناسد، بار خدایا ، مرا بر آنچه می گویند محاکمه نفرما و بهتر از آن قرارم ده که می گویند و گناهانم را که نمی دانند بیامرز."
● نشانه های پرهیزکاران
در دینداری نیرومند، نرمخو و دوراندیش، دارای ایمانی پر از یقین ، حریص در کسب دانش، در توانگری میانه رو، در عبادت فروتن ، در تهیدستی آراسته ، در سختی ها بردبار و در جستجوی کسب حلالند . پرهیزکار در راه هدایت، شادمان و پرهیزکننده از طمع ورزی است . آرزویش نزدیک، لغزش هایش اندک، قلبش فروتن، نفسش قانع، خوراکش کم، کارش آسان، دینش حفظ شده، شهوتش در حرام مرده و خشمش فروخورده است. مردم به خیرش امیدوار و از آزارش در امانند. ستمکار خود را عفو می کند.
در سختی ها آرام و در ناگواریها بردبار و در خوشی ها سپاسگزار است.
مردم را با لقب های زشت نمی خواند، همسایگان را آزار نمی رساند.
اگر خاموش است سکوت او اندوهگینش نمی کند و اگر بخندد آواز خنده او بلند نمی شود.
دوری او، از تکبر و خودپسندی و نزدیکی او، از روی حیله و نیرنگ نیست.
"خدایا ما را از پرهیزکاران قرار بده"

منبع : تبیان